Wyrok TK jako podstawa skargi o wznowienie postępowania

Tematyka: wyrok TK, skarga o wznowienie, NSA, postępowanie kasacyjne, postępowanie wznowieniowe, związki nieruchomości z działalnością gospodarczą

Jeśli rozpoznając skargę kasacyjną NSA odniósł się do sentencji i uzasadnienia orzeczenia Trybunału
Konstytucyjnego, to należy przyjąć, że ewentualny stan niekonstytucyjności został w tym postępowaniu już
rozstrzygnięty i nie ma podstaw do uwzględnienia skargi o wznowienie postępowania - wynika z wyroku
Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Postępowanie kasacyjne przed NSA
Wyrokiem z 27.4.2021 r. NSA oddalił skargę kasacyjną „P.” S.A. od wyroku WSA w Bydgoszczy wydanego w sprawie
ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w T. w przedmiocie podatku od nieruchomości.
W uzasadnieniu wyroku wskazano, że zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy z 12.1.1991 r. o podatkach i opłatach
lokalnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1170; dalej: PodLokU), przez grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem
działalności gospodarczej rozumie się grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego
podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych
z tymi budynkami, a także gruntów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b PodLokU, chyba że przedmiot
opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych.
Odnosząc się do wyroku TK z 24.2.2021 r., SK 39/19,
NSA stwierdził, że związek nieruchomości
z prowadzeniem działalności gospodarczej, który - jak wskazał Trybunał - nie może opierać się na samym fakcie
posiadania nieruchomości przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, powinien być
oparty na faktycznym lub nawet potencjalnym wykorzystywaniu nieruchomości w działalności gospodarczej. Dlatego
grunty, budynki i budowle, będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność
gospodarczą, które choćby pośrednio lub w ograniczonym zakresie służą lub mogą służyć do prowadzenia
działalności gospodarczej tego podmiotu, są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu art.
1a ust. 1 pkt 3 PodLokU.
Postępowanie wznowieniowe
„P.” S.A. wniosła skargę o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego, jako podstawę wznowienia
wskazując wyrok TK z 24.2.2021 r., SK 39/19,
. NSA uznał jednak ten środek zaskarżenia za oczywiście
bezzasadny. Zgodnie z art. 272 § 1 ustawy z 30.8.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
(t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 329; dalej: PostAdmU), można żądać wznowienia postępowania również w przypadku,
gdy TK orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na
podstawie którego zostało wydane orzeczenie. W sprawie wymiarowej, której dotyczy skarga o wznowienie,
zastosowanie miał art. 1a ust. 1 pkt 3 PodLokU, w odniesieniu do którego TK orzekł, że przepis ten
rozumiany w ten sposób, iż o związaniu gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności
gospodarczej decyduje wyłącznie posiadanie gruntu, budynku lub budowli przez przedsiębiorcę lub inny
podmiot prowadzący działalność gospodarczą, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 i art. 84
Konstytucji RP. W orzecznictwie NSA przyjęto, że pomimo tego, iż TK nie orzekł o derogacji art. 1a ust. 1 pkt 3
PodLokU a uznał ten przepis za niezgodny z Konstytucją RP w przypadku dokonania jego określonej wykładni, to
wyrok ten może stanowić podstawę do wniesienia skargi o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego na
podstawie art. 272 § 1 PostAdmU (zob. wyrok NSA z 15.2.2022 r., III FSK 4046/21,
oraz wyrok NSA
z 2.2.2022 r., III FSK 4047/21,
).
NSA stwierdził jednak brak podstaw do merytorycznego uwzględnienia skargi o wznowienie postępowania.
Przesądza o tym okoliczność, że Sąd orzekał już po wydaniu wyroku przez TK i w kwestionowanym
orzeczeniu z 27.4.2021 r. odniósł się do jego sentencji i uzasadnienia uznając, że zawarta w sentencji tego
wyroku wypowiedź TK odnosi się do gruntów, budynków i budowli będących w posiadaniu wszystkich
przedsiębiorców lub innych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, bez względu na formę prawną. Jak
stwierdzono, powstaje problem doprecyzowania "związku" nieruchomości z prowadzeniem działalności
gospodarczej, który nie może opierać się na samym fakcie posiadania nieruchomości przez przedsiębiorcę lub inny
podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Zdaniem Sądu, związek ten powinien być oparty na faktycznym lub
nawet potencjalnym wykorzystywaniu nieruchomości w działalności gospodarczej. W konsekwencji oddalono skargę
kasacyjną uznając, że grunty, budynki i budowle, będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu
prowadzącego działalność gospodarczą, które choćby pośrednio lub w ograniczonym zakresie służą lub mogą służyć
do prowadzenia działalności gospodarczej tego podmiotu, są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej
w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 3 PodLokU.
W ocenie NSA nie można traktować skargi o wznowienie postępowania jako substytutu postępowania
kasacyjnego. Są to bowiem dwa odrębne względem siebie postępowania i nie mogą być inicjowane przez

stronę zamiennie. Ich celem jest zwalczanie odmiennych wadliwości orzeczenia sądowego, co wynika
z odrębnych podstaw kasacyjnych i wznowieniowych. Oznacza to, że skoro rozpoznając skargę kasacyjną
NSA odniósł się do sentencji i uzasadnienia orzeczenia TK, będącego podstawą skargi o wznowienie,
właściwy dla postępowania o wznowienie NSA, nie może zakwestionować rozstrzygnięcia tego Sądu
wydanego w trybie zwykłym.
Wyrok NSA z 15.3.2022 r., III FSK 3863/21,

NSA stwierdził brak podstaw do uwzględnienia skargi o wznowienie postępowania, argumentując, że rozstrzygnięcie w sprawie zostało już dokonane po wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Sąd podkreślił konieczność faktycznego lub potencjalnego wykorzystywania nieruchomości w działalności gospodarczej jako kluczowy element związku nieruchomości z prowadzeniem działalności. NSA odrzucił zarzuty dotyczące niezgodności przepisów z Konstytucją, podkreślając różnice między postępowaniem kasacyjnym a wznowieniowym.