Założenia projektu ustawy o aktywności zawodowej

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy o aktywności zawodowej (UD399), mający zastąpić obecną ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Celem nowego aktu prawnego jest dostosowanie polskiego rynku zatrudnienia do zmian strukturalnych wynikających z postępu technologicznego i cyfrowego oraz procesów demograficznych.

Tematyka: Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, projekt ustawy, aktywność zawodowa, rynek pracy, zatrudnienie, bezrobotni, ułatwienia, wsparcie, Centralna Baza Ofert Pracy, efektywność służb zatrudnienia

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy o aktywności zawodowej (UD399).
Nowy akt prawny ma zastąpić obecnie obowiązującą ustawę z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy. Polski rynek zatrudnienia czeka dogłębna modernizacja.
Nowy akt prawny - nie nowelizacja
W związku z koniecznością zmian w instytucjach rynku pracy oraz w celu udoskonalenia działania publicznych służb
zatrudnienia Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przedstawiło 29.9.2022 r. projekt ustawy o aktywności
zawodowej. Jak w wskazano w uzasadnieniu do projektu, założeniem nowego aktu prawnego jest zwiększenie
zatrudnienia w kraju oraz dostosowanie potencjału kadrowego Polski do potrzeb gospodarki przechodzącej zmiany
strukturalne, wynikające z postępu technologicznego i cyfrowego, transformacji energetycznej i procesów
demograficznych. Ustawa o aktywności zawodowej ma wejść w życie 1.1.2023 r.
Obecnie działania publicznych służb zatrudnienia oraz instytucje rynku pracy reguluje ustawa z 20.4.2004 r.
o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 690; dalej: PromZatrU). Przez prawie 20
lat obowiązywania była ona wielokrotnie nowelizowana. Moment jej opracowywania wiąże się z innymi niż obecnie
realiami społeczno-gospodarczymi, stąd konieczność uchwalenia nowej ustawy, tak aby uwzględnić obecną sytuację
i nowe wyzwania rynku pracy. Model funkcjonowania urzędów pracy i aktywizacji bezrobotnych nie odpowiada
bowiem na aktualne potrzeby rynku zatrudnienia w Polsce.
Rozwiązania przyjęte w ustawie o aktywizacji zawodowej
Projekt ustawy o aktywności zawodowej określa zadania państwa w zakresie aktywności zawodowej, wspierania
zatrudnienia oraz rynku pracy. Zadania państwa w zakresie aktywności zawodowej, wspierania zatrudnienia oraz
rynku pracy będą realizowane w celu: pełnego i produktywnego zatrudnienia, zrównoważonego rozwoju zasobów
ludzkich, wzmacniania integracji i solidarności społecznej oraz zwiększania mobilności na rynku pracy. Za ich
realizację będą odpowiadać publiczne służby zatrudnienia, agencje zatrudnienia, Ochotnicze Hufce Pracy, a także
inne instytucje określone w ustawie, lub którym minister właściwy do spraw pracy powierzy to zadanie.
Nowy akt prawny będzie miał zastosowanie do obywateli polskich poszukujących i podejmujących zatrudnienie lub
inną pracę zarobkową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz pracę za granicą u pracodawców zagranicznych,
a także do cudzoziemców poszukujących i podejmujących zatrudnienie lub inną pracę zarobkową na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej.
Zgodnie z uzasadnieniem projektu do najważniejszych rozwiązań przyjętych w ustawie o aktywności zawodowej
będą należeć:
1. Oddzielenie statusu bezrobotnego od ubezpieczenia zdrowotnego;
2. Udoskonalenie mechanizmów obsługi i wsparcia osób bezrobotnych i poszukujących pracy;
3. Uproszczenie i ujednolicenie procedur w urzędach pracy oraz większa standaryzacja ich funkcjonowania;
4. Zniesienie właściwości urzędu pracy ze względu na miejsce stałego lub czasowego zameldowania;
5. Cyfryzacja procesów obsługi klientów powiatowych urzędów pracy;
6. Zmniejszenie obciążeń dla bezrobotnych i pracodawców;
7. Zwiększenie potencjału i zasięgu Centralnej Bazy Ofert Pracy.
Poniżej przedstawiono sposób realizacji założeń ustawy o aktywności zawodowej, wskazany w projekcie ustawy oraz
w uzasadnieniu do projektu.

Założenie – cel Sposób realizacji
Oddzielenie statusu Wprowadzenie rozwiązania polegającego na dokonywaniu zgłoszenia do
bezrobotnego od ubezpieczenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wniosek o ubezpieczenie
ubezpieczenia zdrowotnego. będzie składany do ZUS wyłącznie elektronicznie za pośrednictwem profilu
informatycznego. Przyznanie ubezpieczenia zdrowotnego nie będzie wymagało
wydania decyzji. ZUS przekaże jedynie informacje o objęciu osoby
ubezpieczeniem na profilu informacyjnym.

Udoskonalenie mechanizmów Wprowadzenie instrumentów dla rodzin i dla kobiet powracających na rynek pracy.
obsługi i wsparcia osób Zwiększenie dostępu do kształcenia ustawicznego dla osób poszukujących pracy,
bezrobotnych w tym wprowadzenie nowej formy wsparcia (bon na kształcenie ustawiczne),
i poszukujących pracy zarówno dla osób pracujących, jak i bezrobotnych.
Zwiększenie skuteczności urzędów pracy w zakresie wspierania osób długotrwale
bezrobotnych oraz rolników.
Poprawienie skuteczności pomocy przez stosowanie najbardziej efektywnych
instrumentów, dostosowanych do indywidualnych potrzeb osoby bezrobotnej lub
poszukującej pracy.
Uproszczenie i ujednolicenie Ustanowienie trzyletnich Planów Rozwoju Publicznych Służb Zatrudnienia,
procedur w urzędach pracy będących zarządczymi ramami wykonania dla systemu publicznych służb
i większa standaryzacja ich zatrudnienia w Polsce.
funkcjonowania
Zniesienie właściwości Nastąpi powiązanie bezrobotnego z urzędem pracy właściwym ze względu na
urzędu pracy ze względu na miejsce zamieszkania. Osoba chcąca dokonać rejestracji w powiatowym urzędzie
miejsce zameldowania pracy będzie mogła zgłosić się do dowolnie wybranego przez siebie urzędu.
stałego lub czasowego Bezrobotny będzie mógł uzyskać pomoc także w innym urzędzie pracy niż miejsce
rejestracji.
Cyfryzacja procesów obsługi Zwiększenie cyfryzacji procesów obsługi klientów powiatowych urzędów pracy
klientów powiatowych z zachowaniem praw osób wykluczonych cyfrowo.
urzędów pracy
Zmniejszenie obciążeń dla Uproszczenie przepisów i zmniejszenie biurokracji, np. poprzez zmniejszanie
bezrobotnych barier administracyjnych przy zatrudnianiu, w tym przy zatrudnianiu
i pracodawców cudzoziemców, czy upraszczanie procesu zawierania umów.

Zwiększenie potencjału Pośrednictwo pracy będzie realizowane m.in. przez udzielanie bezrobotnym,
i zasięgu Centralnej Bazy poszukującym pracy lub osobom niezarejestrowanym informacji o ofertach pracy,
Ofert Pracy upowszechnianych w Centralne Bazie Ofert Pracy (dalej: CBOP), prowadzonej
przez ministra właściwego do spraw pracy. Oferty pracy do CBOP będą mogli
przekazywać pracodawcy. Ponadto wprowadzony zostanie obowiązek zgłaszania
przez pracodawców z sektora publicznego i prywatnego (dla przedsiębiorców
korzystających ze środków publicznych) ofert pracy do CBOP, który automatycznie
skojarzy oferty pracy z profilami zawodowymi. Proponowane zmiany umożliwią
osobom szukającym pracy przeszukiwanie wielu ofert pracy w jednym miejscu.

Dzięki projektowanym zmianom w większym stopniu wykorzystany zostanie potencjał publicznych służb zatrudnienia,
które będą mogły w bardziej efektywny sposób zapewnić obsługę osób, które chcą pracować, i w celu uzyskania
realnej pomocy rejestrują się w urzędach pracy. Podjęte działania mają zmierzać do usprawnienia obsługi klientów
urzędów pracy.

Projekt ustawy o aktywności zawodowej zawiera szereg rozwiązań mających na celu zwiększenie zatrudnienia, ułatwienie dostępu do pracy, poprawę wsparcia dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy oraz zwiększenie potencjału Centralnej Bazy Ofert Pracy. Działania te mają przyczynić się do bardziej efektywnej obsługi klientów urzędów pracy.