Brak odpisów środka zaskarżenia skutkuje jego odrzuceniem

Brak odpowiedniej liczby odpisów zażalenia uniemożliwia nadanie mu prawidłowego biegu, gdyż obowiązkiem Sądu jest doręczenie odpisów zażalenia wszystkim uczestnikom postępowania. Skorzystanie z prawa do sądu wymaga przestrzegania przepisów formalnych. NSA odrzucił zażalenie Skarżącego z powodu braków formalnych, takich jak niedostateczna liczba odpisów zażalenia i brak opłaty. Stanowisko NSA podkreśliło konieczność przestrzegania wymogów formalnych pism składanych w postępowaniu sądowoadministracyjnym.

Tematyka: brak odpisów zażalenia, odrzucenie zażalenia, wymogi formalne, postępowanie sądowoadministracyjne, NSA, rozbieżności w stosowaniu przepisów

Brak odpowiedniej liczby odpisów zażalenia uniemożliwia nadanie mu prawidłowego biegu, gdyż
obowiązkiem Sądu jest doręczenie odpisów zażalenia wszystkim występującym w sprawie uczestnikom
postępowania. Skorzystanie z prawa do sądu i doprowadzenie do merytorycznego rozpoznania sprawy
wymaga od strony przestrzegania przepisów dotyczących wymogów formalnych składanych środków
zaskarżenia oraz wykonywania w terminie wezwań sądu do usunięcia ich braków.
Stan faktyczny
NSA rozpoznał na posiedzeniu niejawnym zażalenie na postanowienie WSA w Warszawie z 21.4.2022 r., IV SA/Wa
1341/21, o odrzuceniu zażalenia w sprawie ze skargi na decyzję SKO w przedmiocie umorzenia postępowania
odwoławczego i zażalenie oddalił. Z uwagi na jego braki formalne wezwał Skarżącego do nadesłania 3 odpisów
zażalenia oraz uiszczenia opłaty w wysokości 100 zł w terminie 7 dni od doręczenia wezwania pod rygorem jego
odrzucenia.
Skarżący nadesłał w zakreślonym terminie tylko jeden odpis zażalenia wraz z pismem, z którego wynika, że podważa
on konieczność załączenia odpisów pism i załączonych do nich dokumentów dla doręczenia pozostałym stronom
postępowania. Treść tego pisma nie była tożsama z wniesionym wcześniej zażaleniem Sądu, a więc nie stanowiło
odpisu pisma procesowego. Ponadto Skarżący nie uiścił wpisu od zażalenia.
W uzasadnieniu postanowienia o odrzuceniu skargi WSA wskazał, że zgodnie z art. 178 w zw. z art. 194 § 3 i art.
197 § 2 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 329;
dalej: PostAdmU) sąd odrzuca zażalenie, gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków formalnych
zażalenia. W świetle art. 47 § 1 PostAdmU do pisma strony należy dołączyć jego odpisy i odpisy załączników dla
doręczenia ich stronom, a ponadto, jeżeli w sądzie nie złożono załączników w oryginale, po jednym odpisie każdego
załącznika do akt sądowych. Stosownie natomiast do treści art. 220 § 3 PostAdmU zażalenie, od którego pomimo
wezwania nie został uiszczony należny wpis, podlega odrzuceniu przez sąd. Jak wynika z przedstawionego stanu
faktycznego sprawy Skarżący nie wykonał wezwań Sądu, tj. nie nadesłał odpisów zażalenia w wymaganej liczbie
oraz nie uiścił wpisu od zażalenia.
Powyższe postanowienie stało się przedmiotem zażalenia do NSA.
Stanowisko NSA
Sąd II instancji uznał, że zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
NSA podkreślił, że wymogi formalne pism składanych w postępowaniu sądowoadministracyjnym (w tym na mocy art.
194 § 3 PostAdmU) zostały uregulowane w art. 46 PostAdmU. Na równi z wymogami pisma, o których mowa w art.
46 PostAdmU, należy traktować wymogi określone w art. 47 PostAdmU. Przepis art. 47 § 1 PostAdmU stanowi, że
do pisma strony należy dołączyć jego odpisy i odpisy załączników dla doręczenia ich stronom, a ponadto, jeżeli
w sądzie nie złożono załączników w oryginale, po jednym odpisie każdego załącznika do akt sądowych. Odpisami
w rozumieniu 47 § 1 PostAdmU mogą być także uwierzytelnione fotokopie bądź uwierzytelnione wydruki poczty
elektronicznej (art. 47 § 2 PostAdmU). W sytuacji, gdy brak jest elementu pisma określonego w art. 47 PostAdmU,
obowiązkiem sądu, zgodnie z art. 49 § 1 PostAdmU, jest wezwanie strony do uzupełnienia lub poprawienia pisma
w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba że ustawa stanowi inaczej. Takim
przepisem szczególnym jest przepis art. 178 w zw. z art. 197 § 2 PostAdmU stanowiący, iż wojewódzki sąd
administracyjny odrzuci na posiedzeniu niejawnym zażalenie wniesione po upływie terminu lub z innych przyczyn
niedopuszczalne, jak również zażalenie, którego braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie.
Analiza orzecznictwa NSA wskazuje na fakt istnienia rozbieżności w stosowaniu ww. przepisów w sytuacji, gdy
strona w wymaganym terminie nie wykona wezwania sądu i nie nadeśle odpisów skargi. Istniały także rozbieżne
stanowiska co do możliwości samodzielnego wykonania przez sąd kserokopii takich pism. Rozbieżności te
usunęła jednak uchwała NSA w składzie siedmiu sędziów z 18.12.2013 r., I OPS 13/13,
, w której
stwierdzono, że niedołączenie przez stronę skarżącą wymaganej liczby odpisów skargi i odpisów załączników,
zgodnie z art. 47 § 1 PostAdmU, jest brakiem formalnym skargi, o którym mowa w art. 49 § 1 w zw. z art. 57 § 1
PostAdmU. Uniemożliwia on nadanie skardze prawidłowego biegu i nie może być usunięty przez sporządzenie
odpisów skargi przez sąd. Wskazano również, iż złożenie przez stronę skarżącą wymaganych odpisów skargi po
upływie wyznaczonego terminu, o którym mowa w art. 49 § 1 PostAdmU, ale przed odrzuceniem skargi, oznacza, że

skarga nie może otrzymać prawidłowego biegu i podlega odrzuceniu na podstawie art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU.
Stanowisko to należy odnosić również do braków formalnych zażalenia (art. 178 w zw. z art. 197 § 2 PostAdmU).
Zatem Sąd I instancji w sprawie zasadnie odrzucił skargę z uwagi na niewykonanie przez niego wezwania do
nadesłania dodatkowych odpisów zażalenia we wskazanym przez Sąd terminie. Brak odpowiedniej liczby odpisów
zażalenia uniemożliwiał nadanie mu prawidłowego biegu, gdyż obowiązkiem Sądu było doręczenie odpisów
zażalenia wszystkim występującym w sprawie uczestnikom postępowania. Skorzystanie z prawa do sądu
i doprowadzenie do merytorycznego rozpoznania sprawy wymaga od strony przestrzegania przepisów dotyczących
wymogów formalnych składanych środków zaskarżenia oraz wykonywania w terminie wezwań sądu do usunięcia ich
braków.
Ponadto NSA wskazał, że stosownie do treści art. 230 § 1 PostAdmU od pism wszczynających postępowanie przed
sądem administracyjnym w danej instancji pobiera się wpis stosunkowy lub stały. Pismem, o którym mowa, jest m.in.
zażalenie (art. 230 § 2 PostAdmU). Nieuiszczenie opłaty od pisma czyni niemożliwym nadanie mu biegu. Zgodnie
z art. 220 § 1 PostAdmU sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie zostanie uiszczona
należna opłata. Zażalenie, od którego pomimo wezwania nie został uiszczony należny wpis, podlega odrzuceniu
przez sąd (art. 220 § 3 PostAdmU).
W niniejszej sprawie WSA w Warszawie prawidłowo wezwał Skarżącego do uiszczenia wpisu od zażalenia na
postanowienie: w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia zażalenia. Wpis od zażalenia nie został przez Skarżącego
uiszczony w zakreślonym w wezwaniu terminie. W związku z powyższym zażalenie, jako nieopłacone, było
w konsekwencji niedopuszczalne. Należy przy tym zaznaczyć, iż Skarżącemu nie zostało w niniejszej sprawie
przyznane prawo pomocy w zakresie zwolnienia od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych.

Komentarz
NSA odniósł się do podstawowego wymogu procesowego skargi (zażalenia), tj. dołączenia jego odpisów.
Rozważania prawne w tym zakresie w orzecznictwie prowadzone są pomiędzy nadmiernym formalizmem
procesowym a niezbędną starannością strony skarżącej w złożeniu pisma. Do czasu podjęcia uchwały przez NSA
w 2013 r. nie było oczywiste, czy brak odpisów pisma stanowi taki brak, który uniemożliwia nadania sprawie biegu.
Przecież sekretariat NSA ma możliwość skserowania pisma i doręczenia go stronom postępowania. W omawianym
orzeczeniu NSA stanowczo powtórzył, że rolą Sądu nie jest zastępowanie strony w czynności technicznej, jaką jest
przygotowanie kserokopii pisma. Sąd ma obowiązek doręczyć stronom postępowania odpisy pism, a obowiązkiem
strony jest te odpisy dostarczyć Sądowi. Jeżeli strona nie spełni tego wymogu przy wnoszeniu skargi (zażalenia), to
ma szansę dopełnić go na wezwanie Sądu. Negatywne konsekwencje braku odpisów pisma obciążają stronę
i stanowią przeszkodę do rozpoznania sprawy.

Wyrok NSA z 1.7.2022 r., III OZ 423/22,

NSA odrzucił zażalenie Skarżącego ze względu na braki formalne, takie jak niedostateczna liczba odpisów zażalenia i brak opłaty. Sąd podkreślił konieczność zgodności z przepisami dotyczącymi składania środków zaskarżenia. Brak odpowiednich odpisów uniemożliwia prawidłowe rozpatrzenie sprawy. Stanowisko NSA wskazało na istnienie rozbieżności w stosowaniu przepisów oraz konieczność przestrzegania wymogów formalnych.