Warstwa izolacji a wymiary budynku

Tematyka: warstwa izolacji, wymiary budynku, legalność budowy, PrBud, decyzja sądu

Powierzchnia zabudowy, której wielkość przesądza o wymaganiach formalnych dla realizacji danej inwestycji
(legalizacji), nie może być wyliczana przy uwzględnieniu grubości warstwy izolacyjnej znajdującej się po
zewnętrznej stronie ściany. Inne podejście często prowadziłoby do kuriozalnych sytuacji, w których
realizacja danego przedsięwzięcia w zgodzie z wymaganiami prawnymi i równoczesne lub następcze (w
późniejszym czasie) wykonanie ocieplenia przekreślałoby legalność danego obiektu.
Stan prawny
Kwestią legalności wzniesienia garażu zajął się WSA w Gliwicach. Do nadzoru budowlanego zgłoszono, że budynek
został wybudowany bez wymaganego pozwolenia na budowę. W związku z powyższym PINB wstrzymał roboty
budowlane i nakazał zabezpieczenie terenu budowy garażu przed dostępem osób trzecich. Zażalenie od tej decyzji
złożyli do Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego współwłaściciele działek, na których budowano garaż.
Organ uchylił wcześniejsze postanowienie, a sprawę przekazał mu do ponownego rozpoznania. Przyczyną takiego
działania był brak określenia jego adresata, a także niewykazanie wystąpienia zagrożeń dla życia lub zdrowia ludzi,
co jest niezbędne dla nałożenia obowiązku z art. 48 ust. 2 ustawy z 7.7.1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2021
r. poz. 2351; dalej: PrBud) dotyczącego obowiązku zabezpieczenia terenu budowy.
PINB ponownie wstrzymał roboty budowlane przy budowie garażu, a decyzja ta znów została podważona przez
właścicieli. Poza wystosowaniem zarzutów formalnych kwestionowali oni także, czy nadzór budowlany poprawnie
ocenił stan faktyczny. Chodziło o wliczenie grubości warstwy izolacyjnej do powierzchni zabudowy obiektu.
Podważali także słuszność uznania spornego obiektu za budynek, podczas gdy nosił on wszelkie cechy wiaty.
Właściciele nieruchomości zwracali uwagę na fakt, że budowa wiaty o powierzchni zabudowy do 50 m 2 nie wymaga
ani pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia, o którym mowa w przepisach PrBud.
WINB podtrzymał w mocy decyzję I instancji. W postanowieniu argumentował, że wspomniany obiekt jest budynkiem
w znaczeniu art. 3 pkt. 2 PrBud, którego realizacja wymaga pozwolenia na budowę, gdyż jego powierzchnia
zabudowy przekracza 35 m2. Nie przychylono się natomiast do twierdzenia Inwestorów, że jest to wiata, której
realizacja – w myśl art. 29 ust. 2 pkt. 2 PrBud – nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę, jak również
dokonania zgłoszenia jej budowy. Uznano, że obiekt ten nie może być traktowany jako lekka konstrukcja, która nie
jest trwale związana z gruntem. Dodatkowo za takim zastosowaniem przepisów przemawiało również to, że
przedmiotowy obiekt posiadał dwie kondygnacje. Organ przedstawił właścicielom uregulowania dotyczące legalizacji
samowolnie wybudowanego obiektu oraz wysokości opłaty legalizacyjnej, jednak właściciele nieruchomości
skierowali sprawę do sądu, a WSA w Gliwicach w wyroku z 22.9.2022 r., II SA/Gl 536/22,
, stanął po ich
stronie.
Rozstrzygnięcie WSA
W uzasadnieniu do orzeczenia Sąd przyznał, że zarówno przepisy PrBud, jak i wydane na jej podstawie
rozporządzenia wykonawcze, nie definiują pojęcia „wiaty”, zatem brak ustawowej definicji takiego obiektu oznacza,
że jego kwalifikacja wymaga każdorazowo uwzględnienia m.in. jego funkcji. W myśl definicji słownikowych „wiata” to
rodzaj budowli bez ścian, zwykle z oszklonym pokryciem. Powołując się na orzecznictwo, Sąd zwrócił uwagę, że
często wskazuje się, iż wiata to samodzielna lekka budowla posiadająca dach, niekiedy ściany, której celem jest
ochrona miejsca, rzeczy przed oddziaływaniem atmosferycznym – deszczem, śniegiem, wiatrem, natomiast za
podstawowe cechy wiaty uznaje się wsparcie danej budowli na słupach stanowiących podstawowy element
konstrukcyjny i wiążący budowlę trwale z gruntem, oraz brak trwałych ścian. Tymczasem podczas oględzin
stwierdzono, że sporny obiekt to dwustanowiskowy garaż, posiadający poddasze z oknem i wejściem, do którego
prowadziły schody zlokalizowane na zewnątrz obiektu. Był on wykonany z płyty żelbetowej, opartej na filarach
betonowych, a ściany zbudowano z bloczków betonu komórkowego o grubości 12 cm, które ocieplono. Dach
budynku był dwuspadowy, pokryty gontem bitumicznym. W opinii Sądu w tym przypadku nie można mówić o lekkiej
konstrukcji, gdzie słupy (filary) są podstawowym elementem wiążącym obiekt z gruntem. Obiekt był co prawda oparty
na filarach od strony schodów prowadzących na poddasze, ale ich zastosowanie wynikało z uwarunkowań
terenowych, a mianowicie z faktu dużego spadku terenu. Same ściany wykonane z bloczków betonu komórkowego
były już oparte na płycie żelbetowej. Co istotne, budynek posiadał również poddasze, stanowiące swego rodzaju
drugi poziom obiektu, co nie jest elementem przypisywanym obiektom kwalifikowanym jako wiaty. W konsekwencji
obiekt uznano za budynek garażowy, do którego odnosi się art. 29 ust. 1 pkt 14 lit. b) PrBud (nie wymaga decyzji
o pozwoleniu na budowę, natomiast wymaga zgłoszenia - o którym mowa w art. 30 PrBud - budowa wolno stojących
garaży o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy czym łączna liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać
dwóch na każde 500 m2 powierzchni działki). Dla sprawy kluczowe okazały się zatem wymiary obiektu.

W protokole z oględzin nieruchomości określono wymiary garażu: 6,02 m x 6,09 m, co daje wynik 36,66 m2.
Tymczasem pracownicy PINB stwierdzili, że budynek posiadał ocieplenie o grubości 10 cm. Z takim pomiarem
Organu nie zgadzali się właściciele. Ich zdaniem pomiarów dokonano błędnie po ścianach ocieplonych, nie
uwzględniając tego, że są one grubsze z uwagi na przytwierdzony do nich materiał izolacyjny. Sąd zgodził się w tym
zakresie ze skarżącymi. W uzasadnieniu do wydanego wyroku stwierdził, że: „powierzchnia zabudowy, której
wielkość przesądza o wymaganiach formalnych dla realizacji danej inwestycji (legalizacji), nie może być wyliczana
przy uwzględnieniu grubości warstwy izolacyjnej znajdującej się po zewnętrznej stronie ściany. Inne podejście często
prowadziłoby do kuriozalnych sytuacji, w których realizacja danego przedsięwzięcia w zgodzie z wymaganiami
prawnymi i równoczesne lub następcze (w późniejszym czasie) wykonanie ocieplenia przekreślałoby legalność
danego obiektu. Należy przy tym zaznaczyć, że np. w myśl art. 29 ust. 4 pkt. 1 lit. c) PrBud roboty budowlane
dotyczące przebudowy, polegające na dociepleniu budynków o wysokości nieprzekraczającej 12 m, nie wymagają
decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia, o którym mowa w art. 30 PrBud”.
Wyrok WSA w Gliwicach z 22.9.2022 r., II SA/Gl 536/22,

Sąd uznał, że powierzchnia zabudowy powinna być określana bez uwzględniania grubości warstwy izolacyjnej po zewnętrznej stronie ściany, aby uniknąć sytuacji, w której legalność obiektu jest kwestionowana. Wyrok WSA w Gliwicach podkreślił również, że roboty budowlane związane z dociepleniem budynków o określonych parametrach nie wymagają decyzji o pozwoleniu na budowę.