Zaskarżenie organizacji ruchu do sądu administracyjnego

Wprowadzenie nowej organizacji ruchu może wpłynąć na prawa właścicielskie, co może skutkować zaskarżeniem aktu do sądu administracyjnego. W omawianym przypadku skarga dotyczyła zatwierdzenia zmiany organizacji ruchu na drodze powiatowej, co doprowadziło do decyzji o niezgodności aktu z prawem. Skarżąca domagała się stwierdzenia nieważności decyzji i przywrócenia stanu poprzedniego. W odpowiedzi Starosta bronił decyzji, argumentując, że progi wyspowe wpłyną pozytywnie na bezpieczeństwo ruchu drogowego.

Tematyka: organizacja ruchu, sąd administracyjny, skarga, progi zwalniające, bezpieczeństwo drogowe, prawo samorządowe, przepisy drogowe

Wprowadzenie nowej organizacji ruchu może wywierać wpływ na prawa właścicielskie, np. w zakresie
wykorzystywania przez podmiot jego nieruchomości w sposób niezakłócony – a tym samym można mówić
o naruszeniu interesu prawnego skarżącego w rozumieniu art. 87 ust. 1 SamPowiatU – oraz że w związku
z tym skarga wywiedziona do sądu administracyjnego powinna być rozpoznana merytorycznie.
Stan faktyczny
WSA rozpoznał skargę na akt Starosty z 12.2020 r. w przedmiocie zatwierdzenia zmiany projektu stałej organizacji
ruchu na drodze powiatowej i orzekł o niezgodności zaskarżonego aktu z prawem. W części żądania skarga została
także oddalona.
W sprawie tej Starosta zatwierdził projekt zmiany stałej organizacji ruchu w zakresie „Poprawy bezpieczeństwa ruchu
drogowego polegającej na wprowadzeniu progów wyspowych przy dwóch przejściach dla pieszych w pasie drogi
powiatowej nr (...) – w m. (...)”. Przedmiotowe progi zostały zamontowane przez Zarząd Powiatu w 1.2021 r.
Skarżąca wniosła skargę na decyzję o zatwierdzeniu stałej organizacji ruchu w zakresie montażu progów wyspowych
zlokalizowanych przy przejściu dla pieszych w pobliżu należącej do niej nieruchomości. W konsekwencji Skarżąca
wniosła o stwierdzenie nieważności zaskarżonego aktu w całości i nakazanie przywrócenia stanu poprzedniego.
W odpowiedzi na skargę Starosta wniósł o jej oddalenie, wyjaśniając, że zamontowanie progów wyspowych nie
narusza wskazanych przepisów prawa materialnego. Progi wyspowe traktowane są wyjątkowo z uwagi na znaczący
wpływ na ograniczenie prędkości pojazdów oraz na poprawę bezpieczeństwa na drodze. Organ wskazał, że progi
zamontowano na wniosek Komendy Powiatowej Policji ze względu na odnotowywane częste przekroczenia
prędkości oraz otrzymywane zgłoszenia od mieszkańców o nagminnym przekraczaniu prędkości w terenie
zabudowanym, co również zostało potwierdzone licznymi zgłoszeniami na krajowej mapie zagrożeń. Lokalizacja
progu wyspowego została wskazana i uzgodniona przez Komendę Powiatową Policji na przejściu dla pieszych, co
dodatkowo poprawia bezpieczeństwo dzieci poruszających się do szkoły i kościoła znajdującego się przy przejściu,
wpływając na znaczące obniżenie prędkości pojazdów oraz poprawę bezpieczeństwa na tym odcinku drogi.
Stanowisko WSA
W sprawie jednym z zagadnieniem była kwestia dopuszczalności skargi.
W świetle art. 3 § 2 pkt 6 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U.
z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej: PostAdmU) kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne
obejmuje w szczególności orzekanie w sprawach skarg na akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich
związków, inne niż akty prawa miejscowego, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej.
Takim właśnie aktem jest zaskarżone zatwierdzenie projektu zmiany stałej organizacji ruchu.
W uchwale NSA z 26.6.2014 r., I OPS 14/13 zostało przesądzone, że zatwierdzenie organizacji ruchu przez organ
jednostki samorządu terytorialnego wskazany w art. 10 ust. 4, 5, 6 ustawy z 20.6.1997 r. Prawo o ruchu drogowym
(t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 450 ze zm.; dalej: PrDrog), na podstawie § 3 ust. 1 pkt 3, § 6 ust. 1 i § 8 ust. 2 pkt 1
rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 23.9.2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na
drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 784; dalej: ZarzRuchR), jest
aktem, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 6 PostAdmU. W uzasadnieniu uchwały wyjaśniono, że prawo do zaskarżenia
zatwierdzenia organizacji ruchu drogowego wynika m.in. z przepisu art. 87 ust. 1 ustawy z 5.6.1998 r. o samorządzie
powiatowym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 528 ze zm.; dalej: SamPowiatU), który stanowi, że każdy, czyj interes prawny
lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą podjętą przez organ powiatu w sprawie z zakresu administracji
publicznej, może zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego – przy czym przyjmuje się, że przepis ten upoważnia
do zaskarżenia również zarządzeń starosty.
Jak z cytowanego art. 87 ust. 1 SamPowiatU wynika, dla skutecznego zaskarżenia aktu organu powiatu na
podstawie tego przepisu niezbędne jest wykazanie przez stronę skarżącą, że jej interes prawny lub uprawnienie
zostały naruszone postanowieniami tego aktu.
W sprawie ustalono, że wprowadzenie nowej organizacji ruchu może wywierać wpływ na prawa właścicielskie
Skarżącej, np. w zakresie wykorzystywania przez nią nieruchomości w sposób niezakłócony – a tym samym można

mówić o naruszeniu interesu prawnego skarżącej w rozumieniu art. 87 ust. 1 SamPowiatU – oraz że w związku z tym
skarga wywiedziona do sądu administracyjnego powinna być rozpoznana merytorycznie.
Podstawowe znaczenie w sprawie ma PrDrog, której art. 10 poświęcony został zarządzaniu ruchem na drogach.
W art. 10 ust. 12 PrDrog ustawodawca zawarł upoważnienie dla ministra właściwego do spraw transportu, by
w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych i Ministrem Obrony Narodowej określił, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe warunki zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym
zarządzaniem, uwzględniając w szczególności:
1. konieczność zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim uczestnikom ruchu drogowego,
2. potrzebę efektywnego wykorzystania dróg publicznych,
3. potrzeby społeczności lokalnej.
Na tej podstawie zostało wydane ww. rozporządzenie.
Zasady montowania progów zwalniających
WSA ustalił, że zaskarżony akt zatwierdzenia zmiany organizacji ruchu jest w istotnym stopniu wadliwy, jako podjęty
co najmniej przedwcześnie – a to z następujących względów:
Po pierwsze, zatwierdzony zaskarżonym aktem projekt zmiany stałej organizacji ruchu nie zawiera wszystkich
obligatoryjnych elementów wynikających z rozporządzenia. Brak w projekcie opisu technicznego, który zawierałby
charakterystykę ruchu na drodze. Jest to brak istotny, gdyż to właśnie charakterystyka istniejącego ruchu na danej
drodze (w tym struktura rodzajowa pojazdów korzystających z niej) niewątpliwie w znaczącym stopniu determinuje
przyjmowane rozwiązania z zakresu organizacji ruchu na tej drodze, w tym stosowane urządzenia do ograniczania
prędkości pojazdów, a także stanowi jeden z niezbędnych czynników branych pod uwagę przy ocenie efektywności
projektowanej organizacji ruchu, która to ocena powinna być każdorazowo dokonywana przed zatwierdzeniem
przedłożonego projektu.
Po drugie, z przepisów rozporządzenia wynika, że progi zwalniające i progi podrzutowe można stosować wyłącznie
wówczas, jeśli inne metody nie mogą być stosowane lub ich skuteczność jest niewystarczająca. Oznacza to, że
przed zatwierdzeniem projektu organizacji ruchu przewidującego stosowanie takich progów, powinno zostać
wykazane, że ich zastosowanie jest rzeczywiście w danej sytuacji niezbędne. Stąd wniosek, że taki projekt powinien
zawierać również opis, jakie to inne metody ograniczania prędkości pojazdów były rozważane i z jakich powodów ich
zastosowanie uznano w konkretnym przypadku za niemożliwe lub niewystarczające. Z treści projektu zatwierdzonego
zaskarżonym aktem wcale nie wynika, czy zastosowanie innych metod ograniczania prędkości pojazdów, niż
przewidziane w nim progi zwalniające (wyspowe) – a jeśli tak, to konkretnie jakich – było w ogóle rozważane.
Po trzecie, jednym z warunków zatwierdzenia przedstawionego projektu organizacji ruchu jest stwierdzenie
zgodności tego projektu z przepisami dotyczącymi warunków umieszczania na drogach urządzeń bezpieczeństwa
ruchu drogowego. Tymczasem z treści projektu nie wynika, czy zostały spełnione wyżej przywołane wymagania
dotyczące minimalnych odległości progów zwalniających (wyspowych) od obiektów wyszczególnionych w pkt 8.1.
załącznika do ZarzRuchR.
Wszystko to prowadzi do wniosku, że zaskarżony akt zatwierdzenia organizacji ruchu narusza prawo w stopniu
istotnym. Zarazem nie ulega wątpliwości, że od jego dokonania upłynął już ponad rok, co w świetle odpowiednio
stosowanego art. 82 ust. 1 SamPowiatU wyklucza dopuszczalność stwierdzenia nieważności tego aktu.

Komentarz
W omawianym orzeczeniu, nieprawomocnym, zwrócono uwagę m.in. na następujące kwestie:
1. Ustalenie organizacji ruchu jest aktem podlegającym kontroli sądu administracyjnego.
2. Ww. dokument może naruszać prawa osób trzecich, np. właścicieli nieruchomości przylegających do tej drogi,
przed którą zamontowano progi, co uzasadnienia konieczność merytorycznego rozpoznania skargi.
3. Wprowadzenie określonej organizacji ruchu w zakresie zamontowania progów zwalniających wymaga
przeprowadzenia procedury, która potwierdzi, że inne, mniej uciążliwe działanie nie przyniesie oczekiwanych
skutków.
4. Zamontowanie progów zwalniających wymaga szczegółowego uzasadnienia.
Nadto WSA wskazał, że w ramach rozpoznania skargi na akt organizacji ruchu nie można sformułować w orzeczeniu
nakazu zdemontowania progów.

Wyrok WSA w Poznaniu z 4.3.2022 r., III SA/Po 1703/21,

Wyrok WSA potwierdził istotne wady zaskarżonego aktu zatwierdzenia organizacji ruchu, takie jak brak opisu technicznego czy uzasadnienia konieczności zastosowania progów zwalniających. Orzeczenie podkreśliło konieczność przestrzegania przepisów dotyczących umieszczania urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz wykazania, że inne metody ograniczania prędkości nie były możliwe. Skarga została rozpatrzona merytorycznie, a nakaz zdemontowania progów nie został wydany.