Status bezrobotnego a nagła choroba małego dziecka

Nagła choroba małego dziecka, udokumentowana zaświadczeniem lekarskim, może stanowić uzasadnioną przyczynę niezgłoszenia się do urzędu pracy i nie pozwala na pozbawienie statusu bezrobotnego. Sprawa dotyczyła Skarżącej, która nie stawiła się w wyznaczonym terminie na skierowanie do pracy, argumentując, że dziecko zachorowało. W rezultacie organy administracyjne pozbawiły ją statusu bezrobotnej, co doprowadziło do sporu prawnego. WSA w Poznaniu uznał, że nagła choroba dziecka stanowiła uzasadnioną przyczynę nieobecności w urzędzie pracy, co nie powinno skutkować pozbawieniem statusu bezrobotnego.

Tematyka: status bezrobotnego, choroba małego dziecka, uzasadniona przyczyna, decyzja administracyjna, umorzenie postępowania, zaświadczenie lekarskie

Nagła choroba małego dziecka, udokumentowana zaświadczeniem lekarskim, kwalifikuje się do
uzasadnionej przyczyny niezgłoszenia się do organu zatrudnienia we wskazanym terminie i nie pozwala na
pozbawienie statusu bezrobotnego.
Postępowanie administracyjne
Decyzją z sierpnia 2021 r. wojewoda (dalej: Organ II instancji) utrzymał w mocy decyzję Starosty (dalej: Organ
I instancji) z lipca 2021 r., orzekającą o utracie przez M. S. (dalej: Skarżąca) statusu osoby bezrobotnej oraz prawa
do zasiłku dla bezrobotnych. Decyzją Starosty ze stycznia 2021 r. orzeczono o uznaniu Skarżącej za osobę
bezrobotną z prawem do zasiłku dla osób bezrobotnych od dnia rejestracji. W czerwcu 2021 r., podczas wizyty
w Powiatowym Urzędzie Pracy w O. W. (dalej: PUP), Skarżąca otrzymała skierowanie do pracy oraz wyznaczony
termin stawiennictwa w PUP celem rozliczenia ww. skierowania. Skarżąca stawiła się na miejscu dzień po
wyznaczonym terminie wskazując, iż przyczyną powyższego była „pomyłka w dniach”. Natomiast w odwołaniu od
decyzji Organu I instancji wskazała, że nie stawiła się w wyznaczonym terminie gdyż „w dniu (...) lipca 2021 r.
rozchorowało się jej (...)miesięczne dziecko, którym zajmuje się sama, bez niczyjej pomocy” i nadesłała stosowne
zaświadczenie lekarskie.
Powyższe tłumaczenie nie spotkało się z uznaniem Organu II instancji, który utrzymał w mocy ww. decyzję.
W uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia wskazał, iż „(...) za uzasadnioną przyczynę niestawiennictwa może być
uznana tylko taka, która stanowi nieprzewidzianą, niespowodowaną przez bezrobotnego, obiektywną przeszkodę
uniemożliwiającą zgłoszenie się przez zainteresowanego w urzędzie pracy. Mogą to być przeszkody, na które
bezrobotny nie miał wpływu, np.: nagła choroba, brak możliwości dojazdu z powodu przerw w komunikacji lub inne
nagłe zdarzenie, takie jak pożar, powódź, itp.”(wyrok NSA z 9.11.2009 r., I OSK 422/09,
). Choroba dziecka
Skarżącej nie została udokumentowana, co w ocenie Sądu jest równoznaczne z rezygnacją z przynależności do
kategorii osób bezrobotnych oraz z korzystania z praw wynikających z posiadanego statusu.
Istota rozpatrywanej sprawy
Poza sporem w niniejszej sprawie pozostaje to, że:
• Skarżąca zarejestrowała się w PUP jako osoba bezrobotna w styczniu 2021 r.;
• W związku ze skierowaniem do pracy Skarżącej wyznaczono termin stawiennictwa w PUP na (...) lipca 2021 r.;
• Skarżąca nie stawiła się w ww. wyznaczonym terminie;
• Skarżąca stawiła się następnego dnia, składając oświadczenie podające przyczyny niestawiennictwa
w wyznaczonym terminie;
• Powodem pozbawienia Skarżącej statusu osoby bezrobotnej był brak stawiennictwa w PUP w wyznaczonym
terminie.
Istota sporu sprowadza się do kwestii zasadności pozbawienia Skarżącej statusu osoby bezrobotnej i prawa do
zasiłku dla bezrobotnych.
Stan prawny
Podstawę prawną zaskarżonego rozstrzygnięcia stanowiła ustawa z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1100 ze zm.; dalej: PromZatrU) oraz ustawa z 14.6.1960 r. Kodeks
postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 735 ze zm.; dalej: KPA). Na podstawie art. 33 ust. 4 pkt 4
PromZatrU starosta pozbawia statusu bezrobotnego, który nie stawił się w powiatowym urzędzie pracy
w wyznaczonym terminie i nie powiadomił w okresie do 7 dni o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa.
Pozbawienie statusu bezrobotnego następuje od dnia niestawienia się w powiatowym urzędzie pracy.
Stanowisko WSA w Poznaniu
W wyroku z 14.1.2022 r., IV SA/Po 847/21,
, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wskazał, że to
Skarżąca ma rację. Organy nie wyjaśniły w wyczerpujący sposób okoliczności faktycznych, pomimo obowiązków
ciążących na nich w tym zakresie. WSA w Poznaniu wziął pod uwagę, że w dacie rozpoznawania sprawy przez
Organ II instancji choroba córki Skarżącej pozostawała nieudokumentowana. Nie może jednak pominąć okoliczności,
że jakkolwiek Organ II instancji zarzucił to Skarżącej, to jednocześnie nigdy nie wezwał jej do przedłożenia

zaświadczenia. Skarżąca, nieświadoma zakończenia postępowania administracyjnego, (...) sierpnia 2021 r. podjęła
starania na rzecz pozyskania zaświadczenia lekarskiego, które potwierdziłoby fakt zarówno wizyty lekarskiej, jak
i choroby jej córki. Dopiero w sierpniu 2021 r. Skarżącej udało się uzyskać zaświadczenie lekarskie, potwierdzające
chorobę córki oraz wizytę lekarską (...) lipca 2021 r. Jak wynika ze skargi, opóźnienie to było spowodowane chorobą
oraz urlopem lekarza rodzinnego. Nie ulega jednak wątpliwości, że fakt usprawiedliwionej nieobecności Skarżącej
w PUP został ostatecznie przez nią udokumentowany w wyznaczonym terminie.
Należy podkreślić, że przesłanką negatywną pozbawienia statusu osoby bezrobotnej jest powiadomienie
w okresie do 7 dni o uzasadnionej przyczynie niestawiennictwa. WSA w Poznaniu w składzie rozpoznającym
niniejszą sprawę stanął na stanowisku, że dla ustalenia znaczenia tekstu prawnego zawsze konieczne jest przejście
przez wszystkie fazy wykładni, w tym wykorzystanie dostępnych (wyróżnionych w nauce) reguł interpretacyjnych, tj.:
językowych, systemowych oraz funkcjonalnych. Nie sposób zatem nie dostrzec, że okoliczności, podane przez
Skarżącą do protokołu (...) lipca 2021 r., pozostają spójne z argumentacją odwołania i okolicznościami (choroba
dziecka), które ostatecznie zostały udokumentowane przez Skarżącą. Zdołała ona potwierdzić, że przeszkoda, która
uniemożliwiła jej stawiennictwo w PUP, wystąpiła niezależnej od niej. Jak wynika z akt Skarżąca znalazła się
w sytuacji kryzysowej (choroba dziecka), którą udokumentowała, i która była dla niej priorytetowa. Ponadto Skarżąca
niezwłocznie podjęła starania na rzecz usprawiedliwienia swojej nieobecności w wyznaczonym terminie.
WSA w Poznaniu dostrzega przy tym, że art. 33 ust. 4 pkt 4 PromZatrU wymaga powiadomienia w terminie 7 dni
o „usprawiedliwionej” przyczynie nieobecności. W okolicznościach badanej sprawy Skarżąca złożyła zaświadczenie
lekarskie już po upływie wyznaczonego czasu, a okoliczność choroby córki ujawniła organom dopiero na etapie
odwołania. Treść przedłożonego zaświadczenia lekarskiego, potwierdzającego nagłą, absorbującą chorobę małego
dziecka prowadzi jednak do wniosku, że „omyłka w dacie”, literalnie wyartykułowana przez Skarżącą podczas
przesłuchania przez Organ I instancji, stanowiła w istocie następstwo bezpośredniej przyczyny jej nieobecności, jaką
była nagła choroba jej (...) miesięcznej córki. Nagła choroba małego dziecka, udokumentowana zaświadczeniem
lekarskim, kwalifikuje się do uzasadnionej przyczyny niezgłoszenia się do organu zatrudnienia we
wskazanym terminie. „Gotowość do podjęcia pracy” nie może być rozumiana jako absolutny, rygorystyczny
obowiązek stawienia się przez obywatela w każdym czasie bez względu na okoliczności, na które bezrobotny
nie ma rzeczywistego wpływu (np. stan zdrowia bliskich lub własny). Dlatego też do stanu hipotetycznego,
zapisanego w art. 33 ust. 4 pkt 4 PromZatrU, zalicza się zdarzenia nagłe, których bezrobotny nie mógł przewidzieć.
Nagła choroba małego dziecka, nad którym wyłączną opiekę sprawuje matka, zdaniem WSA w Poznaniu
uzasadniała niestawiennictwo w PUP co oznacza, że pozbawienie Skarżącej statusu osoby bezrobotnej
z powołaniem się na art. 33 ust. 4 pkt 4 PromZatrU było bezpodstawne.
Zarówno zaskarżona decyzja, jak i poprzedzająca ją decyzja Organu I instancji podlegały uchyleniu, o czym WSA
w Poznaniu orzekł na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c w zw. z art. 134 § 1 i art. 135 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej: PostAdmU). Sąd uznał,
że w niniejszej sprawie brak jest podstaw do kontynuowania postępowania administracyjnego. WSA w Poznaniu
umorzył postępowanie administracyjne na podstawie art. 145 § 3 PostAdmU, który jest przeniesieniem instytucji
obligatoryjnego umorzenia postępowania administracyjnego, przewidzianej w art. 105 § 1 KPA, na grunt
postępowania sądowoadministracyjnego. Wydane orzeczenie WSA w Poznaniu zastępuje rozstrzygnięcie organu
administracji publicznej i pełni funkcję decyzji umarzającej postępowanie administracyjne w całości lub w części.
Kończy postępowanie bez rozstrzygania sprawy co do jej istoty. Kierując się zasadami ekonomiki procesowej,
ustawodawca umożliwił w ten sposób, aby wyrok sądu administracyjnego definitywnie załatwiał sprawę
administracyjną bez potrzeby ponownego angażowania organu administracji publicznej. W konsekwencji umorzenie
postępowania nie zależy więc od uznania sądu, lecz od stwierdzenia istnienia obiektywnej przyczyny
bezprzedmiotowości postępowania administracyjnego. Taka wystąpiła w rozpatrywanej sprawie.

Komentarz
W analizowanym rozstrzygnięciu WSA w Poznaniu wypowiedział się na temat przesłanek i konsekwencji
pozbawienia statusu bezrobotnego. Wskazał, że przesłanki wynikają wprost z przepisów powszechnie
obowiązujących. Uwzględniając konkretny stan faktyczny, zaistniały w rozpatrywanej sprawie, WSA w Poznaniu
zakwalifikował nagłą chorobę małego dziecka, wychowywanego jedynie przez jednego z rodziców, jako uzasadnioną
przyczynę niezgłoszenia się do organu zatrudnienia we wskazanym terminie. Co więcej WSA w Poznaniu wskazał, iż
jej udokumentowanie zaświadczeniem lekarskim później niż wynikałoby to z brzmienia art. 33 ust. 4 pkt 4 PromZatrU
nie uzasadnia pozbawienia statusu bezrobotnego, a w konsekwencji - prawa do zasiłku dla bezrobotnych. WSA
w Poznaniu oparł swoje stanowisko o zasady wykładni funkcjonalnej art. 33 PromZatrU i zawartego w nim
sformułowania „gotowość do podjęcia pracy”.

Wyrok WSA w Poznaniu z 14.1.2022 r., IV SA/Po 847/21,

Decyzja organów administracyjnych została uchylona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, który stwierdził, że nagła choroba małego dziecka, udokumentowana zaświadczeniem lekarskim, jest wystarczającym uzasadnieniem nieobecności w urzędzie pracy. W rezultacie postępowanie administracyjne zostało umorzone, co oznacza, że Skarżąca nie straciła statusu bezrobotnego i prawa do zasiłku dla bezrobotnych.