Adresat decyzji o usunięciu odpadów

Decyzja o usunięciu odpadów, wydawana na podstawie art. 26 ust. 2 OdpadyU, jest w każdym przypadku wydawana wobec konkretnie określonego podmiotu, a więc posiadacza odpadów. NSA rozpoznał skargę kasacyjną od wyroku WSA w Krakowie z 22.6.2021 r., II SA/Kr 371/21, w sprawie ze sprzeciwów od decyzji SKO w Krakowie w przedmiocie nakazu usunięcia odpadów.

Tematyka: Decyzja, usunięcie odpadów, posiadacz odpadów, OdpadyU, skarga kasacyjna, wyrok NSA, postępowanie administracyjne

Decyzja o usunięciu odpadów, wydawana na podstawie art. 26 ust. 2 OdpadyU, jest w każdym przypadku
wydawana wobec konkretnie określonego podmiotu, a więc posiadacza odpadów.
Okoliczności faktyczne
NSA rozpoznał skargę kasacyjną od wyroku WSA w Krakowie z 22.6.2021 r., II SA/Kr 371/21,
, w sprawie ze
sprzeciwów od decyzji SKO w Krakowie w przedmiocie nakazu usunięcia odpadów. Skarga kasacyjna została
oddalona. Wcześniej ww. wyrokiem WSA w Krakowie oddalił sprzeciwy od decyzji SKO w Krakowie w przedmiocie
nakazu usunięcia odpadów. W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że decyzją ze stycznia 2021 r. Wójt Gminy
Liszki nakazał Skarżącej nr 1 usunięcie z terenu działki numer [...] obręb [...] odpadów o kodzie 200201 (odpady
biodegradowalne) oraz nakazał Skarżącej nr 2 usunięcie z terenu działki numer [...] obręb [...] odpadów o kodzie
200201 (odpady biodegradowalne). Odwołanie od powyższej decyzji wniosła Skarżąca nr 2.
Decyzją z lutego 2021 r. SKO w Krakowie uchyliło decyzję pierwszoinstancyjną i przekazało sprawę do ponownego
rozpatrzenia organowi I instancji. Jako podstawę prawną decyzji organ odwoławczy powołał m.in. art. 26 ust. 2 i ust.
6 w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 19 ustawy z 14.12.2012 r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 779 ze zm.; dalej:
OdpadyU). Wskazał on, że na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego przez Organ I instancji nie można
uznać, że posiadaczem odpadów jest Skarżąca nr 2. Zdaniem organu odwoławczego konieczne jest
przeprowadzanie w tym zakresie dalszego postępowania dowodowego. W odwołaniu wskazano, że właścicielem
działki, na której zlokalizowane są odpady, nie jest Skarżąca nr 2, ale inna spółka. Okoliczność ta została
udokumentowana aktem notarialnym oraz księgą wieczystą. Oznacza to konieczność przeprowadzenia
postępowania przy innym ustaleniu kręgu jego stron. Ewidencja gruntów i budynków stanowi rejestr publiczny, ale
zawarte w ewidencji wpisy dotyczące oznaczenia właściciela (użytkownika wieczystego) nieruchomości nie mogą
podważać domniemania prawdziwości danych zawartych w dziale drugim księgi wieczystej, obejmującym wpisy
dotyczące własności i użytkowania wieczystego.
W ocenie Organu odwoławczego ustalenie podmiotu zobowiązanego do usunięcia nielegalnie składowanych
odpadów, tj. posiadacza odpadów nie może nastąpić jedynie w oparciu o notatkę służbową. Skarżąca nr 2 wniosła
skargę kasacyjną od powyższego wyroku. W pierwszej kolejności zarzuciła ona naruszenie przepisów prawa
materialnego przez błędną wykładnię art. 26 OdpadyU w zw. z art. 28 ustawy Kodeks postępowania
administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 735 ze zm.; dalej: KPA). Polegało ono na przyjęciu, że postępowanie
w sprawie usunięcia odpadów nie toczy się w sprawie konkretnego podmiotu, a jedynie ma na celu usunięcie
odpadów. W ocenie Skarżącej nr 2 ustalenie przez organ, że nie jest ona posiadaczem odpadów powinno prowadzić
do uchylenia decyzji organu I instancji i umorzenia postępowania, a nie do wydania decyzji kasacyjnej.
Stanowisko NSA
W zakresie zarzutów naruszenia przepisów prawa materialnego NSA wskazał, że zgodnie z art. 26 ust. 1 OdpadyU
posiadacz odpadów jest zobowiązany do niezwłocznego usunięcia odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich
składowania lub magazynowania. Definicja legalna posiadacza odpadów została sformułowana w art. 3 ust. 1 pkt 19
OdpadyU, zgodnie z którym ilekroć w ustawie jest mowa o posiadaczu odpadów, rozumie się przez to wytwórcę
odpadów lub osobę fizyczną, osobę prawną oraz jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej,
będące w posiadaniu odpadów. Ponadto domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem
odpadów znajdujących się na nieruchomości.
Stanowisko Sądu I instancji jest częściowo nieprawidłowe, ponieważ wskazał on, że postępowanie prowadzone
w trybie art. 26 ust. 2 OdpadyU jest co do zasady postępowaniem w sprawie usunięcia odpadów, a nie takim
przeciwko posiadaczowi odpadów. W tym zakresie Spółka prawidłowo wskazała w skardze kasacyjnej, że decyzja
wydawana na podstawie art. 26 ust. 2 OdpadyU jest w każdym przypadku decyzją wydawaną wobec konkretnie
określonego podmiotu, a więc posiadacza odpadów.
Uchybienie Sądu I instancji nie miało jednak wpływu na wynik sprawy, ponieważ jak wynika z cytowanego art. 3 ust.
1 pkt 19 OdpadyU przyjęcie, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów, opiera się na
domniemaniu, które ze swojej istoty może zostać obalone. Natomiast w tej sprawie Organ odwoławczy właściwie
orzekł, że prawidłowe ustalenie kręgu stron postępowania, w tym prawidłowe ustalenie, kto jest posiadaczem
odpadów (w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 19 OdpadyU) zdeponowanych na przedmiotowych działkach, wymaga
ponownego przeprowadzenia postępowania dowodowego w tym zakresie, a w szczególności analizy dokumentów

złożonych przez Spółkę. Samo wykazanie, że nie jest ona właścicielem działki nr [...] nie jest jeszcze wystarczające
do stwierdzenia, że nie jest posiadaczem odpadów. Nie ulega wątpliwości, że ustalenie kręgu stron postępowania
w rozumieniu art. 28 KPA, w tym adresata nakazu z art. 26 ust. 2 OdpadyU, powinno nastąpić w postępowaniu przed
organem I instancji. Zapewni to poszanowanie zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego w myśl
art. 15 KPA.

Komentarz
NSA w omawianym orzeczenie wyraźnie wskazał na charakter postępowania o wydanie decyzji o usunięcie
odpadów. Nie jest to bowiem postępowanie skierowane do rzeczy, tj. dotyczące jedynie ustalenia obowiązku
usunięcia odpadów. Konieczne jest ustalenie, jak w zasadzie w każdym postępowaniu administracyjnym, stron
postępowania, w tym podmiotu, na który należy nałożyć obowiązek usunięcia odpadów. Takim zobowiązanym jest
posiadacz odpadów w rozumieniu przepisów OdpadyU.

Wyrok NSA z 3.2.2022 r., III OSK 64/22,

NSA w omawianym orzeczeniu wyraźnie wskazał na charakter postępowania o wydanie decyzji o usunięcie odpadów. Konieczne jest ustalenie, jak w zasadzie w każdym postępowaniu administracyjnym, stron postępowania, w tym podmiotu, na który należy nałożyć obowiązek usunięcia odpadów.