Obowiązki informacyjne związane z tzw. parkowaniem akcji spółki publicznej
Obowiązki informacyjne dotyczące znacznych pakietów akcji spółki publicznej ciążą również na podmiocie, który osiągnął określony próg ogólnej liczby głosów w związku z posiadaniem akcji przez osobę trzecią w imieniu własnym. Termin „na rzecz” obejmuje posiadanie akcji w oparciu o wszelkiego rodzaju uzgodnienia, nie tylko sformalizowane umowy. KNF nałożyła karę pieniężną na spółkę N. za naruszenie obowiązków informacyjnych. Realizowane działania mogą wynikać z nieformalnych uzgodnień poczynionych ustnie czy przez wymianę korespondencji. W tej sprawie doszło do nabywania/posiadania akcji emitenta, czyli tzw. „parkowania akcji”, przez V. i O. na rzecz skarżącej.
Tematyka: obowiązki informacyjne, parkowanie akcji, spółka publiczna, KNF, wyrok NSA
Obowiązki informacyjne dotyczące znacznych pakietów akcji spółki publicznej ciążą również na podmiocie, który osiągnął określony próg ogólnej liczby głosów w związku z posiadaniem akcji przez osobę trzecią w imieniu własnym. Termin „na rzecz” obejmuje posiadanie akcji w oparciu o wszelkiego rodzaju uzgodnienia, nie tylko sformalizowane umowy. KNF nałożyła karę pieniężną na spółkę N. za naruszenie obowiązków informacyjnych. Realizowane działania mogą wynikać z nieformalnych uzgodnień poczynionych ustnie czy przez wymianę korespondencji. W tej sprawie doszło do nabywania/posiadania akcji emitenta, czyli tzw. „parkowania akcji”, przez V. i O. na rzecz skarżącej.
Obowiązki informacyjne dotyczące znacznych pakietów akcji spółki publicznej ciążą również na podmiocie, który osiągnął określony próg ogólnej liczby głosów w związku z posiadaniem akcji przez osobę trzecią w imieniu własnym, lecz na zlecenie lub na rzecz innego podmiotu. Przy czym termin „na rzecz” należy wykładać w ten sposób, że obejmuje on posiadanie akcji w oparciu o wszelkiego rodzaju uzgodnienia, nie tylko sformalizowane umowy – wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego. Postępowanie przed KNF W 2015 r. Komisja Nadzoru Finansowego nałożyła na spółkę N. karę pieniężną w kwocie 790 tys. zł za naruszenie obowiązków informacyjnych wynikających z ustawy z 29.7.2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1983; dalej: OfertaPublU) w związku z transakcjami na akcjach G. S.A. Art. 69 ust. 1 pkt 1 OfertaPublU nakładał na podmiot, który osiągnął lub przekroczył określone progi ogólnej liczby głosów w spółce publicznej, obowiązek zawiadomienia o tym KNF oraz spółki w terminie wskazanym w tym przepisie. Na mocy art. 87 ust. 1 pkt 3 lit. a OfertaPublU obowiązek ten ciążył odpowiednio również na podmiocie, w przypadku którego osiągnięcie lub przekroczenie danego progu ogólnej liczby głosów następowało w związku z posiadaniem akcji przez osobę trzecią w imieniu własnym, lecz na zlecenie lub na rzecz innego podmiotu. KNF wskazała przy tym, że do kategorii działania „na zlecenie” należy zaliczyć sytuację, gdy pomiędzy beneficjentem a osobą, która pośredniczy w posiadaniu akcji została zawarta umowa zlecenia lub inna umowa, której przedmiotem jest pośrednictwo w posiadaniu akcji. Natomiast kategoria działania „na rzecz” obejmuje pozostałe przypadki, gdy tzw. parkowanie akcji jest jedynie określonym stanem faktycznym, do którego dochodzi bez umocowania kontraktowego. Realizowane działania mogą więc być wynikiem nieformalnych uzgodnień poczynionych ustnie czy przez wymianę korespondencji elektronicznej. Tożsame obowiązki zostały przewidziane również w aktualnie obowiązujących regulacjach. KNF ustalił, że między spółkami V. i O., które nabyły akcje powodujące przekroczenie progu liczby głosów przez ukaraną spółkę N., istniały liczne powiązania kapitałowe i osobowe. W uzasadnieniu decyzji podkreślono, że spółki udzielające pożyczek na zakup akcji dla N. oraz dla V. i O. należały do jednej grupy kapitałowej z N. Wszystkie akcje emitenta nabyte przez V. i O. trafiały ostatecznie na rachunek, którego posiadaczem była N. Zlecenia kupna akcji emitenta wystawione przez N. oraz zlecania sprzedaży akcji emitenta wystawione przez V. i O. dotyczyły identycznej liczby akcji i opiewały na taką samą cenę, co świadczy o tym, że nie były złożone niezależnie od siebie. Dodatkowo podmiotem uprawnionym do uzyskania dywidendy z zysku emitenta była N., a nie O. i V. Stanowisko WSA WSA oddalił skargę spółki N. Jak wyjaśniono na gruncie art. 87 ust. 1 pkt 3 lit. a OfertaPublU ustawodawca rozróżnił dwie sytuacje, kiedy dochodzi do rozszerzenia zakresu obowiązków wynikających z posiadania znacznych pakietów akcji. O ile w przypadku zlecenia można odwołać się pomocniczo do przepisów KC, to w przypadku działania „na rzecz” należy dokonać wykładni na podstawie analizy całokształtu materiału dowodowego w konkretnej sprawie. Sąd uznał, że w okolicznościach tej sprawy KNF słusznie przyjęła, iż realizowane działania mogą być wynikiem nieformalnych uzgodnień poczynionych ustnie, czy też przez wymianę korespondencji elektronicznej. Sąd podkreślił, że organ zbadał powiązania kapitałowe i osobowe spółek pod kątem przepływu środków finansowych, a także dokładnie prześledziła działania instytucji bankowych w realizacji zlecanych transakcji. W konsekwencji uprawnione było przyjęcie, że w tej sprawie doszło do nabywania/posiadania akcji emitenta, czyli tzw. „parkowania akcji”, przez V. i O. na rzecz skarżącej. NSA - skutki posiadania akcji na rzecz innego podmiotu Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną ukaranej spółki. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że normy regulujące publiczny obrót papierami wartościowymi mają na celu ochronę zasady transparentności rynku kapitałowego. Ratio legis art. 87 OfertaPublU jest objęcie obowiązkami związanymi ze znacznymi pakietami akcji podmiotów, które formalnie nie są posiadaczami akcji spółek publicznych, ale ze względu na relacje prawne lub faktyczne wiążące je z akcjonariuszami tych spółek mogą wywierać wpływ na spółki publiczne. Ustawodawca rozróżnił dwie sytuacje, kiedy dochodzi do rozszerzenia obowiązków informacyjnych wynikających z posiadania znaczących pakietów akcji, czyli działania „na zlecenie” oraz „na rzecz”. NSA odwołując się do pojęcia cywilistycznego „posiadania” jako stanu faktycznego wskazał, że zaistnienie stanu posiadania nie wymaga sformalizowania w drodze jakiejś konkretnej umowy, lecz dochodzi do niego przez podejmowanie określonych czynności faktycznych. Trudno wyobrazić sobie posiadanie akcji „na rzecz” innego podmiotu bez jakiegokolwiek porozumienia, jednak sam termin „na rzecz” należy wykładać, obejmując nim posiadanie akcji w oparciu o wszelkiego rodzaju uzgodnienia, nie tylko sformalizowane umowy. W przypadku działania „na rzecz” nie jest wymagane wykazanie istnienia stosunku obligacyjnego i wykazanie, kiedy doszło do zawarcia umowy, kto ją zawarł i jaka była treść tej umowy, gdyż te elementy są treścią umowy zlecenia. NSA podkreślił, że za takim rozumieniem omawianego przepisu przemawia też wykładnia systemowa i teleologiczna. W art. 87 ust. 1 pkt 5 OfertaPublU przewidziano bowiem odrębny obowiązek informacyjny, w przypadku, gdy podmioty łączy pisemne lub ustne porozumienie dotyczące nabywania przez te podmioty akcji spółki publicznej lub zgodnego głosowania na walnym zgromadzeniu lub prowadzenia trwałej polityki wobec spółki, chociażby tylko jeden z tych podmiotów podjął lub zamierzał podjąć czynności powodujące powstanie tych obowiązków. W regulacji tej unormowano zatem działanie „w porozumieniu” podmiotów odrębnych w sensie prawnym, ale wówczas, gdy wiąże je pisemne lub ustne porozumienie, tymczasem w art. 87 ust. 1 pkt 3 lit. a OfertaPublU do znamion koniecznych dla zrealizowania się tej normy nie należy wykazanie istnienia „pisemnego lub ustnego porozumienia”, ani jego warunków. W konsekwencji NSA stwierdził, że w sprawie doszło do tzw. „parkowania” akcji, czyli posiadania akcji na rzecz innego podmiotu. Świadczą o tym działania podejmowane przez zaangażowane podmioty oraz zaistniałe skutki tych działań. Wyrok NSA z 7.4.2022 r., II GSK 1731/18,
NSA oddalił skargę kasacyjną ukaranej spółki, wskazując na cel norm regulujących publiczny obrót papierami wartościowymi jako ochronę transparentności rynku kapitałowego. Ustawodawca rozróżnił dwie sytuacje związane z posiadaniem znaczących pakietów akcji: działanie „na zlecenie” oraz „na rzecz”. NSA podkreślił, że działanie „na rzecz” nie wymaga wykazania istnienia stosunku obligacyjnego, lecz posiadanie akcji w oparciu o wszelkiego rodzaju uzgodnienia. W sprawie doszło do „parkowania” akcji, czyli posiadania akcji na rzecz innego podmiotu.