Zarząd przymusowy dla firm objętych sankcjami

Ustawa z 5.8.2022 r. wprowadza zarząd przymusowy dla firm objętych sankcjami. Ma on zapewnić ciągłość usług i uniemożliwiać finansowanie działań Rosji i Białorusi. Zarząd może zostać ustanowiony celem sprzedaży lub uwłaszczenia przedsiębiorstw. Warunki zarządcy określają m.in. pełną zdolność do czynności prawnych oraz brak prawomocnych zakazów prowadzenia działalności gospodarczej.

Tematyka: zarząd przymusowy, sankcje, pomoc Ukrainie, sprzedaż przedsiębiorstwa, uwłaszczenie, warunki zarządcy, ciągłość działalności, środki finansowe

Ustawa z 5.8.2022 r. wprowadza zarząd przymusowy dla firm objętych sankcjami. Ma on zapewnić ciągłość usług i uniemożliwiać finansowanie działań Rosji i Białorusi. Zarząd może zostać ustanowiony celem sprzedaży lub uwłaszczenia przedsiębiorstw. Warunki zarządcy określają m.in. pełną zdolność do czynności prawnych oraz brak prawomocnych zakazów prowadzenia działalności gospodarczej.

Podmioty wspierające agresję na Ukrainę mogę liczyć się z sankcjami, takimi jak zamrożenie środków
finansowych, zasobów gospodarczych oraz funduszy. Ustawa z 5.8.2022 r. o zmianie ustawy o szczególnych
rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie
bezpieczeństwa narodowego oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. z 2022 r. poz. 1713;
dalej: ZmPomocUkrainaU22(4)) wprowadza instytucję tymczasowego zarządu przymusowego. Zapewnia
także wsparcie dla pracowników świadczących pracę na rzecz przedsiębiorstw objętych sankcjami.
• ZmPomocUkrainaU22(4) ma na celu zachowanie miejsc pracy i ciągłości usług świadczonych przez te
podmioty, które zostały objęte sankcjami, oraz jednocześnie ma im uniemożliwiać finansowanie działań Rosji
i Białorusi;
• Zadaniem zarządu przymusowego jest przygotowanie przedsiębiorstw do sprzedaży, lub, w wyjątkowych
przypadkach, do uwłaszczenia;
• Nowe przepisy weszły w życie 18.8.2022 r.
Zarząd będzie mógł zostać ustanowiony dla zapewnienia funkcjonowania na terytorium Rzeczypospolitej podmiotu
gospodarczego, w celu utrzymania miejsc pracy lub dla ochrony ważnego interesu publicznego. To minister rozwoju
zadecyduje, czy celem zarządu przymusowego będzie wywłaszczenie firmy, czy też jej sprzedaż.
Zarządca
Zgodnie z art. 1 pkt. 3 ZmPomocUkrainaU22(4) zadania zarządcy może wykonywać osoba fizyczna, która
łącznie spełnia następujące warunki:
1.   Ma pełną zdolność do czynności prawnych;
2.   Posiada wykształcenie wyższe oraz doświadczenie w zakresie zarządzania działalnością przedsiębiorstw albo
     doradztwa gospodarczego;
3.   Nie orzeczono wobec niej prawomocnie:
• zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 373 ust. 1 ustawy z 28.2.2003 r. Prawo
upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1520; dalej: PrUpad), lub
• środka karnego albo środka zabezpieczającego w postaci zakazu prowadzenia określonej działalności
gospodarczej, obejmującego działalność gospodarczą wykonywaną przez podmiot gospodarczy, o którym mowa
w art. 373 ust. 1 PrUpad.
Ustanowienie zarządu będzie następowało w drodze decyzji administracyjnej, wydanej przez ministra rozwoju.
Przekaże ją także do wiadomości ministrowi do spraw wewnętrznych i administracji. Prowadzi on listę
przedsiębiorstw objętych sankcjami. We wspomnianej decyzji administracyjnej minister rozwoju:
1.   Określa osobę lub podmiot dysponujące środkami finansowymi, funduszami lub zasobami gospodarczymi
     w rozumieniu rozporządzenia Rady (WE) nr 765/2006 z 18.5.2006 r. dotyczącego środków ograniczających
     skierowanych przeciwko prezydentowi Aleksandrowi Łukaszence i niektórym urzędnikom z Białorusi (Dz.Urz. UE
     L z 2006 r. Nr 134, s. 1) lub rozporządzenia Rady (UE) nr 269/2014 z 17.3.2014 r. w sprawie środków
     ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność
     Ukrainy lub im zagrażających (Dz.Urz. UE L z 2014 r. Nr 78, s. 6), wobec których ustanawiany jest zarząd;
2.   Określa zakres środków finansowych, funduszy lub zasobów gospodarczych w rozumieniu rozporządzenia
     765/2006/WE lub rozporządzenia 269/2014/UE objętych zarządem;
3.   Wyznacza osobę wykonującą zarząd.
Zarząd może być ustanowiony na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy, z możliwością jednokrotnego
przedłużenia. W sumie nie może przekroczyć 12 miesięcy.
Zadania zarządcy
Do czasu zbycia całości środków finansowych, zasobów gospodarczych oraz funduszy zarządca musi spełnić szereg
obowiązków. Najważniejszym z nich jest zapewnienie ciągłości działalności przedsiębiorstwa. Zarządza nim,
podejmując uchwały i decyzje, które dotychczas były zastrzeżone dla władz i organów podmiotu gospodarczego.


Ponadto wykonuje prawa z akcji należących do podmiotu objętego zarządem. Zapobiega także wykorzystaniu
środków objętych zarządem w celu dalszego wspierania działań zbrojnych.
Sprzedaż lub wywłaszczenie
Przedsiębiorstwo objęte sankcjami będzie mogło w wyjątkowych przypadkach zostać uwłaszczone, a także
sprzedane innemu podmiotowi. W pierwszym przypadku nastąpi to za odpowiednim odszkodowaniem. Ma ono
jednak trafić na zamrożony rachunek.
Za zgodą właściciela firma może być sprzedana innemu podmiotowi. W razie braku zgody właściciela zarządca ma
obowiązek wystąpić do sądu o wydanie zarządzenia zbycia środków finansowych, funduszy lub zasobów
gospodarczych. Pierwszeństwo w nabyciu przedsiębiorstwa ma spółka założona przez ponad połowę pracowników
podmiotu objętego sankcjami.







Zarząd przymusowy może być ustanowiony na maksymalnie 12 miesięcy, z możliwością jednokrotnego przedłużenia. Zarządca ma obowiązek zapewnić ciągłość działalności przedsiębiorstwa, zarządzać nim oraz zapobiegać wykorzystaniu środków objętych zarządem w celach niezgodnych z prawem.