Znaczenie przepisów covidowych o przywróceniu terminu

Tematyka: Zaniechanie organu, uchybienie terminu, przywrócenie terminu, postępowanie administracyjne, informowanie strony, obowiązki strony, WSA Poznań, decyzja administracyjna, prawo ruchu drogowego, COVID-19, KoronawirusU, pandemia

Zaniechanie organu w kwestii poinformowania strony o uchybieniu i brak wyznaczenia jej 30-dniowego
terminu do złożenia wniosku o przywrócenie terminu nie tylko stanowi uchybienie spoczywającego na nim
obowiązku należytego informowania strony o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć
wpływ na ustalenie jej praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania (art. 9 zd. pierwsze KPA),
lecz także jest naruszeniem obowiązku prowadzenia postępowania administracyjnego w sposób budzący
zaufanie do władzy publicznej (art. 8 § 1 KPA).
Stan faktyczny
WSA w Poznaniu rozpoznał skargę Spółki na decyzję SKO w Poznaniu w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za
naruszenie obowiązku zawiadomienia o zbyciu pojazdu w przewidzianym terminie. Wydanym wyrokiem uchylił
zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta.
W lutym 2021 r. strona zbyła pojazd. Organ został o tym zawiadomiony w marcu 2021 r. Prezydent Miasta wydał
decyzję, działając m.in. na podstawie art. 78 ust. 2 pkt. 1, art. 140n ust. 1 oraz art. 140mb ustawy z 20.6.1997 r.
Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 988; dalej: PrDrog) i nałożył karę pieniężną w wysokości 300 zł za
naruszenie obowiązku zawiadomienia Organu o zbyciu przedmiotowego pojazdu w przewidzianym terminie.
W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Organ II instancji wskazał, że strona przekroczyła 30-dniowy termin do
zawiadomienia o zbyciu pojazdu o 6 dni, co stanowiło okoliczność bezsporną. W związku z niedopełnieniem przez
stronę wskazanego obowiązku zaistniała przesłanka do nałożenia kary pieniężnej. Przy ustaleniu wysokości kary
uwzględniono, że strona jest spółką prawa handlowego i prowadzi działalność gospodarczą, specjalizując się
w handlu samochodami. Owa działalność narażona jest na ryzyko. Wobec powyższego Organ wskazał, że można
było wymagać od strony dołożenia należytej staranności w prowadzeniu spraw, w tym postępowania zgodnego
z przepisami prawa - nawet w sytuacji, gdy przepisy te ulegają ciągłym zmianom.
W ocenie Organu waga naruszenia nie była znikoma, a poprzestanie jedynie na pouczeniu nie pozwoliłoby na
spełnienie celów, dla których miałaby być nałożona administracyjna kara pieniężna. Powołując się na treść przepisów
art. 31i ust. 1 oraz art. 31ia ust. 1 ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem,
przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych
(t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2095; dalej: KoronawirusU), Organ wskazał, że żaden z ww. przepisów nie znajduje
zastosowania w niniejszej sprawie wobec zbycia pojazdu w lutym 2021 r. Skarżąca Spółka skierowała skargę do
WSA.
Stanowisko WSA
WSA uznał skargę za zasadną. Wskazał, że materialnoprawną podstawą zaskarżonej decyzji jest art. 140mb pkt 2
PrDrog, zgodnie z którym: „Kto będąc właścicielem pojazdu zarejestrowanego na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej wbrew przepisowi art. 78 ust. 2 pkt. 1 PrDrog, nie zawiadamia starosty o nabyciu lub zbyciu pojazdu -
podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 do 1000 zł”. Wskazany przepis art. 78 ust. 2 pkt. 1 PrDrog nakłada na
właściciela zarejestrowanego pojazdu obowiązek zawiadomienia starosty o nabyciu lub zbyciu pojazdu w terminie
nieprzekraczającym 30 dni.
Stan faktyczny ustalony w niniejszej sprawie był bezsporny. Skarżąca przyznała, że obowiązek zawiadomienia
o zbyciu pojazdu nie został dopełniony w terminie, powołując się na epidemię COVID-19 oraz na zmiany przepisów
w zakresie terminu na zawiadomienie organu o zbyciu pojazdu. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Organ powołał
się na przepisy art. 31i ust. 1 oraz art. 31ia KoronawirusU, wskazując, że nie znajdują one zastosowania w niniejszej
sprawie.
Organ pominął przy tym przepis art. 15zzzzzn 2 KoronawirusU, zgodnie z którym w przypadku stwierdzenia
uchybienia przez stronę w okresie obowiązywania stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19 przewidzianych
przepisami prawa administracyjnego terminów:
1. Od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed organem administracji publicznej;
2. Do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki;
3. Przedawnienia;

4. Których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności,
a także popadnięcie w opóźnienie;
5. Zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony;
6. Do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru
czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te
podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju
- organ administracji publicznej zawiadamia stronę o uchybieniu terminu. Zgodnie z przepisem art. 15zzzzzn2 ust. 2
KoronawirusU w zawiadomieniu organ administracji publicznej wyznacza stronie termin 30 dni na złożenie wniosku
o przywrócenie terminu. W myśl art. 15zzzzzn2 ust. 3 KoronawirusU w przypadku, o którym mowa w art. 58 § 2 KPA,
prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w terminie 30 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu.
Powyższa regulacja odnosi się do zdarzeń, które nastąpiły w okresie obowiązywania epidemii COVID-19. Stan
epidemii został ogłoszony 20.3.2020 r. na mocy rozporządzenia Ministra Zdrowia z 20.3.2020 r. w sprawie ogłoszenia
na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (t.j. Dz.U. z 2020, poz. 491) i trwał do 16.5.2022 r., w związku
z jego odwołaniem, na mocy rozporządzenia Ministra Zdrowia z 12.5.2022 r. w sprawie odwołania na obszarze
Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. z 2022 r. poz. 1027).
Powyższy przepis – art. 15zzzzzn2 ust. 3 KoronawirusU – znajduje zastosowanie również w przypadku uchybienia
terminowi przewidzianemu w art. 78 ust. 2 pkt. 1 PrDrog, który jest terminem zawitym, w przypadku niezachowania
którego następują ujemne skutki dla strony w postaci nałożenia kary pieniężnej przewidzianej w art. 140mb pkt. 2
PrDrog. Stwierdzając zatem uchybienie przez Skarżącą 30-dniowego terminu dotyczącego zgłoszenia zbycia
pojazdu, które miało miejsce w lutym 2021 r., Organ powinien w pierwszej kolejności zawiadomić stronę o tym
uchybieniu i wyznaczyć jej 30-dniowy termin do złożenia wniosku o przywrócenie terminu. Spełnienie wyżej
wskazanego obowiązku miało istotne znaczenie, zważywszy na argumentację skarżącej dotyczącą okoliczności,
które także powinny być przedmiotem rozważań Organu, tj. często zmieniające się przepisy w trakcie trwania
pandemii COVID-19.
Powyższe działania nie zostały jednak podjęte przez Organ, przez co doszło do istotnego naruszenia art. 7, art. 8 § 1
oraz art. 9 KPA. Wskazane powyżej zaniechanie Organu nie tylko stanowi uchybienie spoczywającego na nim
obowiązku należytego informowania strony o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na
ustalenie jej praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania (art. 9 zd. pierwsze KPA), lecz także jest to
naruszenie obowiązku prowadzenia postępowania administracyjnego w sposób budzący zaufanie do władzy
publicznej (art. 8 § 1 KPA). Ewentualne przywrócenie wskazanego terminu spowoduje bowiem, że skarżącej nie
będzie można przypisać naruszenia art. 78 ust. 2 pkt. 1 PrDrog.
Wobec powyższego odnoszenie się przez Sąd do zarzutów skargi byłoby przedwczesne.
Dopiero jednoznaczne wykazanie, że skarżąca co do zasady powinna ponieść odpowiedzialność z art. 140mb pkt. 2
PrDrog, co nie nastąpiło w kontrolowanej sprawie, pozwoli na dalsze rozważenie kwestii merytorycznych. Zgodnie
z art. 15zzzzzn2 ust. 2 KoronawirusU konieczne pozostaje otwarcie skarżącej terminu do wystąpienia z wnioskiem
o przywrócenie terminu z art. 78 ust. 2 pkt. 1 PrDrog, i w przypadku złożenia takiego wniosku - rozstrzygnięcie
w sprawie przywrócenia terminu.

Komentarz
W omawianej sprawie WSA w Poznaniu odniósł się do znaczenia zasad postępowania administracyjnego co do
informowania strony o jej sytuacji prawnej w toku postępowania oraz o jej prawach i obowiązkach. Realizacji tych
zasad ma służyć możliwość podjęcia przez stronę należytej ochrony swoich interesów, przy czym strona powinna
mieć świadomość sytuacji, w jakiej się znajduje.
Naruszeniem tych zasad prowadzenia postępowania jest m.in. niepoinformowanie strony o prawie do złożenia
wniosku o przywrócenie terminu do dokonania określonej czynności prawnej. W niniejszej sprawie Organ zaniechał
przekazania tej informacji, co spowodowało, że rozpoznawanie meritum skargi było przedwczesne.

Wyrok WSA w Poznaniu z 26.10.2022 r., III SA/Po 571/22,

WSA uznał skargę za zasadną, krytykując zaniechanie organu w informowaniu strony o możliwości przywrócenia terminu oraz naruszanie zasad postępowania administracyjnego. Decyzja WSA w Poznaniu podkreśliła istotność przestrzegania obowiązków informacyjnych w postępowaniu, aby strona mogła skutecznie bronić swoich interesów. Realizacja zasad informowania strony o jej sytuacji prawnej jest kluczowa dla zapewnienia uczciwości procedury.