Opuszczenie miejsca zamieszkania a wymeldowanie

Powiązanie przesłanki opuszczenia miejsca zamieszkania z kwestią dobrowolności ma kluczowe znaczenie dla procesu wymeldowania. W niniejszej sprawie organy administracyjne analizowały czy opuszczenie budynku mieszkalnego przez Skarżącą było dobrowolne, co miało wpływ na decyzję o wymeldowaniu. Warto zauważyć, że dobrowolność opuszczenia miejsca zamieszkania jest kwestią kluczową w kontekście przepisów prawa dotyczących ewidencji ludności.

Tematyka: opuszczenie miejsca zamieszkania, wymeldowanie, dobrowolność, Ewidencja Ludności, decyzja administracyjna, postępowanie dowodowe, orzecznictwo sądów administracyjnych

Powiązanie przesłanki opuszczenia miejsca zamieszkania z kwestią dobrowolności ma kluczowe znaczenie dla procesu wymeldowania. W niniejszej sprawie organy administracyjne analizowały czy opuszczenie budynku mieszkalnego przez Skarżącą było dobrowolne, co miało wpływ na decyzję o wymeldowaniu. Warto zauważyć, że dobrowolność opuszczenia miejsca zamieszkania jest kwestią kluczową w kontekście przepisów prawa dotyczących ewidencji ludności.

Powiązanie przesłanki opuszczenia miejsca zamieszkania z kwestią dobrowolności ma takie znaczenie, że
nie może dojść do wymeldowania tak długo, jak długo zainteresowany może podjąć próby przywrócenia
zamieszkiwania, usunięcia skutków zastosowania przymusu lub likwidacji stanu niezgodnego z jego wolą,
polegającego na braku możliwości zamieszkiwania. Dopiero bezskuteczne wyczerpanie tych środków lub
rezygnacja z ich zastosowania stanowi okoliczność usuwającą stan przymusu, a zatem otwierającą drogę do
wymeldowania.
Stan faktyczny
WSA w Krakowie uchylił decyzję Wojewody w przedmiocie wymeldowania. Decyzją wydaną na podstawie art. 35
ustawy z 24.9.2010 r. o ewidencji ludności (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 510 ze zm.; dalej: EwidLU), po rozpatrzeniu
odwołania uczestnika od decyzji wójta gminy, orzekającej o odmowie wymeldowania Skarżącej z pobytu stałego
z budynku mieszkalnego pod adresem Ż, wojewoda uchylił zaskarżoną decyzję i orzekł o wymeldowaniu Skarżącej
z pobytu stałego z budynku mieszkalnego pod adresem Ż. Postępowanie w sprawie wymeldowania Skarżącej
zostało wszczęte na wniosek Uczestnika, który poinformował organ, że jego żona (Skarżąca) opuściła przedmiotowy
budynek w kwietniu 2020 r. i zogniskowała swoje sprawy życiowe pod adresem Ł., nie dopełniając obowiązku
wymeldowania się. Przedmiotowa nieruchomość stanowiła majątek wspólny Skarżącej i uczestnika. Po
przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego Organ I instanci wydał wyżej opisaną decyzję, wskazując, że
opuszczenie miejsca zamieszkania przez Skarżącą nie było dobrowolne.
Uczestnik złożył odwołanie od ww. decyzji, a Organ odwoławczy wskazał, że Skarżąca od kwietnia 2020 r. nie
zamieszkuje pod adresem Ż. Do opuszczenia miejsca zamieszkania przez Skarżącą doszło w wyniku trwającego
konfliktu pomiędzy Skarżącą a jej mężem. Skarżąca wraz z dziećmi zamieszkała poza spornym budynkiem: wynajęła
mieszkanie pod adresem Ł, gdzie skoncentrowała swoje życie osobiste wraz z dziećmi. Tym samym dała wyraz
swojej woli dobrowolnego opuszczenia budynku, w którym faktycznie nie przebywała, a jedynie była nadal
zameldowana, niezgodnie z przepisami EwidLU. Organ wskazał, że Skarżąca nie dysponowała kluczami do
przedmiotowego budynku, co oznacza, że nie posiadała do niego swobodnego dostępu. Zamki w drzwiach zostały
bowiem wymienione po wyprowadzeniu się Skarżącej z przedmiotowego budynku. Organ podkreślił, że Skarżąca nie
została usunięta siłą z budynku pod adresem Ż., a w pismach informowała, że wyprowadziła się z tego budynku.
Zdaniem Organu opuszczenie budynku przez Skarżącą było jej świadomą i przemyślaną decyzją, a nie skutkiem
działania osób trzecich. Organ podniósł, że wyprowadzenie się z dotychczasowego miejsca zamieszkania nie traci
dobrowolnego charakteru, jeżeli ma ono na celu poprawienie komfortu życiowego strony poprzez uniknięcie sytuacji
konfliktowych, co miało miejsce w niniejszej sprawie. Zdaniem Organu Skarżąca skoncentrowała swoje sprawy
życiowe w Ł., a budynek w Ż. przestał stanowić centrum jej spraw życiowych. Zdaniem Organu odwoławczego w tej
sytuacji doszło do opuszczenia przez Skarżącą budynku, w którym jest zameldowana w rozumieniu art. 35 EwidLU.
Skarga
Skarżąca wniosła skargę do WSA w Krakowie. Zarzuciła ona decyzji rażące naruszenie przepisów postępowania,
które miało istotny wpływ na wynik sprawy. Dokonano bowiem błędnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego
przez Organ II instancji i w konsekwencji ustalono, że opuszczenie przez Skarżącą budynku mieszkalnego spod
adresu Ż. miało dobrowolny charakter. Skarżąca wskazała, że nie przeczy, że z dwojgiem małoletnich dzieci opuściła
w kwietniu 2020 r. dom w Ż., stanowiący wspólny majątek stron. Jednakże powodem opuszczenia nieruchomości
przez Skarżącą były zachowania uczestnika, który swoimi działaniami, nachodzeniem z udziałem swojej rodziny,
wymienieniem zamków w drzwiach, sprowadzeniem obcej kobiety, szykanami psychicznymi w trakcie procesu
rozwodowego, zawiadomieniami na policję o rzekomych przestępstwach i wykroczeniami popełnianymi na jego
szkodę przez Skarżącą zmusił ją do opuszczenia domu w Ż. Skarżąca podniosła, że podejmowała bezskuteczne
próby wejścia do budynku w obecności funkcjonariuszy Policji. Wystąpiła również do SR z powództwem przeciwko
Uczestnikowi o nakazanie wydania jej kluczy do drzwi wejściowych i dopuszczenie do współposiadania. Zdaniem
Skarżącej powyższe okoliczności przemawiają za przyjęciem, że opuszczenie przez nią domu w Ż. nie miało
dobrowolnego charakteru.
Rozstrzygnięcie WSA
WSA wskazał, że podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji stanowi przepis art. 35 EwidLU. Zgodnie z jego
treścią organ gminy, o którym mowa w art. 28 ust. 1 EwidLU, wydaje z urzędu, na wniosek właściciela lub podmiotów
wskazanych w art. 28 ust. 2 EwidLU decyzję w sprawie wymeldowania obywatela polskiego, który opuścił miejsce



pobytu stałego albo opuścił miejsce pobytu czasowego przed upływem deklarowanego okresu pobytu i nie dopełnił
obowiązku wymeldowania się. Za pobyt stały uważa się zamieszkiwanie z zamiarem stałego pobytu, tj. z wolą
koncentracji w danym miejscu swych spraw życiowych. Z kolei opuszczenie lokalu związane jest z zerwaniem
związków z lokalem dotychczasowym i skoncentrowaniem swych spraw życiowych w innym miejscu.
W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalił się trafny pogląd, że przesłanka opuszczenia dotychczasowego
miejsca pobytu stałego jest spełniona wtedy, gdy opuszczenie ma charakter trwały i jest dobrowolne. Pojęcie
dobrowolności nie zostało zdefiniowane przez ustawodawcę. W orzecznictwie przyjmuje się, że cecha ta zaistnieje
wówczas, gdy zmiana miejsca pobytu wynika z nieskrępowanej woli przeniesienia interesów życiowych w inne
miejsce i nie jest spowodowana bezprawnymi działaniami i zachowaniami innych osób.
W ocenie WSA okoliczności faktyczne rozpoznawanej sprawy w żaden sposób nie potwierdzają stanowiska Organu
odwoławczego, na podstawie którego opuszczenie przez Skarżącą lokalu nastąpiło zgodnie z przepisem art. 35
EwidLU. Sąd wskazał, że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że Skarżąca podejmowała
próby wejścia do spornego budynku, jednakże okazały się one bezskuteczne. Uczestnik wymienił zamki w drzwiach,
a Skarżąca nie dysponowała kluczami do nowych zamków. Nadto Skarżąca podniosła, że nie zabrała z budynku
wszystkich swoich rzeczy, a zostały one usunięte przez Uczestnika. Organ pominął okoliczność, że Skarżąca wniosła
do SR pozew o wydanie kluczy i dopuszczenie do korzystania z domu w Ż. W aktach administracyjnych znajduje się
kopia pozwu z prezentatą Sądu oraz wezwanie skierowane przez Skarżącą do Uczestnika o wydanie kluczy do drzwi
wejściowych domu pod wskazanym wyżej adresem i dopuszczenie do współposiadania oraz korzystania z tej
nieruchomości.
Skarżąca podjęła zatem konkretne czynności zmierzające do ochrony swoich praw. Powiązanie przesłanki
opuszczenia miejsca zamieszkania z kwestią dobrowolności ma takie znaczenie, że nie może dojść do
wymeldowania tak długo, jak długo zainteresowany (w niniejszej sprawie Skarżąca) może podjąć próby przywrócenia
zamieszkiwania, usunięcia skutków zastosowania przymusu oraz likwidacji stanu niezgodnego z jej wolą,
polegającego na braku możliwości zamieszkiwania. Dopiero bezskuteczne wyczerpanie tych środków lub rezygnacja
z ich zastosowania stanowi okoliczność usuwającą stan przymusu, a zatem otwierającą drogę do wymeldowania.

Komentarz
Podstawą do wydania decyzji o wymeldowaniu z pobytu stałego jest ustalenie, że opuszczenie dotychczasowego
miejsca zamieszkania ma charakter nie tylko trwały, ale i dobrowolny. Treść tych przesłanek została ukształtowana
przez orzecznictwo sądów administracyjnych. Cechy te nie mogą być wiązane jedynie i wprost z długotrwałością
opuszczenia miejsca zamieszkania. W sprawach o wymeldowanie szczególna rola przypada postępowaniu
dowodowemu. Organ powinien ustalić wszystkie okoliczności istotne dla sprawy - zarówno co do stosunku adresata
decyzji o opuszczeniu miejsca zamieszkania, jak i i w zakresie wszystkich obiektywnych okoliczności sprawy.
W takich postępowaniach bardzo duża wartość dowodowa przypada zeznaniom świadków i oględzinom miejsca
zamieszkania, prowadzonym przez organ.

Wyrok WSA w Krakowie z 25.1.2022 r., III SA/Kr 1291/21, 








Postępowanie w sprawie wymeldowania Skarżącej zwróciło uwagę na istotę dobrowolności opuszczenia miejsca zamieszkania oraz konieczność wyczerpania środków mających na celu przywrócenie zamieszkiwania. Wyrok WSA w Krakowie podkreślił znaczenie prawidłowego ustalenia okoliczności faktycznych oraz interpretacji przepisów prawa w kontekście opuszczenia miejsca zamieszkania.