Kryteria wyboru kandydatów na stanowiska sędziowskie

Dokonując wyboru kandydatów na sędziego, KRS musi kierować się ustawowymi kryteriami. Niedopuszczalne jest więc przyjęcie za decydującą przesłankę „sposobu prezentacji na wideokonferencji”, niewskazaną przez ustawodawcę. Za dyskryminujące należy też uznać stosowanie pozaustawowego kryterium „orzekania w sądzie”, jeśli dotyczy ono tylko jednego z kandydatów.

Tematyka: kryteria wyboru, KRS, sędzia, wideokonferencja, doświadczenie zawodowe, orzekanie, SN, selekcja, kandydaci

Dokonując wyboru kandydatów na sędziego, KRS musi kierować się ustawowymi kryteriami. Niedopuszczalne jest więc przyjęcie za decydującą przesłankę „sposobu prezentacji na wideokonferencji”, niewskazaną przez ustawodawcę. Za dyskryminujące należy też uznać stosowanie pozaustawowego kryterium „orzekania w sądzie”, jeśli dotyczy ono tylko jednego z kandydatów.

Dokonując wyboru kandydatów na sędziego, KRS musi kierować się ustawowymi kryteriami.
Niedopuszczalne jest więc przyjęcie za decydującą przesłankę „sposobu prezentacji na wideokonferencji”,
niewskazaną przez ustawodawcę. Za dyskryminujące należy też uznać stosowanie pozaustawowego
kryterium „orzekania w sądzie”, jeśli dotyczy ono tylko jednego z kandydatów.


Postępowanie przed Radą
Rada postanowiła przedstawić Prezydentowi RP wniosek o powołanie A.L. do pełnienia urzędu na stanowisku
sędziego w WSA w G. W uzasadnieniu uchwały wskazano, że Rada, oceniając kandydatów, uwzględniła: ich
kwalifikacje, doświadczenie zawodowe, poziom wiedzy w dziedzinie administracji publicznej oraz prawa
administracyjnego i innych dziedzin prawa związanych z działaniem organów administracji publicznej, opinie
przełożonych, rekomendacje oraz inne dołączone dokumenty, a także sposób prezentacji w trakcie wideokonferencji.
Zdaniem KRS, zarówno długoletnie doświadczenie na stanowisku pozaetatowego członka SKO w E., jak i praca
w WSA w G., kolejno na stanowiskach: asystenta sędziego, referendarza sądowego i starszego referendarza
sądowego pozwoliły A.L. osiągnąć wysoki poziom wiedzy w wyżej wskazanych dziedzinach prawa. Ponadto A.L.
najlepiej zaprezentowała się w trakcie wideokonferencji, odpowiadając merytorycznie na zadawane pytania, co
potwierdziło jej wysokie kwalifikacje zawodowe. W ocenie Rady pozostali uczestnicy postępowania również posiadali
wiedzę z dziedziny prawa administracyjnego, jednak żaden z nich nie miał doświadczenia w zakresie samodzielnego
orzekania w sądzie administracyjnym. Ich kandydatury zostały ocenione niżej - zarówno na podstawie zebranej
dokumentacji, jak i w kontekście prezentacji podczas wideokonferencji.
SN: Wymogi uzasadnienia uchwały Rady
Na skutek odwołań trojga kandydatów SN uchylił zaskarżoną uchwałę i przekazał sprawę do ponownego
rozpatrzenia, stwierdzając, że uzasadnienie zaskarżonej uchwały zostało sporządzone w sposób uniemożliwiający
kontrolę instancyjną. Jak wskazano, celem postępowania przed Radą jest wyłonienie możliwie najlepszych
kandydatów na urząd sędziego. Uzasadniając treść podjętej uchwały, Rada ma obowiązek wyjaśnienia, jakimi
kryteriami kierowała się przy wyborze kandydatów. Uzasadnienie to ma na celu nie tylko umożliwienie
kandydatom porównania swojej kandydatury z innymi oraz zweryfikowanie, czy zachowane zostały wszystkie
zasady proceduralne postępowania nominacyjnego (zob. wyrok SN z 24.3.2021 r., I NKRS 26/21, 
), lecz
także wykazanie, że przy dokonywaniu oceny kandydatów Rada kierowała się przejrzystymi, jednolitymi
i sprawiedliwymi kryteriami selekcyjnymi (zob. wyrok SN z 12.5.2021 r., I NKRS 34/21, 
). Rada ma też
obowiązek uzasadnienia, dlaczego dany kandydat nie uzyskał rekomendacji (zob. wyrok SN z 27.3.2019 r.,
I NO 5/19, 
).
Kryteria wyboru
W ocenie SN organ dokonał wyboru w sposób dowolny, stosując nieprzewidziane w ustawie kryteria i nie
uzasadniając w istocie, dlaczego rekomendowany kandydat spełniał przyjęte kryteria lepiej od pozostałych.
Uzasadniając wybór A.L., Rada wskazała, że kryteriami decydującymi o jej wyborze były orzekanie w sądzie
administracyjnym oraz prezentacja podczas wideokonferencji. SN wskazał, że kryteria wyboru kandydatów na
stanowiska sędziowskie precyzyjnie określa art. 35 ust. 2 ustawy z 12.5.2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (t.j.
Dz.U. z 2021 r. poz. 269; dalej: KrRadSądU). W regulacji tej brak jest kryterium wcześniejszego orzekania w sądzie,
w którym kandydat ubiega się o stanowisko. SN zaznaczył, że kwestia orzekania w sądzie może być powiązana
z ustawowym kryterium doświadczenia zawodowego, jednak aby można było je uwzględnić konieczne jest, aby
w konkursie na stanowisko sędziego uczestniczyły osoby, które mogą ze sobą „konkurować” tym kryterium.
Natomiast przyjęcie i określenie go jako decydującego w sytuacji, gdy ma ono zastosowanie wyłącznie do jednego
z kandydatów, gdyż pozostali kwalifikują się innym doświadczeniem zawodowym powoduje, że ma ono charakter
dyskryminacyjny względem pozostałych kandydatów.
Wskazanie „najlepszego sposobu zaprezentowania się w trakcie wideokonferencji” jako drugiego z decydujących
kryteriów, nieprzewidzianego w przepisach KrRadSądU, narusza art. 2, art. 32 i art. 60 Konstytucji RP w zw. z art. 35
ust. 2 pkt. 1 KrRadSądU. Jest ono niesprawdzalne, ponieważ w posiedzeniu uczestniczyli tylko niektórzy członkowie
Rady, czyli 3-osobowy zespół, a także kandydat, którego dotyczyło przesłuchanie. Ocena Rady, że to A.L. najlepiej
zaprezentowała się w trakcie wideokonferencji, jest zatem oceną dowolną. Dodatkowo kryterium to nie było jednolicie
stosowane, ponieważ jeden z kandydatów, który nie uczestniczył w wideokonferencji, uzyskał w trakcie głosowania
drugi wynik. Zdaniem SN uzasadnienie zaskarżonej uchwały uniemożliwia przeprowadzenie jej realnej kontroli. Rada



nie wskazała, co było przedmiotem zadawanych pytań, i jak odpowiadała A.L. Uzyskane odpowiedzi i ich ocena nie
zostały zestawione z odpowiedziami innych kandydatów, nie wyjaśniono też, z jakich powodów akurat te odpowiedzi
uznano za najlepsze. Tym bardziej, że niektórzy z odwołujących się wskazywali, iż nie zostały im zadane żadne
pytania wymagające merytorycznej odpowiedzi.
W ocenie SN wynikający z art. 33 ust. 1 KrRadSądU wymóg wszechstronnego rozważenia okoliczności
sprawy oznacza konieczność zestawienia oceny kwalifikacji i pozostałych kryteriów przewidzianych w art. 35
ust. 2 pkt 1 KrRadSądU wobec wszystkich kandydatów. Za naruszenie tego wymogu uznać należy posłużenie
się przez Radę kryteriami, które nie zostały przewidziane w ustawie, a dodatkowo dotyczyły tylko jednego
kandydata, zatem w odniesieniu do pozostałych powinny zostać uznane za kryteria dyskryminujące. Rada
powinna wykazać z jakich powodów uznała, że 10-letnie doświadczenie zawodowe pozaetatowego członka SKO
oraz praca w charakterze referendarza sądowego pozwoliły na uznanie A.L. za najlepszego kandydata w procedurze
nominacyjnej. SN podkreślił też, że referendarz sądowy dokonuje czynności procesowych, które mają charakter
czynności „technicznych”, które nie wymagają przeprowadzania skomplikowanych procesów wykładni przepisów
prawa. Istnieje zatem poważna wątpliwość, czy wykonywanie przewidzianych dla referendarza sądowego czynności
stanowi samodzielne orzekanie „w sprawie sądowoadministracyjnej”.
Wyrok SN z 16.2.2022 r., I NKRS 59/21, 








W ocenie SN organ dokonał wyboru w sposób dowolny, stosując nieprzewidziane w ustawie kryteria i nie uzasadniając w istocie, dlaczego rekomendowany kandydat spełniał przyjęte kryteria lepiej od pozostałych. SN podkreślił konieczność przestrzegania transparentnych i sprawiedliwych kryteriów selekcji kandydatów na stanowiska sędziowskie.