Progi zwalniające a wykonywanie prawa własności

Wprowadzenie nowej organizacji ruchu może wpłynąć na prawa właścicielskie, zwłaszcza jeśli chodzi o korzystanie z nieruchomości bez zakłóceń. Artykuł opisuje spór sądowy dotyczący progu zwalniającego zainstalowanego przy przejściu dla pieszych. Skarga kobiety dotyczyła naruszenia jej praw własności i dobra osobiste. Starosta argumentował konieczność zastosowania progów zwalniających dla poprawy bezpieczeństwa na drodze.

Tematyka: progi zwalniające, prawa własności, organizacja ruchu, spór sądowy, bezpieczeństwo drogowe, decyzja administracyjna, naruszenie interesu prawnego

Wprowadzenie nowej organizacji ruchu może wywierać wpływ na prawa właścicielskie, np. w zakresie
wykorzystywania nieruchomości w sposób niezakłócony.
Stan faktyczny
Wyrokiem WSA w Poznaniu z 4.3.2022 r., III SA/Po 1703/21,
, zakończyła się sądowa batalia dotycząca sporu
o tzw. śpiących policjantów, którzy zostali zainstalowani przy dwóch przejściach dla pieszych na terenie jednego
z powiatów w ramach realizacji prac związanych z poprawą bezpieczeństwa lokalnego ruchu drogowego.
Kilka miesięcy po ich umiejscowieniu na nawierzchni jedna z mieszkanek zaskarżyła decyzję o „zatwierdzeniu stałej
organizacji ruchu w zakresie montażu progów wyspowych zlokalizowanych przy przejściu dla pieszych” w pobliżu
należącej do niej nieruchomości. Kobieta domagała się przywrócenia stanu sprzed inwestycji. Twierdziła, że akt
organu zatwierdzający zmianę organizacji ruchu narusza jej prawa, w szczególności zakłóca prawo do spokojnego
i bezpiecznego korzystania z domu stanowiącego jej własność, a ponadto narusza jej dobra osobiste, takie jak
zdrowie i prawo do niezakłóconego odpoczynku, oraz powoduje straty materialne (art. 23, art. 24 i art. 140 KC).
Starosta był jednak odmiennego zdania. Organ zaznaczał, że progi zwalniające zamontowano na wniosek Komendy
Powiatowej Policji (dalej: KPP) ze względu na odnotowywane częste przekroczenia prędkości oraz otrzymywane
zgłoszenia od mieszkańców o nagminnym przekraczaniu prędkości w terenie zabudowanym, co również zostało
potwierdzone licznymi zgłoszeniami na krajowej mapie zagrożeń. Lokalizacja progu wyspowego została wskazana
i uzgodniona przez KPP na przejściu dla pieszych, co dodatkowo poprawia bezpieczeństwo, w tym dzieci
uczęszczających do lokalnej szkoły, a także wiernych udających się do kościoła znajdującego się przy przejściu.
Instalacja miała wpływ na znaczące obniżenie prędkości pojazdów oraz poprawę bezpieczeństwa na tym odcinku
drogi. Starosta podkreślił, że próby ograniczenia prędkości w postaci oznakowania pionowego i poziomego nie
przyniosły zamierzonego efektu, wobec czego powstała konieczność zastosowania progów zwalniających. Zdaniem
organu skarżąca nie miała interesu prawnego w kwestionowaniu aktu o zatwierdzeniu projektu stałej organizacji
ruchu na drodze powiatowej, a ponadto nie było dowodów, aby zatwierdzona zmiana organizacji ruchu wpłynęła na
obowiązki lub uprawnienia o charakterze administracyjnym, jakie skarżąca posiadała przed jego wydaniem.
Rozstrzygnięcie WSA
WSA w Poznaniu w postanowieniu z 14.7.2021 r., III SA/Po 895/21,
, początkowo stanął po stronie starosty.
NSA uchylił zaskarżone postanowienie. Stwierdził, że wprowadzenie nowej organizacji ruchu może wywierać wpływ
na prawa właścicielskie skarżącej, np. w zakresie wykorzystywania przez nią nieruchomości w niezakłócony sposób.
Tym samym można mówić o naruszeniu interesu prawnego skarżącej w rozumieniu art. 87 ust. 1 ustawy z 5.6.1998
r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 528; dalej: SamPowU). Organ stwierdził, że uchylenie
zaskarżonego postanowienia ma tylko ten skutek, iż przesądza o spełnieniu w rozpoznawanej sprawie przesłanki
przewidzianej w art. 87 ust. 1 SamPowU. Skarga kobiety wywiedziona do sądu administracyjnego powinna zatem
zostać rozpoznana merytorycznie. Otwartym jednak pozostało, czy wprowadzone zmiany w organizacji ruchu były
w świetle prawa zasadne.
WSA w Poznaniu ponownie rozpatrzył sprawę. Stwierdził, że zaskarżony akt zatwierdzenia zmiany organizacji ruchu
był w istotnym stopniu wadliwy, bowiem nie zawierał wszystkich obligatoryjnych elementów wyszczególnionych
w przepisach prawa. Co więcej z treści projektu, którego dotyczyła zaskarżona decyzja, nie wynikało, czy
zastosowanie innych niż „śpiący policjanci” metod ograniczania prędkości pojazdów było w ogóle brane pod uwagę.
WSA ze względów formalnych nie dopatrzył się podstaw do uwzględnienia wniosku skarżącej, dotyczącego
nakazania usunięcia progów zwalniających.
Wyrok WSA w Poznaniu z 4.3.2022 r., III SA/Po 1703/21,

WSA w Poznaniu ostatecznie uchylił decyzję organu zatwierdzającego zmianę organizacji ruchu. Sąd stwierdził, że wprowadzenie nowej organizacji ruchu może naruszać prawa właścicielskie, co skutkowało koniecznością ponownego rozpatrzenia sprawy. Mimo formalnych wad decyzji, sąd nie nakazał usunięcia progów zwalniających z drogi.