Granice sprostowania wyroku w toku

Rozbieżność pomiędzy treścią sentencji wyroku a jego uzasadnieniem nie może być konwalidowana poprzez sprostowanie, jeśli nie stanowi niedokładności błędu pisarskiego, albo rachunkowego lub innej oczywistej omyłki. Publikacja omawia spór dotyczący sprostowania wyroku w kontekście decyzji sądowych oraz interpretacji przepisów prawa administracyjnego.

Tematyka: sprostowanie wyroku, granice sprostowania, Naczelny Sąd Administracyjny, Sąd Administracyjny, uzasadnienie wyroku, błędy pisarskie, art. 156 § 1 PostAdmU

Rozbieżność pomiędzy treścią sentencji wyroku a jego uzasadnieniem nie może zostać konwalidowana
poprzez sprostowanie, jeśli nie stanowi niedokładności błędu pisarskiego, albo rachunkowego lub innej
oczywistej omyłki – wynika z postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Wniosek o sprostowanie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uwzględnił skargę R.S. i uchylił decyzję Samorządowego Kolegium
Odwoławczego w W. z 2020 r. Zakwestionowana decyzja utrzymywała w mocy decyzję SKO w W. z 2018 r.
w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji tego organu z 2016 r. W uzasadnieniu wyroku Sąd
kilkukrotnie wskazał jednak na uchylenie „zaskarżonych decyzji” i „przekazanie sprawy organowi I instancji”. Z uwagi
na rozbieżność między sentencją, w której jest mowa o jednej decyzji a uzasadnieniem wyroku R.S. wniósł
o sprostowanie wyroku z urzędu, ewentualnie o wyjaśnienie wątpliwości co do treści wyroku na podstawie art. 158
ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 329; dalej:
PostAdmU).
Stanowisko Sądu I instancji
WSA w Warszawie odmówił sprostowania sentencji wyroku oraz sprostował oczywiste omyłki pisarskie zawarte
w uzasadnieniu wyroku w ten sposób, że wyrażenia: „uznał uchylenie zaskarżonych decyzji i przekazanie sprawy
organowi I instancji” oraz „organy uwzględnią”, zastąpił wyrażeniami: „uznał uchylenie zaskarżonej decyzji
i przekazanie sprawy organowi” oraz „organ uwzględni”. W ocenie Sądu sprostowanie sentencji wyroku w sposób
wskazany przez skarżącego, czyli poprzez wpisanie, że uchylono „decyzje” a nie jedną decyzję, spowodowałoby
niedopuszczalną zmianę rozstrzygnięcia zawartego w wyroku. Natomiast stwierdzenia zawarte w uzasadnieniu
uznano za oczywiste omyłki, które nie korespondują z treścią rozstrzygnięcia zawartego w sentencji wyroku. Przyjęto,
że za oczywistością tych omyłek przemawia fakt, iż w sprawie nie było podstaw do przekazania sprawy organowi
I instancji, ponieważ dotyczyła ona decyzji wydanych przez SKO w W. w trybie nadzwyczajnym – postępowaniu
nieważnościowym.
Stanowisko NSA
Na skutek zażalenia R.S. Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżone postanowienie w części, w której WSA
w Warszawie sprostował uzasadnienie wyroku. Zgodnie z art. 156 § 1 PostAdmU sąd może z urzędu sprostować
w wyroku niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki. Sprostowanie nie jest
jednak środkiem prawnym, które może prowadzić do istotnej zmiany treści rozstrzygnięcia i powinno
dotyczyć omyłek o charakterze oczywistym, które nie wpływają w żaden sposób na treść rozstrzygnięcia.
W rezultacie sprostowanie sentencji wyroku w żądanym przez skarżącego zakresie, czyli poprzez zastąpienie słów
„uchyla zaskarżoną decyzję” słowami „uchyla zaskarżone decyzje”, stanowiłoby istotną zmianę treści rozstrzygnięcia
Sądu, wykraczającą poza dopuszczalny zakres sprostowania. Ponadto doprowadziłoby do niejasności
w rozstrzygnięciu Sądu, ponieważ z sentencji wyroku nie wynikałoby jakie decyzje, oprócz zaskarżonej, podlegałyby
uchyleniu.
Zdaniem NSA pomimo podjętej próby sprostowania, treść uzasadnienia wyroku nadal pozostawia wątpliwości,
wynikające z porównania sentencji wyroku z jego uzasadnieniem, gdyż w uzasadnieniu pozostały fragmenty
wskazujące na to kontrolę kilku rozstrzygnięć organu. Z treści uzasadnienia wyroku w dalszym ciągu wynika, że Sąd
dokonał kontroli legalności zarówno zaskarżonej decyzji, jak i poprzedzającej ją decyzji SKO w W. W kilku miejscach
uzasadnienia wyraźnie zawarto ocenę odnoszącą się do obu decyzji odmawiających stwierdzenia nieważności, a nie
tylko do decyzji zaskarżonej. W konsekwencji NSA uznał dokonane przez Sąd I instancji sprostowanie uzasadnienia
wyroku za niemieszczące się w granicach dopuszczalnego sprostowania wyznaczonych treścią art. 156 § 1
PostAdmU. Nie stanowi ono bowiem jedynie sprostowania błędu pisarskiego poprzez zastąpienie formą prawidłową -
liczbą pojedynczą omyłkowej formy gramatycznej - liczby mnogiej, lecz prowadzi do merytorycznej zmiany treści
uzasadnienia.
NSA podkreślił, że wykładnia celowościowa art. 156 § 1 PostAdmU prowadzi do wniosku, iż sprostowaniu
mogą ulegać niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki popełnione nie
tylko w sentencji wyroku, ale też w jego uzasadnieniu. Należy jednak podkreślić, że o sprostowaniu
uzasadnienia sąd postanawia na takiej samej zasadzie jak o sprostowaniu wyroku, czyli wszystkie
nieprawidłowości muszą mieć charakter oczywisty, tzn. niebudzący wątpliwości, bezsporny, pewny.
W konsekwencji dokonane w zaskarżonym postanowieniu sprostowanie uzasadnienia wyroku jest niezgodne
z prawem, gdyż wykracza poza dopuszczalne granice określone w art. 156 § 1 PostAdmU.

Postanowienie NSA z 19.1.2022 r., II GZ 490/21,

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że sprostowanie uzasadnienia wyroku w sposób zaproponowany przez skarżącego stanowiłoby istotną zmianę treści rozstrzygnięcia, wykraczającą poza dopuszczalny zakres sprostowania. NSA podkreślił, że sprostowanie musi dotyczyć oczywistych omyłek nie wpływających istotnie na treść wyroku, co nie miało miejsca w analizowanej sprawie.