„Wizja Zero”, czyli drogi bez ofiar śmiertelnych

Unia Europejska wprowadza nowe rozwiązania prawne mające na celu zmniejszenie liczby ofiar śmiertelnych i obrażeń na drogach. Nowelizacja ustawy implementuje dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającą zarządzanie bezpieczeństwem infrastruktury drogowej. Celem strategicznym UE jest eliminacja ofiar śmiertelnych na drogach do 2050 roku, co powinno wpłynąć pozytywnie na funkcjonowanie rynku wewnętrznego i spójność społeczną.

Tematyka: Unia Europejska, bezpieczeństwo drogowe, dyrektywa 2019/1936/UE, drogi krajowe, drogi wojewódzkie, ocena ryzyka, klasyfikacja dróg, działania zaradcze

Unia Europejska wprowadza rozwiązania prawne, mające na celu zmniejszenie liczby ofiar śmiertelnych
i poważnych obrażeń na sieci drogowej Unii Europejskiej. Dlatego państwa członkowskie muszą zadbać
o poprawę bezpieczeństwa infrastruktury drogowej z uwzględnieniem szczególnie zagrożonych uczestników
ruchu, tzw. niechronionych użytkowników drogi, czyli rowerzystów i pieszych. Prezydent podpisał 17.8.2022
r. ustawę z 5.8.2022 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r.
poz. 1783).
• Nowelizacja ustawy implementuje do polskiego porządku prawnego przepisy dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) 2019/1936 z 23.10.2019 r. zmieniającej dyrektywę 2008/96/WE w sprawie
zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 305, s. 1);
• Celem strategicznym Unii Europejskiej jest wyeliminowanie do 2050 r. ofiar śmiertelnych na drogach;
• Przepisy ustawy wchodzą w życie 14 dni od dnia jej ogłoszenia.
Celem wdrożenia dyrektywy 2019/1936/UE jest zapewnienie stałego, wysokiego poziomu bezpieczeństwa w ruchu
drogowym nie tylko sieci TEN-T, czyli Transeuropejskiej Sieci Transportowej, lecz także dróg głównych i sieci
autostrad w całej Unii Europejskiej. Bezpieczniejsze podróżowanie powinno wpłynąć na poprawę funkcjonowania
rynku wewnętrznego, a także wspierać spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną.
Nowe definicje
Art. 1 nowelizacji wprowadza nowe definicje. Zgodnie z przepisem droga ekspresowa to droga:
1. Której jezdnie główne lub jezdnia główna są przeznaczone wyłącznie do ruchu pojazdów samochodowych;
2. Łącząca lub krzyżująca się na różnych poziomach z innymi drogami transportu lądowego i wodnego,
z dopuszczeniem wyjątkowo skrzyżowań z drogami publicznymi;
3. Oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi.
Autostradę akt definiuje jako drogę: której jezdnie główne są przeznaczone wyłącznie do ruchu pojazdów
samochodowych; posiadającą, z wyjątkiem uzasadnionych przypadków, oddzielne jezdnie dla obu kierunków ruchu
oddzielone od siebie środkowym pasem dzielącym nieprzeznaczonym do ruchu lub oddzielone wyjątkowo – w inny
sposób; łączącą lub krzyżującą się na różnych poziomach z innymi drogami transportu lądowego i wodnego, oraz
oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi.
Należy podkreślić, że większość zmian w ustawie wynika z rozszerzenia zakresu stosowania przez dyrektywę
2019/1936/UE. Oznacza to, że zawarte w niej procedury zarządzania bezpieczeństwem dróg znajdą zastosowanie
do większej ilości dróg w Polsce. Dotychczas ten zakres ograniczał się jedynie do Transeuropejskiej Sieci Drogowej
(TEN-T), zaś obecnie zostanie poszerzony także o autostrady, drogi ekspresowe, a także drogi krajowe oraz
wojewódzkie.
Obowiązki Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad
Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, jako zarządca dróg krajowych, oraz zarządy województw, jako
zarządcy dróg wojewódzkich, mają obowiązek przeprowadzania oceny ryzyka wystąpienia wypadków i dotkliwości
ich skutków – na drogach użytkowanych co najmniej 3 lata.
Po przeprowadzeniu oceny ryzyka zarządca zobowiązany będzie do sporządzenia sprawozdania z uwzględnieniem
oceny ryzyka i uzasadnieniem. Na jego podstawie minister właściwy ds. transportu dokona oceny BRD
(bezpieczeństwa ruchu drogowego) i klasyfikacji wszystkich dróg lub ich odcinków w co najmniej 3 kategoriach,
zgodnie z poziomem ich bezpieczeństwa. Pierwszą ocenę BRD należy wykonać do 31.12.2024 r., kolejne zaś będą
przeprowadzane raz na 5 lat.
Wyniki dokonanej klasyfikacji bezpieczeństwa całej sieci dróg objętych zakresem działania dyrektywy minister
właściwy ds. transportu w formie sprawozdania będzie przekazywał do Komisji Europejskiej. Pierwsze sprawozdanie
należy przekazać do 31.10.2025 r., kolejne: co 5 lat.
Na podstawie wyników oceny BRD zespoły ekspertów będą przeprowadzały ukierunkowane kontrole BRD.
Następstwem ich ustaleń będzie wskazanie koniecznych do podjęcia działań zaradczych. Powinny zostać wskazane

odcinki dróg, na których konieczna jest poprawa bezpieczeństwa infrastruktury drogowej, a także określone działania,
którym należy nadać priorytet w celu poprawy bezpieczeństwa na kontrolowanych odcinkach dróg.

Nowe przepisy wprowadzają obowiązki zarządców dróg krajowych i wojewódzkich dotyczące oceny ryzyka wypadków, klasyfikacji dróg oraz działań zaradczych. Minister transportu będzie przekazywał wyniki klasyfikacji do Komisji Europejskiej. Ekspertom powierzono przeprowadzanie kontroli BRD i wskazywanie działań poprawiających bezpieczeństwo infrastruktury drogowej.