Udostępnienie wyroków w BIP
Odesłanie podmiotu wnioskującego o udostępnienie wyroków do portali internetowych sądów, w sytuacji gdy orzeczenia dopiero oczekują na publikację, nie spełnia wymogów udzielenia informacji publicznej - tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny. Skarga R.S. dotyczyła braku udzielenia kopii wyroków z 2019 r. przez Prezesa Sądu Rejonowego w K. W odpowiedzi organ wskazał, że orzeczenia są dostępne na portalach orzeczeń, a skarżący nie wykazał, że uzyskanie informacji służy interesowi publicznemu.
Tematyka: udostępnienie wyroków, BIP, informacja publiczna, Naczelny Sąd Administracyjny, Prezes Sądu Rejonowego, skarga, umorzenie, orzeczenia sądowe
Odesłanie podmiotu wnioskującego o udostępnienie wyroków do portali internetowych sądów, w sytuacji gdy orzeczenia dopiero oczekują na publikację, nie spełnia wymogów udzielenia informacji publicznej - tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny. Skarga R.S. dotyczyła braku udzielenia kopii wyroków z 2019 r. przez Prezesa Sądu Rejonowego w K. W odpowiedzi organ wskazał, że orzeczenia są dostępne na portalach orzeczeń, a skarżący nie wykazał, że uzyskanie informacji służy interesowi publicznemu.
Odesłanie podmiotu wnioskującego o udostępnienie wyroków do portali internetowych sądów, w sytuacji gdy orzeczenia te dopiero oczekują na publikację, nie stanowi udzielenia wnioskodawcy żądanej informacji publicznej i oznacza, że organ pozostaje w bezczynności – uznał Naczelny Sąd Administracyjny. Skarga na bezczynność R.S. zwrócił się do Prezesa Sądu Rejonowego w K. o udostępnienie kopii wszystkich wyroków wraz z uzasadnieniami wydanych w 2019 r., zarejestrowanych w rep. C pod symbolem 028, z zaznaczeniem, że żądane informacje mogą być zapisane na płycie CD/DVD. Wnioskodawca został poinformowany o sygnaturach dwóch spraw, które zostały w 2019 r. wydane we wskazanej kategorii wraz z informacją, że jeden jest opublikowany na oficjalnym portalu orzeczeń sądu, a drugi wysłano do publikacji na tym portalu. R.S. wniósł skargę na bezczynność Prezesa Sądu Rejonowego w K. w udostępnieniu informacji publicznej twierdząc, że organ nie udostępnił informacji zgodnie z wnioskiem i pozostaje w zwłoce. Podmiot zobowiązany do udzielenia informacji publicznej powinien jej udzielić w sposób wskazany we wniosku a nie przez odesłanie do strony internetowej. W odpowiedzi na skargę organ wyjaśnił, że orzeczenia we wskazanych sprawach w postaci zanonimizowanej są ogólnie dostępne na Portalu Orzeczeń Sądu Rejonowego w K. oraz Portalu Orzeczeń Sądów Powszechnych. Dostęp do nich nie jest w żaden sposób limitowany oraz umożliwia sporządzenie wydruków i kopii. Organ przyznał, że udzielona odpowiedź na skutek niedokładności nie zawierała informacji o dokładnym internetowym adresie publikatora. Jednak uzyskanie dostępu umożliwia wpisanie w ogólnodostępnej przeglądarce internetowej sygnatury akt sprawy. Jednocześnie Prezes Sądu Rejonowego w K. poddał pod rozwagę Sądu, czy żądana informacja spełnia kryteria informacji publicznej. Wskazał, że z wniosku nie wynika, aby jej uzyskanie miało służyć jakiemukolwiek uniwersalnemu dobru powszechnemu, poza indywidualnym interesem skarżącego. Stanowisko Sądu I instancji Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie oddalił skargę. W art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 902; dalej: DostInfPubU) ustawodawca wprost wskazał, że treść orzeczeń sądów powszechnych stanowi informację publiczną. Zgodnie art. 2 ust. 1 DostInfPubU każdemu przysługuje, z zastrzeżeniem art. 5 DostInfPubU, prawo dostępu do informacji publicznej. Od osoby wykonującej prawo do informacji publicznej nie wolno żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego. Jedynie w sytuacji żądania informacji wymagającej przetworzenia wnioskodawca powinien wykazać, że jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego. Jednak w tym przypadku organ dokonał już upublicznienia żądanych wyroków w BIP, co wiązało się z koniecznością ich anonimizacji, zatem aktualnie informacja ta nie może już zostać zakwalifikowana jako informacja przetworzona, co uzasadniałoby żądanie wykazania posiadania szczególnego interesu. Sąd uznał za wystarczające poinformowanie skarżącego przez organ o sygnaturach orzeczeń spełniających określone przez niego kryteria ze wskazaniem, że są one dostępne na portalach orzeczeń, które stanowią strony Biuletynu Informacji Publicznej. Z art. 10 ust. 1 DostInfPubU wynika, że adresat wniosku jest zwolniony z obowiązku udostępnienia informacji, jeżeli została ona ujawniona w BIP lub centralnym repozytorium. Wystarczy, że zawiadomi wnioskodawcę o ujawnieniu żądanej informacji w BIP wraz z podaniem precyzyjnego adresu internetowego, pod którym się ona znajduje. Choć w tej sprawie organ nie podał skarżącemu dokładnego adresu internetowego portalu orzeczeń, to skarżący nie neguje, że wie o jaki portal chodzi. Zarzuty skargi kasacyjnej R.S. w skardze kasacyjnej dowodził, że wbrew informacji uzyskanej od organu żądane wyroki nie były ogólnodostępne w BIP. Oba zostały opublikowane dopiero po wniesieniu skargi do WSA w Olsztynie, w tym jeden ponad 4 miesiące od otrzymania informacji od Prezesa Sądu Rejonowego w K. Zdaniem skarżącego taka sytuacja w żadnym wypadku nie pozwala na uznanie, że organ administracji publicznej nie pozostawał w bezczynności, bowiem na dzień wniesienia skargi wnioskowane informacje nie były jeszcze udostępnione w BIP. NSA – opublikowanie informacji w BIP zamiast indywidualnego udostępnienia Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i stwierdził, że choć Prezes Sądu Rejonowego w K. dopuścił się bezczynności w rozpoznaniu wniosku, to nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa oraz umorzył postępowanie sądowe w zakresie zobowiązania organu do rozpatrzenia wniosku. Jak wyjaśniono, opublikowanie informacji publicznej w BIP powoduje, że podmiot, do którego zwrócono się z wnioskiem o udostępnienie takich danych, nie jest zobowiązany do udzielenia ich wnioskodawcy w formie pisemnej lub innej. Wystarczy, że poinformuje wnioskodawcę o miejscu opublikowania żądanej informacji. Jednak w tej sprawie nie wszystkie dane, o które zwrócił się R.S. do Prezesa Sądu Rejonowego w K., były opublikowane w BIP. Jeśli dokument, którego dotyczy wniosek nie został umieszczony w BIP, a jedynie skierowany do opublikowania, to nie można uznać za udostępnienia informacji publicznej poinformowania wnioskodawcy, aby czekał, aż dokument ten znajdzie się na stronie BIP. NSA podkreślił, że ważnym elementem prawa dostępu do informacji publicznej jest szybkość jej udostępnienia. Dlatego wnioskodawca powinien otrzymać żądaną informację tak szybko jak to jest możliwe nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, a w wyjątkowych przypadkach do 2 miesięcy pod warunkiem poinformowania go o przyczynie dłuższego załatwienia wniosku. W konsekwencji NSA stwierdził, że Prezes Sądu Rejonowego w K. dopuścił się bezczynności odsyłając wnioskodawcę do BIP, w sytuacji, gdy orzeczenia, które odpowiadały kryteriom zawartym we wniosku o udostępnienie informacji publicznej, czekały dopiero na publikację. W ocenie NSA bezczynność organu nie wynikała ze złej woli, lecz stanowiła wyłącznie skutek błędnej interpretacji art. 10 ust. 1 DostInfPubU. Skoro zaś stan bezczynności ustał po dniu wniesienia skargi, bowiem żądane przez wnioskodawcę wyroki zostały umieszczone w BIP, ale przed jej rozpoznaniem sprawy i rozstrzygnięciem przez Sąd I instancji, to postępowanie sądowe, w części obejmującej zobowiązanie do załatwienia sprawy podlega umorzeniu. Wyrok NSA z 7.4.2022 r., III OSK 4394/21,
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok i stwierdził, że odesłanie wnioskodawcy do BIP nie zaspokoiło jego żądania, gdyż nie wszystkie dane były opublikowane. NSA podkreślił, że kluczowym jest szybkie udostępnienie informacji publicznej. Prezes Sądu Rejonowego w K. umorzył postępowanie sądowe w zakresie zobowiązania do rozpatrzenia wniosku.