Przesłanki udostępnienia informacji publicznej przetworzonej

Prawo do uzyskania informacji publicznej przetworzonej jest ograniczone do wnioskodawcy, który jest w stanie wykazać konkretne możliwości wykorzystania tych informacji dla dobra ogółu. W niniejszej publikacji omawiane są postępowania organów w odpowiedzi na wnioski o udzielenie informacji publicznej przetworzonej oraz kwestie związane z przesłanką szczególnego interesu publicznego.

Tematyka: prawo do informacji publicznej, informacja przetworzona, interes publiczny, związek zawodowy, postępowanie organów, szczególny interes publiczny

P rawo do uzyskania informacji publicznej przetworzonej ma jedynie taki wnioskodawca, który w chwili
składania wniosku jest w stanie wykazać swoje indywidualne, realne i konkretne możliwości wykorzystania
informacji publicznej dla dobra ogółu. Chodzi tu o uczynienie z niej użytku w taki sposób, który nie jest
dostępny dla każdego posiadacza informacji publicznej.
Postępowanie przed organami
Po rozpoznaniu odwołania wniesionego przez Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników Wymiaru
Sprawiedliwości RP (dalej: Wnioskodawca) Prezes Sądu utrzymał w mocy decyzję Prezesa Sądu Rejonowego P.-G.
i J. w P., odmawiającą możliwości udzielenia informacji. Wnioskodawca zwrócił się o udzielenie informacji, ile razy
w latach 2020-2021 w Sądzie Rejonowym wokandy odbywały się po godzinie 15:30; czy w takich przypadkach
protokolanci i kierownik sekretariatu byli informowani o przedłużeniu wokandy przed godziną zakończenia ich pracy,
aby mogli zabezpieczyć swoje sprawy rodzinne oraz czy w dni wokandowe wobec protokolantów są respektowane
przerwy śniadaniowe. W odpowiedzi wskazano, że organ nie jest w posiadaniu danych, objętych wnioskiem
o udzielenie informacji. Ponadto wskazał, że informacja dotycząca ilości wokand odbywających się po godzinie 15:30
jest informacją przetworzoną. Wezwał Wnioskodawcę do wykazania szczególnej istotności tej informacji dla interesu
publicznego. Odpowiadając na ww. wezwanie, Wnioskodawca wskazał, że spełniona została przesłanka
szczególnego interesu publicznego, bowiem wnioskodawca jest związkiem zawodowym o ponadzakładowym
charakterze, który w szczególności dysponuje uprawnieniami do uzyskiwania informacji, o jakich mowa w art. 28 ust.
1 ustawy z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 263 ze zm.). Złożony wniosek jest ściśle
związany z regulaminem pracy, obowiązującym w SR. Uzyskanie żądanej informacji jest szczególnie istotne dla
interesu publicznego, gdyż jej pozyskanie może doprowadzić do roszczeń publicznych i pracowniczych oraz
normalizowania stosunków pomiędzy pracownikami a pracodawcą, przede wszystkim tych dotyczących zbiorowych
praw pracowniczych. Istotny interes publiczny wynika z samej definicji związku zawodowego.
Organ I instancji odmówił udzielenia informacji, a w uzasadnieniu wyjaśnił pojęcie „szczególnego interesu
publicznego”. Stwierdził, że Wnioskodawca nie wykazał tej przesłanki, zaś przytoczona przez niego argumentacja
stanowi zbytnie uproszczenie i uzyskanie wnioskowanych informacji w żaden sposób nie przyczyni się do
usprawnienia funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. W uzasadnieniu decyzji utrzymującej ww rozstrzygnięcie
w mocy stwierdzono, że Wnioskodawca nie wykazał, by miał możliwość efektywnego wykorzystania informacji
przetworzonej w celu realizacji szczególnie uzasadnionego interesu publicznego, czyli wpływania na funkcjonowanie
określonych instytucji państwa w szerokim znaczeniu. Ewentualne przedłużenie posiedzenia sądu najczęściej
związane jest z wystąpieniem okoliczności wyjątkowych, powodujących dłuższe trwanie czynności procesowych niż
pierwotnie przewidziano. Nie jest ono natomiast spowodowane niesprawnym funkcjonowaniem wymiaru
sprawiedliwości.
Skarga do WSA w Poznaniu
W skardze do sądu Wnioskodawca wniósł o uchylenie obu ww. decyzji, powołując się na naruszenie m.in.: art. 3 ust.
1 pkt. 1 ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2176 ze zm.; dalej:
DostInfPubU) przez błędną wykładnię, polegającą na nieuzasadnionym przyjęciu, że informacje publiczne, o których
udostępnienie wnioskowano, są informacjami przetworzonymi; a także art. 3 ust. 1 pkt 1 DostInfPubU przez błędne
zastosowanie, polegające na niezasadnym przyjęciu, że ustawowa przesłanka szczególnej istotności dla interesu
publicznego nie zaistniała w niniejszej sprawie i nie została wykazana przez Wnioskodawcę. W konsekwencji
skutkowało to odmową prawa do informacji publicznej, pomimo szczególnej istotności w jej uzyskaniu dla interesu
publicznego.
Przesłanka szczególnej istotności dla interesu publicznego
Spór w niniejszej sprawie dotyczył m.in. wykazania przez Wnioskodawcę szczególnej istotności dla interesu
publicznego w uzyskaniu informacji publicznej. WSA w Poznaniu podzielił pogląd Wnioskodawcy, że jako związek
zawodowy (ogólnopolski oraz międzyzakładowy) należy do kręgu podmiotów spełniających wymóg z art. 3 ust. 1 pkt
1 in fine DostInfPubU. Jak wskazał NSA w wyroku z 21.10.2020 r., I OSK 954/20,
, prawo do uzyskania
informacji publicznej przetworzonej ma jedynie taki wnioskodawca, który jest w stanie wykazać w chwili
składania wniosku swoje indywidualne, realne i konkretne możliwości wykorzystania dla dobra ogółu
informacji publicznej, której przygotowania się domaga, tj. uczynienia z niej użytku dla dobra ogółu w taki
sposób, który nie jest dostępny dla każdego posiadacza informacji publicznej. Wnioskodawca powinien
wykazać przesłanki uzasadniające udostępnienie mu informacji przetworzonej i w jaki sposób miałoby się ono
przełożyć na poprawę funkcjonowania organów państwowych. Obowiązek wykazania tych przesłanek polega na

wskazaniu okoliczności, na podstawie których podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji przetworzonej i sąd
administracyjny będą mogły dokonać ich oceny pod kątem spełnienia wymogu z art. 3 ust. 1 pkt 1 DostInfPubU. Do
obowiązków organu należy wezwanie wnioskodawcy do podania okoliczności wskazujących na istnienie szczególnie
istotnego interesu publicznego w udostępnieniu informacji publicznej przetworzonej i ocena wskazanych okoliczności
pod kątem spełnienia tej przesłanki (wyrok NSA z 29.10.2020 r., I OSK 969/20,
).
W kontrolowanej sprawie organ wezwał do podania ww. okoliczności, jednak w ocenie WSA w Poznaniu dokonał ich
nieprawidłowej oceny. Już w wyroku NSA z 18.9.2014 r., I OSK 60/14,
stwierdzono, że nie można
wykluczyć, iż związek zawodowy może legitymować się szczególnym interesem publicznym w uzyskaniu
konkretnych informacji publicznych nawet wówczas, gdy dla uzyskania takich informacji konieczne byłoby
ich przetworzenie. Nie ulega zaś wątpliwości, że charakter czy też pozycja podmiotu, który występuje z żądaniem
udzielenia informacji publicznej przetworzonej, a zwłaszcza realne możliwości przyszłego wykorzystania przez ten
podmiot tak uzyskanych danych, mają wpływ na ocenę istnienia szczególnie istotnego interesu publicznego,
uzasadniającego udzielenie mu żądanych informacji. WSA w Poznaniu podzielił stanowisko, że związek zawodowy
wyposażony jest w realne uprawnienia, które pozwalają mu na wykorzystanie wnioskowanych informacji,
w szczególności te do reprezentowania zbiorowych interesów pracowników, współuczestniczenia w tworzeniu
korzystnych warunków pracy, kontrolowania przestrzegania przepisów dotyczących interesów pracowników,
wnioskowania o zmiany w prawie, a także występowania z wezwaniem do usunięcia stwierdzonej nieprawidłowości
(wyrok WSA w Warszawie z 14.9.2017 r., II SA/Wa 447/17,
). Po drugie, organy w ogóle zdają się pomijać
rolę związków zawodowych w państwie. Tymczasem ochrona pracowników jest ważnym elementem funkcjonowania
gospodarki rynkowej, ponieważ realizujące ją związki zawodowe wyrównują przewagę pracodawców nad
pracobiorcami, niwelując w ten sposób konflikty społeczne, także w sferze administracji publicznej (tu: sądowej).
Związek zawodowy nie jest zatem tylko wąską organizacją reprezentującą swoich członków, ale spełnia ważne
funkcje społeczne (wyrok WSA z 13.7.2017 r. VIII SA/Wa 276/17,
).
Mając na uwadze, że wnioskodawcą w niniejszej sprawie był związek zawodowy, który domagał się udostępnienia
informacji wprost związanych z kwestiami pracowniczymi, a zarazem z funkcjonowaniem SR, argumentacja organów,
że uzyskanie przez Wnioskodawcę żądanych informacji nie mogłoby wpłynąć na funkcjonowanie określonych
instytucji, wydaje się nietrafna i niezrozumiała. Zasadza się ona na apriorycznym założeniu, że przypadki
długotrwałości wokand mają charakter incydentalny i jako takie nie wynikają z ewentualnych błędów systemowych
(np. z nadmiernej liczby spraw na wokandzie), lecz ze szczególnych uwarunkowań procesowych konkretnych spraw.
Zdaniem WSA w Poznaniu rozumowanie organów, iż wnioskowane informacje nie mogą mieć znaczenia dla interesu
państwa i jego funkcjonowania, w tym usprawnienia działania jego organów, gdyż nie ma czego usprawniać, jest
błędne. To właśnie uzyskanie wnioskowanych informacji ma służyć potwierdzeniu bądź odrzuceniu tezy organów.
Mając powyższe na uwadze, WSA w Poznaniu uchylił decyzje organów obu instancji.

Komentarz
Przedmiotem rozważań WSA w Poznaniu na gruncie rozpatrywanej sprawy i zaistniałego w niej stanu faktycznego
były m.in. przesłanki uzasadniające udostępnienie informacji przetworzonej. WSA w Poznaniu wskazał, że art. 2 ust.
1 DostInfPubU, tj. regulacja dotycząca informacji przetworzonej stanowi wyjątek od zasady, w myśl której od osoby
wykonującej prawo do informacji publicznej nie wolno żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego. Innymi
słowy tylko udostępnienie informacji publicznej przetworzonej zostało uwarunkowane przez ustawodawcę
dodatkowym kryterium: wykazaniem istotności dla interesu publicznego w jej uzyskaniu przez wnioskodawcę. Tę
przesłankę WSA w Poznaniu rozważał w kontekście charakteru podmiotu wnioskującego o informację publiczną,
jakim był związek zawodowy. Wskazał, że organizacja pracownicza jest uprawniona na gruncie przepisów
DostInfPubU do żądania od podmiotu zobowiązanego udostępnienia informacji, która ma charakter informacji
publicznej (wyrok WSA z 23.2.2021 r. II SAB/Bk 248/20,
), w tym także informacji przetworzonej, co, jak
wskazano w treści uzasadnienia, wymaga spełnienia i wykazania przedmiotowej przesłanki.

Wyrok z 3.12.2021 r., IV SA/Po 817/21,

Sprawa dotycząca udostępnienia informacji publicznej przetworzonej przez związek zawodowy została szczegółowo rozpatrzona przez WSA w Poznaniu. Konkluzją było uchylenie decyzji organów obu instancji, argumentując, że uzyskanie żądanych informacji mogłoby służyć poprawie funkcjonowania organów państwowych.