Udostępnianie informacji publicznej przez spółki handlowe

Podmioty gospodarcze z dominującą pozycją Skarbu Państwa zobowiązane są do udzielania informacji publicznej, nawet jeśli nie są przedsiębiorstwami użyteczności publicznej. W publikacji omówiono wniosek o udzielenie informacji przez spółkę handlową 'G.' S.A., która odmówiła udostępnienia żądanych informacji. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zobowiązał spółkę do rozpatrzenia wniosku, podkreślając, że podmioty z pozycją dominującą zobowiązane są do udostępniania informacji publicznej.

Tematyka: informacja publiczna, Skarb Państwa, spółki handlowe, udostępnianie informacji, dochody i straty spółek, pozycja dominująca

Podmioty gospodarcze z dominującą pozycją Skarbu Państwa zobowiązane są do udzielania informacji publicznej, nawet jeśli nie są przedsiębiorstwami użyteczności publicznej. W publikacji omówiono wniosek o udzielenie informacji przez spółkę handlową 'G.' S.A., która odmówiła udostępnienia żądanych informacji. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zobowiązał spółkę do rozpatrzenia wniosku, podkreślając, że podmioty z pozycją dominującą zobowiązane są do udostępniania informacji publicznej.

Podmioty gospodarcze, w których Skarb Państwa posiada pozycję dominującą, są zobowiązane do
udzielania informacji publicznej, nawet jeśli nie posiadają przymiotu przedsiębiorstw użyteczności
publicznej. Informacją taką są m.in. dane dotyczące nagród i premii wypłacanych pracownikom spółki
handlowej, w której Skarb Państwa ma pozycję dominującą.
Wniosek o udzielenie informacji
Stowarzyszenie W. zwróciło się do „G.” S.A. z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej poprzez wskazanie
nie tylko łącznej kwoty wypłaconych we wskazanych latach nagród i premii, ale również świadczeń wypłaconych
każdemu pracownikowi z podaniem jego imienia, nazwiska, kwoty oraz uzasadnienia ich przyznania. „G.” S.A.
poinformowała, że nie jest podmiotem wykonującym zadania publiczne a zatem nie jest zobowiązana do
udostępnienia żądanych informacji. Stowarzyszenie W. wzniosło skargę na bezczynność organu wskazując, że „G.”
S.A. zajmuje się poszukiwaniem, wydobyciem oraz przetwórstwem węglowodorów, ropy naftowej i gazu ziemnego,
co oznacza wykonywanie zadań publicznych z zakresu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego. Skarb
Państwa jest posiadaczem ponad połowy akcji spółki, ma zatem pozycję dominującą w rozumieniu art. 4 ust 1 pkt 5
in fine ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 902, dalej: DostInfPubU).
W odpowiedzi na skargę „G.” S.A. dowodziła, że jest spółką funkcjonującą na zasadach komercyjnych, nie realizuje
zadań publicznych - usług w interesie ogółu podlegających szczególnym obowiązkom. „G.” S.A. twierdziła, że jej
aktywność w zakresie wytwarzania i obrotu paliwami płynnymi oraz dystrybucji energii elektrycznej ma subsydiarny
charakter w odniesieniu do głównej sfery działalności. Ponadto wskazała, że żądane informacje dotyczące polityki
wynagrodzeń i systemu płacowego stanowią tajemnicę przedsiębiorcy. Określony system wynagrodzeń, w tym
przyjęte zasady premiowania i nagradzania stanowią element, jakim przedsiębiorca może konkurować na rynku
pracy z innymi pracodawcami. Ponadto udostępnienie żądanych informacji naruszyłoby dobra osobiste pracowników
„G.” S.A.
Podmioty zobowiązane do udostępniania informacji publicznych
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zobowiązał Zarząd „G.” S.A. do rozpatrzenia wniosku Stowarzyszenia
W. Z art. 4 ust. 1 pkt 5 DostInfPubU, wynika, że ustalony przez ustawodawcę krąg podmiotów zobowiązanych do
udostępnienia informacji publicznej nie jest ograniczony wyłącznie do tych, które mieszczą się w pojęciu organów
władzy publicznej. Są to również podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują
zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki
samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu
przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów. Celem tej regulacji jest zobowiązanie do udzielenia informacji
publicznej wszystkich podmiotów gospodarczych, nad którymi kontrolę sprawuje m.in. Skarb Państwa bez względu
na to, czy działają w formie państwowych osób prawnych, czy spółek handlowych. Sąd wskazał, że Skarb Państwa
posiada ponad 50% udziałów w „G.” S.A., która wbrew swoim twierdzeniom, wykonuje zadania publiczne. Jeśli
bowiem zadania danego podmiotu mają na celu zaspokojenie powszechnych potrzeb obywateli i są istotne z punktu
widzenia celów państwa, to mieszczą się w zakresie zadań publicznych w rozumieniu DostInfPubU. Sąd podkreślił,
że dostęp do zasobów energetycznych posiada podstawowe znaczenie z punktu widzenia zarówno poszczególnych
jednostek, jak i społeczeństwa, w tym także z perspektywy suwerenności i niepodległości państwa.
Wynagrodzenie jako informacja publiczna
WSA w Gdańsku stwierdził, że informacja o wydatkowaniu przez podmioty wskazane w art. 4 ust. 1 DostInfPubU
środków publicznych na wynagrodzenia osób w nich zatrudnionych, w tym nagrody i premie, jest informacją
publiczną w rozumieniu art. 1 ust. 1 DostInfPubU. Bez znaczenia dla uznania takich danych za informację publiczną
jest okoliczność, czy dotyczą one pracownika pełniącego funkcję publiczną, czy też nie. Kwestia ta ma jedynie
znaczenie dla zakresu ochrony wynikającej z art. 5 ust. 2 DostInfPubU. W konsekwencji Sąd stwierdził, że żądana
o ile kwoty środków publicznych wydatkowanych na nagrody i premie wypłacane pracownikom „G.” S.A. stanowią
jawną informację publiczną, o tyle już wynagrodzenia poszczególnych pracowników, niepełniących funkcji
publicznych, nie mają charakteru jawnego.
Stanowisko NSA
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną Zarządu „G.” S.A. W uzasadnieniu wskazano, że
obowiązek udzielania informacji publicznej nie jest powiązany wyłącznie z wykonywaniem przez określony
podmiot zadań publicznych. Objęcie tym obowiązkiem spółek handlowych, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt



5 DostInfPubU, służy zapewnieniu społecznej kontroli nad gospodarowaniem i dysponowaniem majątkiem
publicznym ulokowanym w prywatnym sektorze działalności gospodarczej oraz kontroli społecznej nad
organami administracyjnymi nadzorującymi działalność spółek handlowych, w które zainwestowany został
majątek publiczny. Przyjmuje się, że Skarb Państwa ma pozycję dominującą w spółce, jeśli jego udział w kapitale
zakładowym wynosi co najmniej 40%, a w przypadku „G.” S.A. wynosi on ponad 53%.
Z art. 6 ust. 1 pkt 5 lit. e DostInfPubU wynika, że udostępnieniu podlega informacja o dochodach i stratach spółek
handlowych, w których podmioty, o których mowa w lit. a-c, mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów KSH,
oraz o dysponowaniu tymi dochodami i sposobie pokrywania strat. NSA uznając, że wniosek Stowarzyszenia W.
dotyczy informacji publicznej, podkreślił konieczność rozróżnienia przedmiotowego spełnienia kryteriów
informacji publicznej, w rozumieniu art. 61 ust. 1 Konstytucji RP i art. 1 ust. 1 DostInfPubU, od możliwości
udostępnienia takiej informacji. Rozpoznanie wniosku może polegać nie tylko na udostępnieniu informacji
publicznej, lecz także na odmowie udostępnienia informacji publicznej, w przypadku wystąpienia okoliczności,
o których mowa m.in. w przepisach art. 5 ust. 2 DostInfPubU. Musi to jednak nastąpić w drodze wydania odmownej
decyzji administracyjnej na podstawie art. 16 ust. 1 DostInfPubU, zaś „G.” S.A. ograniczyła się do przesłania pisma
informacyjnego.
Wyrok NSA z 20.9.2022 r., III OSK 1921/21







Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną Zarządu 'G.' S.A., potwierdzając obowiązek udzielania informacji publicznej przez spółki handlowe z dominującą pozycją Skarbu Państwa. W publikacji omówiono również kwestię rozróżnienia informacji publicznej od możliwości jej udostępnienia oraz zobowiązanie do udzielenia informacji o dochodach i stratach spółek handlowych.