Wznowienie postępowania administracyjnego

Tematyka: wznowienie postępowania administracyjnego, postępowanie dowodowe, organy nadzoru budowlanego

Jeśli postępowanie administracyjne zostanie wznowione na skutek uznania, że strona bez własnej winy nie
brała udziału w postępowaniu, a strona ta kwestionuje ustalenia faktyczne, wówczas organ nie może
ograniczyć się jedynie do oceny poprzednio zebranych dowodów. Wydanie decyzji po wznowieniu
postępowania musi zostać poprzedzone przeprowadzeniem postępowania dowodowego
z zagwarantowaniem prawa do udziału w nim wszystkim stronom.
Postępowanie administracyjne
Na podstawie art. 145 § 1 pkt. 4 KPA S.B. wystąpiła do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w G. (dalej:
PINB w G.) o wznowienie postępowania zakończonego decyzją z 2015 r., umarzającą postępowanie w sprawie
samowolnej przebudowy kanalizacji deszczowej na terenie nieruchomości należącej do E.H. i M.H. Organ wznowił
postępowanie, a następnie wezwał S.B. do wykazania interesu prawnego. S.B. twierdziła, że bez własnej winy nie
brała udziału w postępowaniu, a rów melioracyjny, do którego podłączona jest nieruchomość E.H. i M.H., zalewa nie
tylko jej działkę, ale także drogę gminną. Organ uznał jednak, że te okoliczności nie uzasadniają przyznania S.B.
statusu strony w postępowaniu zakończonym decyzją z 2015 r. i postanowił odstąpić od uchylenia tej decyzji. Organ
stwierdził, że rów melioracyjny przebiegający przez nieruchomość inwestorów został zalegalizowany w 2015 r.
W ramach postępowania legalizacyjnego została sporządzona ekspertyza, z której wynika, iż wszystkie roboty
budowlane związane z zagospodarowaniem wód deszczowych i drenażowych zostały wykonane zgodnie
z obowiązującymi przepisami.
Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w G. uchylił rozstrzygnięcie Organu I instancji i orzekł o odmowie
uchylenia decyzji z 2015 r. Organ odwoławczy uznał, że S.B. jako właścicielka nieruchomości, na którą potencjalnie
mogły być kierowane wody opadowe, powinna zostać uznana za stronę postępowania. Nie dopatrzył się jednak
przesłanek uchylenia decyzji z 2015 r. Podkreślił, że skoro przyjęte rozwiązania techniczne nie naruszają prawa,
Organy nadzoru budowlanego nie były uprawnione do nakazywania E.H. i M.H. wykonania jakichkolwiek zmian.
Zarzuty skargi
S.B. wniosła skargę, twierdząc, że z zaskarżonej decyzji w zasadzie nic nie wynika. Podstawą wznowienia był brak
umożliwienia stronie udziału w postępowaniu, a Organy obu instancji skupiają się wyłącznie na ponownej ocenie
materiału dowodowego zgromadzonego przed wydaniem decyzji z 2015 r. Żaden z Organów nie wypowiedział się
o zasadności przesłanki wznowieniowej. Szczególne znaczenie ma tu brak udziału S.B. w oględzinach, które
powinny mieć miejsce w celu kontroli ustaleń zawartych w ekspertyzie sporządzonej przez rzeczoznawcę,
opłacanego bezpośrednio przez sprawcę samowoli budowlanej.
Orzeczenie WSA
WSA w Gliwicach przyjął, że skarżącej służył przymiot strony, jednak w wyniku wznowienia postępowania
zakończonego decyzją z 2015 r. mogło zapaść rozstrzygnięcie odpowiadające w istocie decyzji dotychczasowej.
Uchylenie zaskarżonej decyzji Sąd uzasadnił potrzebą uwzględnienia w sentencji rozstrzygnięcia treści art. 146 § 2
KPA, zgodnie z którym nie uchyla się decyzji, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie
decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej. W takim przypadku, na podstawie art. 151 § 2 KPA,
organ ogranicza się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności,
z powodu których nie uchylił tej decyzji. Dlatego Organ II instancji powinien w sentencji rozstrzygnięcia stwierdzić, że
choć wydano decyzję z naruszeniem prawa, bowiem bez udziału skarżącej jako strony, to rozstrzygniecie jest
prawidłowe.
Sąd nie zgodził się z argumentacją skarżącej, że wznowienie postępowania powinno skutkować ponownym
podejmowaniem przez uczestników postępowania wszystkich czynności procesowych, w tym oględzin. Z zebranego
materiału dowodowego, w szczególności z ekspertyzy technicznej wynika, że wykonane roboty odpowiadają
przepisom, więc decyzja z 2015 r. jest słuszna. W ocenie Sądu skarżąca nie przedstawiła żadnych rzeczowych
argumentów, popartych np. inną ekspertyzą, które mogłyby uzasadniać zmianę rozstrzygnięcia.
Składnikiem decyzji jest rozstrzygniecie a nie sentencja
NSA uchylił zaskarżony wyrok i decyzje Organów I i II instancji. Sądowi I instancji wytknięto oczywiście
błędne posłużenie się w uzasadnieniu wyroku sformułowaniami „sentencja rozstrzygnięcia” i „sentencja
decyzji”. Również Organy obu instancji użyły takich określeń, jednak jest to błędna praktyka. NSA podkreślił,
że zgodnie z art. 107 § 1 pkt. 5 KPA składnikiem decyzji jest „rozstrzygnięcie”, w KPA nie posłużono się
określeniem „sentencja”. Takie określenie odnosi się natomiast do elementów wyroku i postanowienia sądu

administracyjnego. Nie ma żadnych podstaw, aby tej części decyzji administracyjnej, która na mocy przepisu
ustawowego jest określana jako „rozstrzygnięcie”, nadawać inną nazwę.
Skutki wznowienia postępowania w zakresie postępowania dowodowego
NSA wskazał, że zgodnie z art. 149 § 2 KPA postanowienie o wznowieniu stanowi podstawę do przeprowadzenia
przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz rozstrzygnięcia istoty sprawy. Skoro zatem
uznano, że skarżącej przysługiwał interes strony w postępowaniu zakończonym decyzją z 2015 r., niedopuszczalne
jest przyjęcie, że na tym etapie postępowania wznowieniowego mogłaby zapaść decyzja odpowiadająca wyłącznie
decyzji dotychczasowej. PINB w G. po wznowieniu postępowania nie prowadził żadnego postępowania
wyjaśniającego co do rozstrzygnięcia sprawy. Powoływał się wyłącznie na ustalenia dokonane przed wydaniem
decyzji z 2015 r., które sprowadzają się do aprobaty opinii przedstawionej przez E.H. i M.H. Również Organ II
instancji nie podejmował żadnych czynności dowodowych, które odnosiłyby się do dotychczasowych ustaleń
faktycznych. S.B., dotychczas pozbawiona udziału w postępowaniu administracyjnym, twierdzi, że właściciele
sąsiedniej nieruchomości przebudowali sieć kanalizacji deszczowej, oraz podważa rzetelność ekspertyzy technicznej
sporządzonej na zlecenie inwestorów. Żadna z tych okoliczności nie została jednak sprawdzona przez Organy,
a zdaniem NSA jest to możliwe tylko w drodze rzetelnych oględzin, zatem z zagwarantowaniem prawa do
udziału w nich wszystkim stronom. W uzasadnieniu wyroku stwierdzono, że skoro uprzednio S.B. nie
umożliwiono wzięcia udziału w oględzinach działki inwestorów, czy ustosunkowania się do treści opinii
technicznej, to przekonanie o tym, że w postępowaniu wznowieniowym mogłaby zapaść decyzja
odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej, jest zdecydowanie przedwczesne.
Wyrok NSA z 2.8.2022 r., II OSK 2434/19,

NSA uchylił zaskarżony wyrok i decyzje Organów I i II instancji. Sądowi I instancji wytknięto oczywiście błędne posłużenie się w uzasadnieniu wyroku sformułowaniami „sentencja rozstrzygnięcia” i „sentencja decyzji”. NSA podkreślił, że zgodnie z art. 107 § 1 pkt. 5 KPA składnikiem decyzji jest „rozstrzygnięcie”, w KPA nie posłużono się określeniem „sentencja”. Skutki wznowienia postępowania w zakresie postępowania dowodowego. Wyrok NSA z 2.8.2022 r., II OSK 2434/19.