Wykazy osób popierających kandydatów do KRS zawierają informację publiczną

Wykazy grup obywateli lub sędziów popierających zgłoszenia kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa to dokumenty, zawierające informację publiczną, dostępną po zanonimizowaniu danych osobowych. Publikacja opisuje wniosek Stowarzyszenia o udostępnienie dokumentów związanych z kandydaturami do KRS oraz decyzję odmowną Szefa Kancelarii Sejmu. Omawia także kwestie ochrony danych osobowych oraz spory prawne dotyczące dostępu do informacji publicznej.

Tematyka: wykazy osób popierających, Krajowa Rada Sądownictwa, informacja publiczna, ochrona danych osobowych, dostęp do informacji publicznej, NSA, KRS

W ykazy grup obywateli lub sędziów popierających zgłoszenia kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa
to dokumenty, zawierające w swej treści informację publiczną. Ochrona prywatności poszczególnych osób
fizycznych oznacza, że wykazy te można udostępnić jedynie po zanonimizowaniu danych osobowych
obywateli: imion i nazwisk, adresów, numerów PESEL i własnoręcznych podpisów. W przypadku list sędziów
anonimizacji podlegają wyłącznie numery PESEL.
Wniosek o udostępnienie dokumentów
W 2018 r. Stowarzyszenie zwróciło się do Kancelarii Sejmu w trybie przepisów ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do
informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2176 ze zm.; dalej: DostInfPubU), o udostępnienie skanów
dokumentów, złożonych w ramach zgłaszania kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa (dalej: KRS). Jeden
z członków KRS został wybrany po zgłoszeniu jego kandydatury przez grupę obywateli, natomiast pozostali zostali
zgłoszeni przez grupy sędziów. Stowarzyszenie zostało poinformowane, że zgłoszenia wraz z informacją prezesa
właściwego sądu o dorobku orzeczniczym kandydata są umieszczane na stronie www.sejm.gov.pl. Jednocześnie
Szef Kancelarii Sejmu wydał decyzję o odmowie udostępnienia informacji publicznej, dotyczącej załączników do
zgłoszeń. Jako podstawę decyzji wskazano art. 11c ustawy z 12.5.2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (t.j. Dz.U.
z 2021 r. poz. 269 ze zm.; dalej: KrRadSądU). Zgodnie z tym przepisem zgłoszenia kandydatów na członków KRS
Marszałek Sejmu niezwłocznie przekazuje posłom i podaje do publicznej wiadomości z wyłączeniem załączników,
które stanowią: zgoda sędziego na kandydowanie, wykaz obywateli albo sędziów popierających zgłoszenie oraz
oświadczenie pierwszych piętnastu osób z wykazu o wskazaniu pełnomocnika. W ocenie organu regulacja ta stanowi
przepis szczególny wobec rozwiązań DostInfPubU i w efekcie wyłącza możliwość udostępnienia załączników do
zgłoszenia kandydata na członka KRS.
Ochrona danych osobowych
Organ wskazał, że na podstawie art. 5 ust. 2 DostInfPubU prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze
względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy informacji
o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z ich pełnieniem oraz przypadku, gdy osoba fizyczna lub
przedsiębiorca zrezygnują z przysługującego im prawa. Wykazy obywateli popierających zgłoszenie kandydata na
członka KRS zawierają: imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL oraz podpis osoby popierającej
zgłoszenie. W przypadku sędziego zamiast adresu zamieszkania jest to oznaczenie i adres sądu, w którym orzeka.
Organ podkreślił, że udostępnienie informacji, jakimi są dane osobowe podlegające informacji, byłoby
nieuzasadnionym naruszeniem prawa do prywatności tych osób.
Stanowisko Sądu I instancji
WSA w Warszawie na skutek skargi Stowarzyszenia uchylił zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu stwierdzono, że art.
1 ust. 2 DostInfPubU zawiera normę kolizyjną, wyłączającą stosowanie przepisów tej ustawy w sytuacji, gdy tryb
i zasady dostępu do informacji publicznej zostały w innych aktach prawnych uregulowane odmiennie. Jednak art. 11c
KrRadSądU nie jest takim przepisem, nie zawiera bowiem norm regulujących zasady dostępu do informacji
publicznej, a jedynie tryb dostępu do niej, i to w ograniczonym zakresie.
Sąd wskazał, że do zgłaszania kandydatów na członków KRS są uprawnione dwie grupy: 2 tys. obywateli lub 25
sędziów, z wyłączeniem sędziów w stanie spoczynku. Skoro ustawodawca w jaskrawy sposób uprzywilejował
sędziów z uwagi na pełnioną funkcję publiczną, to ich dane podlegają udostępnieniu, z wyjątkiem numerów PESEL.
Ta informacja nie ma żadnego związku z wykonywaniem przez nich funkcji publicznych. Natomiast w przypadku
obywateli zgłaszających kandydatów chodzi o ochronę prywatności osób fizycznych w zakresie numerów PESEL
i adresów. Z uwagi na zasadę jawności życia publicznego osoby te muszą się jednak liczyć się z możliwością utraty
anonimowości i udostępnieniem ich imion i nazwisk.
NSA – tryb i zasady dostępu do informacji publicznej
NSA oddalił skargę kasacyjną Szefa Kancelarii Sejmu uznając, że zaskarżony wyrok, pomimo częściowo błędnego
uzasadnienia, odpowiada prawu. W uzasadnieniu wyroku stwierdzono, że art. 11c KrRadSądU nie odnosi się do
zasad dostępu do informacji wyznaczanych przez normy materialnoprawne, lecz wyłącznie do trybu
udostępniania informacji, czyli normy formalnoprawnej. W tym przepisie unormowano jedynie kompetencje
dotyczące czynności technicznych Marszałka Sejmu na pewnym etapie procedury zgłoszeniowej. Wykładnia
art. 11c KrRadSądU, dokonana na tle art. 61 ust. 1-4 Konstytucji RP i art. 5 ust. 1-2a DostInfPubU, prowadzi do

wniosku, że skoro nie uregulowano w nim zasad dostępu do informacji publicznej, to pełne zastosowanie znajdują
przepisy DostInfPubU.
Prawo do prywatności
NSA uznał jednak za zasadny zarzut naruszenia art. 5 ust. 2 DostInfPubU. Jak wyjaśniono dane obu grup
podmiotów uprawnionych do zgłaszania kandydatów na członków KRS podlegają różnym zakresom ochrony
ze względu na prywatność tych osób. Korzystanie przez obywateli z przysługujących im praw obywatelskich
nie może skutkować utratą anonimowości, bowiem stanowiłaby ona swoistą karę za chęć aktywnego
uczestnictwa w życiu publicznym. W ocenie NSA wynikająca z art. 5 ust. 2 DostInfPubU ochrona prywatności osób
fizycznych ma zastosowanie również do imion i nazwisk obywateli, znajdujących się na wykazach osób
popierających zgłoszenie i ich własnoręcznego podpisu. Dodatkowo, nawet jeżeli niektórzy obywatele uczestniczący
w zgłaszaniu kandydatów do KRS pełnią jakieś funkcje publiczne, to udzielenie przez nich poparcia kandydatom nie
miało w tym przypadku związku z tym faktem. NSA stwierdził, że w obowiązujących przepisach brak jest
unormowania, które nakazywałoby upublicznienie danych obywateli, którzy udzielili poparcia kandydatom do KRS.
Zaznaczył jednak, że stwierdzenie to nie odnosi się do danych sędziów jako podmiotów uprawnionych do zgłaszania
kandydatów na podstawie art. 11a ust. 2 pkt 2 KrRadSądU.
Treść dokumentu jako nośnika informacji publicznej

NSA wskazał, że wniosek w zakresie załączników do zgłoszeń dotyczył wglądu do nich. Jak wyjaśniono brak
jest podstaw do utożsamiania informacji publicznej, jaką może stanowić sam dokument będący nośnikiem
określonej treści, z informacją publiczną, określoną treścią tego dokumentu jako jej nośnika. W decyzji organ
nie wyjaśnił, dlaczego odmówił udostępnienia informacji publicznej w postaci dokumentów po anonimizacji,
co umożliwiłoby np. stwierdzenie formalnego istnienia tych dokumentów przez wnioskodawcę.
W uzasadnieniu wyroku wskazano, że organ jest zobowiązany do ponownego rozpoznania wniosku w zakresie
udostępnienia dokumentów w postaci załączników do zgłoszeń kandydatów na członków KRS. W odniesieniu do
dokumentów związanych z poparciem zgłoszeń kandydatów na członków KRS przez obywateli organ powinien
rozważyć dwie sytuacje. Po pierwsze: czy żądane dokumenty należy udostępnić po zanonimizowaniu danych
osobowych obywateli i ze względu na treść wniosku wydać decyzję o odmowie udostępnienia danych podlegających
ochronie; po drugie: czy wydać decyzję odmawiającą udostępnienia całych załączników, czyli także postaci
dokumentów, ponieważ udostępnienie wnioskodawcy tak zanonimizowanych dokumentów nie odniosłoby
oczekiwanego przez Stowarzyszenie rezultatu.
Wyrok NSA z 3.12.2021 r., III OSK 446/21,

NSA wskazał, że ochrona danych osobowych obywateli popierających kandydatów na członków KRS jest istotna, a udostępnienie danych osobowych bez ich anonimizacji naruszałoby prywatność. Wnioskuje się, że przepisy Dostępu do Informacji Publicznej powinny być stosowane w przypadku udostępniania informacji związanych z zgłaszaniem kandydatów do KRS.