Raport powypadkowy to informacja publiczna
Raport powypadkowy oraz materiały kontrolne są kluczowymi dokumentami urzędowymi w dozorze technicznym, które podlegają udostępnieniu. Sprawa dotyczy wniosku M.B. skierowanego do Dyrektora TDT o udostępnienie informacji publicznej związanej z wypadkiem na terenie terminalu skroplonego gazu ziemnego.
Tematyka: raport powypadkowy, dozór techniczny, dokumenty urzędowe, udostępnianie informacji publicznej, skarga na bezczynność, dokumentacja kontrolna, wyrok NSA
Raport powypadkowy oraz materiały kontrolne są kluczowymi dokumentami urzędowymi w dozorze technicznym, które podlegają udostępnieniu. Sprawa dotyczy wniosku M.B. skierowanego do Dyrektora TDT o udostępnienie informacji publicznej związanej z wypadkiem na terenie terminalu skroplonego gazu ziemnego.
Informacji publicznej nie można ograniczyć do informacji o zadaniach wykonywanych z zastosowaniem środków władczych. Dlatego zarówno raport powypadkowy, jak i materiały, na podstawie których powstał, wytworzone w ramach postępowania kontrolnego uregulowanego przepisami o dozorze technicznym, są dokumentami urzędowymi podlegającymi udostępnieniu. Wniosek o udostępnienie informacji publicznej M.B. zwrócił się do Dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego (dalej: Dyrektor TDT) o udostępnienie informacji publicznej w postaci dokumentów z przeprowadzonych badań i testów sporządzonych w związku z postępowaniem wyjaśniającym, dotyczącym wypadku urządzeń technicznych, który miał miejsce na terenie terminalu skroplonego gazu ziemnego, a także raportu powypadkowego wraz z dokumentami źródłowymi oraz załącznikami. Organ poinformował wnioskodawcę, że żądana informacja nie podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonym w ustawie z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 902; dalej: DostInfPubU). TDT nie posiada bowiem delegacji ustawowej do organizacji i realizacji zadań publicznych na etapie wykonywania czynności, których bezpośrednio dotyczy wniosek. Podkreślono, że czynności dozoru technicznego wykonywane są u eksploatującego terminal - „P.” S.A., a dane dotyczące tego podmiotu, w tym posiadanych przez niego urządzeń i ich stanu technicznego, nie są informacją publiczną. Jednocześnie Dyrektor TDT stwierdził, że M.B. przysługuje inny tryb dostępu do żądanej informacji, określony przepisami KPA. Skarga na bezczynność organu M.B. wniósł skargę na bezczynność Organu, wskazując, że terminal ma istotne znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego Państwa. Nie jest on projektem dotyczącym indywidualnego podmiotu gospodarczego, ale stanowi inwestycję o znaczeniu ogólnokrajowym. W ocenie skarżącego dokumentacja pokontrolna została wydana przez TDT w ramach realizowania przez tę jednostkę przewidzianej prawem funkcji dozoru technicznego. W odpowiedzi na skargę Organ podkreślił, że choć TDT jest państwową osobą prawną, to tylko część swoich zadań wykonuje przy pomocy władztwa administracyjnego. Czynności dozoru technicznego wykonywane są u eksploatujących urządzenia techniczne, a dane dotyczące tych podmiotów nie stanowią informacji publicznej. Ponadto stwierdzono, że dokumenty z przeprowadzonych badań i testów, raport powypadkowy komisji powołanej przez Dyrektora TDT, oraz związane z nim materiały należy zakwalifikować jako dokumenty wewnętrzne, niemające waloru oficjalności. Raport ten nie przesądza w żadnym stopniu o tym, jakie działania podejmował następnie TDT jako specjalistyczna jednostka dozoru technicznego. Orzeczenie WSA WSA w Warszawie uwzględnił skargę i zobowiązał Dyrektora TDT do rozpoznania wniosku M.B. Jak wyjaśniono, raport powypadkowy zawiera informacje z przeprowadzonych badań i testów wykonanych w związku wypadkiem, jako dokument sporządzony w ramach postępowania kontrolnego, uregulowanego przepisami o dozorze technicznym. Powstał on nie tylko w celu ustalenia przyczyn wypadku, lecz także przedstawienia wniosków, które w przyszłości pozwolą wyeliminować podobne zdarzenia. W ocenie Sądu jest to dokument urzędowy, który zawiera oficjalne stanowisko organu dozoru technicznego, a nie dokument wewnętrzny. Jednocześnie Sąd zaznaczył, że jeśli Organ uzna, że udostępnienie żądanych danych narazi „P.” S.A. – podmiot eksploatujący terminal, na ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa, powinien w formie decyzji, a nie pisma informującego, odmówić udostępnienia informacji. W uzasadnieniu wyroku wskazano też, że wbrew twierdzeniom Organu skarżący jako podmiot niebędący stroną postępowania administracyjnego nie może ubiegać się o dostęp do dokumentów z akt postępowania z powołaniem się na art. 73 KPA. Natomiast tak jak każdy zainteresowany sprawą publiczną może starać się o dostęp do takich dokumentów w oparciu o przepisy DostInfPubU. Stanowisko NSA NSA oddalił skargę kasacyjną Organu. W uzasadnieniu wyroku wyjaśniono, że przez informację publiczną należy rozumieć każdą wiadomość wytworzoną lub odnoszącą się do władz publicznych, a także do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub mieniem Skarbu Państwa. Informację publiczną stanowią zatem dokumenty bezpośrednio wytworzone przez organ oraz niepochodzące od niego wprost, lecz wykorzystywane przy realizacji przewidzianych prawem zadań. Z art. 6 ust. 1 pkt. 4 lit. a) DostInfPubU wynika, że udostępnieniu podlega informacja publiczna, w szczególności o danych publicznych, w tym treść i postać dokumentów urzędowych, m.in.: dokumentacja przebiegu i efektów kontroli oraz wystąpienia, stanowiska, wnioski i opinii podmiotów ją przeprowadzających. M.B. zażądał udostępnienia dokumentacji obrazującej przebieg czynności wyjaśniających Organu i ustalenia wyników kontroli, w zakresie której ustawowo jest umocowany Dyrektor TDT. W ocenie NSA podlegają one udostępnieniu, tak co do treści, jak i postaci, jako dokumenty sporządzone w ramach postępowania kontrolnego, uregulowanego przepisami ustawy o dozorze technicznym, zmierzającego do ustalenia przyczyn wypadku i sformułowania wniosków mających w przyszłości wyeliminować podobne zdarzenia. NSA stwierdził, że dokumenty te nie mają charakteru dokumentów wewnętrznych. Organ w sposób nieuprawniony utożsamia informację publiczną z zadaniami publicznymi Dyrektora TDT, które są wykonywane przy użyciu władztwa administracyjnego. Jednak ustawodawca nie wprowadził takiego ograniczenia w art. 1 ust. 1 DostInfPubU. Zdaniem NSA, skoro żądane we wniosku dane zostały wytworzone w ramach sfery działalności podmiotu zobowiązanego do udostępnienia informacji publicznej, na jego zlecenie, oraz odnoszą się do przebiegu kontroli, czyli badań oraz testów wykonanych w związku wypadkiem oraz wyników tej kontroli, to zgodnie z art. 1 ust. 1 DostInfPubU są informacją o sprawach publicznych. Jednocześnie NSA podkreślił, że wynikający z wyroku Sądu I instancji obowiązek rozpoznania wniosku M.B. zgodnie z przepisami DostInfPubU nie oznacza, że organ został zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej. Zgodnie z art. 5 ust. 2 DostInfPubU prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Jednak organ nie może jedynie poinformować wnioskodawcy o istnieniu takich okoliczności w danej sprawie. Konieczne jest wydanie decyzji odmownej, o której mowa w art. 16 ust. 1 DostInfPubU. Wyrok NSA z 2.9.2022 r., III OSK 1529/21,
NSA uznał, że dokumenty związane z przebiegiem kontroli i testów w ramach dozoru technicznego są informacją publiczną i nie podlegają kwalifikacji jako wewnętrzne. Organ nie może jedynie informować o istnieniu tajemnicy przedsiębiorcy, lecz musi wydać decyzję odmowną w zakresie dostępu do informacji publicznej.