Bezprzedmiotowość postępowania w przypadku wejścia w życie planu miejscowego
Uchwalenie i wejście w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego może skutkować bezprzedmiotowością postępowania dotyczącego decyzji o warunkach zabudowy. W niniejszej publikacji omawiane są szczegółowe kwestie związane z umorzeniem postępowania administracyjnego oraz analizą stanowisk organów, takich jak SKO czy WSA, w kontekście stwierdzenia nieważności decyzji. Istotne są również przesłanki rażącego naruszenia prawa oraz konsekwencje wynikające z wejścia w życie planu miejscowego.
Tematyka: bezprzedmiotowość postępowania, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, decyzja administracyjna, umorzenie postępowania, rażące naruszenie prawa, SKO, WSA, ustalenie warunków zabudowy
Uchwalenie i wejście w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego może skutkować bezprzedmiotowością postępowania dotyczącego decyzji o warunkach zabudowy. W niniejszej publikacji omawiane są szczegółowe kwestie związane z umorzeniem postępowania administracyjnego oraz analizą stanowisk organów, takich jak SKO czy WSA, w kontekście stwierdzenia nieważności decyzji. Istotne są również przesłanki rażącego naruszenia prawa oraz konsekwencje wynikające z wejścia w życie planu miejscowego.
Uchwalenie i wejście w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w toku postępowania o wydanie warunków zabudowy skutkuje uznaniem, że postępowanie takie staje się bezprzedmiotowe. Opis stanu faktycznego W maju 2013 r. S.W. złożył wniosek w sprawie wydania decyzji o warunkach zabudowy dla działek w miejscowości S., w zakresie budowy 2 budynków magazynowo-biurowo-usługowych. Następnie w kwietniu 2014 r. Rada Gminy T.P. podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wnioskowane działki zostały objęte ww. uchwałą. Wójt Gminy T.P. umorzył postępowanie w sprawie wydania decyzji o warunkach zabudowy dla przedmiotowej działki. Stanowisko SKO SKO odmówiło stwierdzenia nieważności decyzji Wójta Gminy. Organ wskazał, że stwierdzenie nieważności decyzji albo postanowienia może mieć miejsce tylko wtedy, gdy są one w sposób niewątpliwy dotknięte przynajmniej jedną z wad wymienionych w art. 156 § ustawy z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 735 ze zm.; dalej: KPA). Kolegium nie zgodziło się z zarzutem wnioskodawcy, iż decyzja objęta wnioskiem S. W. została wydana z rażącym naruszeniem prawa. W badanej sprawie nie doszło do wydania decyzji dotkniętej wadą kwalifikowaną. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która została wydana bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, a taka sytuacja nie miała miejsca w tym postępowaniu. Wobec niedopuszczalności wydania decyzji o ustaleniu warunków zabudowy, znajdującej się na obszarze obowiązywania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, postępowanie w sprawie wydania decyzji o ustaleniu warunków zabudowy należało umorzyć jako bezprzedmiotowe na podstawie art. 105 KPA. Zgodnie z jego treścią, gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania. Od chwili wejścia w życie miejscowego planu zagospodarowania postępowanie o ustaleniu warunków zabudowy nie może być kontynuowane. Staje się ono bezprzedmiotowe i podlega umorzeniu. W niniejszej sprawie Wójt Gminy prawidłowo ustalił, że teren objęty wnioskiem o ustalenie warunków zabudowy położony jest w obszarze obowiązywania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Podkreślono, że w omawianej sytuacji bezprzedmiotowość postępowania jest całkowicie niezależna od woli strony. Żądanie rozpoznania sprawy i wydania decyzji merytorycznie, odnoszącej się do wniosku o ustalenie warunków zabudowy po wejściu w życie planu miejscowego, nie może odnieść skutku. Bezprzedmiotowość postępowania wynika wprost z przepisów ustawy i jest bezpośrednią konsekwencją wejścia w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Na skutek wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy SKO utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. Kolegium wskazało, że gdy teren objęty jest planem, o dopuszczalności realizacji inwestycji rozstrzyga się w oparciu o zapisy planu miejscowego na etapie udzielania pozwolenia na budowę. Organ uznał, że zaskarżona decyzja nie jest obarczona wadami zawartymi w przepisie art. 156 § 1 KPA. Decyzja została wydana przez właściwy organ na podstawie przepisów prawa. Nie dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną. Ponadto została ona skierowana do strony postępowania; była wykonalna w dniu jej wydani; jej wykonanie nie wywoła czynu zagrożonego karą oraz nie zawierała wady powodującej jej nieważność z mocy prawa. Stanowisko WSA WSA uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję SKO. O tym, czy miało miejsce rażące naruszenie prawa, zgodnie z art. 156 § 1 pkt 2 KPA decydują trzy przesłanki: oczywistość naruszenia prawa; charakter przepisu, który został naruszony; oraz skutki, które wywołuje kwestionowana decyzja. Oczywistość naruszenia prawa polega na rzucającej się w oczy sprzeczności między treścią rozstrzygnięcia a przepisem prawa, stanowiącym jego podstawę prawną. Skutki, które wywołuje decyzja uznana za rażąco naruszającą prawo, to te niemożliwe do zaakceptowania z punktu widzenia wymagań praworządności, tj. gospodarcze lub społeczne skutki naruszenia, których wystąpienie powoduje, że nie jest możliwe zaakceptowanie decyzji jako aktu wydanego przez organy praworządnego państwa. Na podstawie art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2002 r. poz. 503 ze zm.) Sąd wyjaśnił, że ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Dopiero w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Przepisy dają pierwszeństwo ustaleniom planu miejscowego - przed ustaleniami decyzji o warunkach zabudowy. W tym miejscu Sąd wskazuje, że Kolegium, jako organ I instancji, w ogóle nie oceniło kwestii wejścia w życie ww. uchwały. Natomiast przy ponownym rozpoznaniu sprawy błędnie określiło datę wejścia w życie ww. uchwały w sprawie miejscowego planu. Z ustalonych wyżej faktów wynika, że w dniu wydania decyzji o umorzeniu postępowania nie weszła jeszcze w życie uchwała, w związku z którą umorzono postępowanie. W ocenie Sądu takie działanie organu należy uznać za rażące naruszenie prawa, aktualizujące przesłankę do stwierdzenia nieważności tej decyzji. Przepisy dotyczące stwierdzania nieważności decyzji, jako stanowiące wyjątek od zasady trwałości decyzji administracyjnej (art. 16 § 1 KPA), nie mogą być interpretowane rozszerzająco. W niniejszej sprawie prawidłowe ustalenie stanu faktycznego nie powinno być dla organów problematyczne. Organ miał dostęp do wszelkich istotnych dokumentów. Powinien bez żadnych trudności obliczyć i ustalić datę wejścia w życie tej uchwały. Nie zwrócił jednak uwagi na to, że uchwała, która była podstawą umorzenia postępowania, nie weszła w życie w momencie wydania decyzji. Sąd wskazuje, że nie można akceptować takiego działania organu, w którym wydaje on decyzję umarzającą postępowanie, argumentując to uchwaleniem uchwały, która nie weszła jeszcze do obrotu prawnego. Główna podstawa do umorzenia postępowania w sprawie ustalenia warunków zabudowy (istnienie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego) nie zaktualizowała się w dniu wydania decyzji. Komentarz Zarówno miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, jak i decyzja o ustaleniu warunków zabudowy i zagospodarowania terenu, wykluczają się. Ustalenie warunków zabudowy w drodze decyzji może nastąpić wyłącznie w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Oznacza to, że od dnia wejścia w życie planu miejscowego postępowanie o ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu nie może być kontynuowane, a zatem staje się bezprzedmiotowe. Z tą chwilą organy obu instancji tracą kompetencje do rozstrzygania sprawy o ustalenie warunków zabudowy w ramach postępowania administracyjnego. Bezprzedmiotowość postępowania pojawia się dopiero z chwilą wejścia w życie aktu prawa miejscowego, jakim jest plan miejscowy. Dlatego, jak słusznie podkreślono w wyroku, obowiązkiem organów jest zbadanie okoliczności w tym zakresie, tzn. obliczenie daty wejścia w życie uchwały. Wyrok WSA w Poznaniu z 14.1.2022 r., IV SA/Po 946/21,
Analiza przypadku przedstawionego w publikacji pokazuje, że wejście w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego może kompleksowo zmienić kontekst postępowania administracyjnego. Decyzja o umorzeniu postępowania w przypadku bezprzedmiotowości staje się konieczna zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Warto podkreślić, że organy administracji publicznej muszą dokładnie analizować datę wejścia w życie planu miejscowego, aby uniknąć błędów i rażących naruszeń prawa.