Doręczenia elektroniczne – czy wystarczy podanie adresu e-mail?

Samo zamieszczenie adresu e-mail przez pełnomocnika w piśmie procesowym nie jest wystarczające dla doręczenia pism przez sąd za pomocą środków komunikacji elektronicznej. W postępowaniu przed WSA odrzucono skargę kasacyjną z powodu nieusunięcia braków formalnych. NSA podkreśla konieczność wyraźnego i jednoznacznego wyrażenia zgody na doręczanie pism elektronicznie oraz wskazywania adresu na platformie ePUAP.

Tematyka: doręczenia elektroniczne, adres e-mail, platforma ePUAP, zgoda na doręczanie elektroniczne, NSA, PostAdmU

Samo zamieszczenie przez pełnomocnika strony w piśmie procesowym adresu e-mail nie może zostać
uznane za wniosek o doręczenie przez sąd pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Taka forma
doręczeń jest stosowana, jeśli pełnomocnik wniósł o doręczanie pism w ten sposób lub wyraził na to zgodę,
a także wskazał sądowi adres elektroniczny, czyli adres na platformie ePUAP, a nie adres poczty
elektronicznej (adres e-mail).
Postępowanie przed WSA
J.P. wniósł skargę kasacyjną od wyroku WSA w Gliwicach. Sąd I instancji wezwał go do usunięcia w terminie 7 dni
braku formalnego skargi kasacyjnej pod rygorem jej odrzucenia, przez złożenie wniosku o rozpoznanie skargi
kasacyjnej na rozprawie lub oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy. Wezwanie zostało doręczone za
pośrednictwem Poczty Polskiej na adres korespondencyjny pełnomocnika skarżącego, jednak brak został
uzupełniony kilkanaście dni po upływie terminu. WSA w Gliwicach odrzucił skargę kasacyjną. Pełnomocnik
skarżącego twierdził, że wezwanie nie zostało mu skutecznie doręczone i bieg terminu do uzupełnienia braków
formalnych skargi kasacyjnej nie rozpoczął się. Wskazywał, że składając skargę kasacyjną, wyraził zgodę na
doręczenia pism w postępowaniu drogą elektroniczną. W jego ocenie formą wyrażenia takiej zgody w sposób
pośredni było wskazanie w skardze kasacyjnej adresu e-mail obok danych adresowych. Odnosząc się do zarzutów
w zakresie prawidłowości doręczenia wezwania, Sąd I instancji wyjaśnił, że w postępowaniu
sądowoadministracyjnym doręczeń nie dokonuje się za pośrednictwem adresu e-mail, lecz za pomocą platformy
ePUAP. Ponieważ pełnomocnik skarżącego nie podał swojego adresu na tej platformie, to doręczenie wezwania za
pośrednictwem operatora pocztowego było skuteczne.
Formy zgody strony na doręczanie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej
NSA oddalił zażalenie, stwierdzając, że skarżący, reprezentowany przez fachowego pełnomocnika, nie uzupełnił
braków formalnych w terminie. Co do zasady to strona postępowania i jej pełnomocnik decydują, w jaki sposób Sąd
ma się z nimi komunikować: czy metodą tradycyjną, czyli za pośrednictwem operatora pocztowego, czy też za
pomocą środków komunikacji elektronicznej. Choć sąd administracyjny został zobowiązany do informowania
o możliwości doręczania pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej, to nie może tego robić bez inicjatywy
strony. Doręczanie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej następuje bowiem wówczas, gdy
strona wskazała sądowi adres elektroniczny oraz wystąpiła do sądu o takie doręczenie lub wyraziła zgodę na
doręczanie pism za pomocą tych środków. Zgoda ta powinna zostać wyrażona w sposób wyraźny
i jednoznaczny. Wobec jasnego i kategorycznego brzmienia art. 74a § 1 pkt. 2 i pkt. 3 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 329; dalej: PostAdmU) nie można więc
uznać, że samo podanie adresu elektronicznego jest wystarczające. Tylko w jednym przypadku sąd stosuje
elektroniczną formę doręczania na skutek wyrażenia przez stronę zgody w sposób pośredni. Zgodnie z art.
74a § 1 pkt. 1 PostAdmU ma to miejsce wówczas, gdy strona wniosła pismo w formie dokumentu
elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą sądu lub organu, za pośrednictwem którego
składane jest pismo (zob. postanowienie NSA z 13.9.2022 r., II OZ 493/22,
).
NSA podkreślił, że strona może w każdej chwili zrezygnować z doręczania pism za pomocą środków komunikacji
elektronicznej, wówczas sąd doręcza pismo w sposób określony dla pisma w innej formie niż dokument
elektroniczny. Oświadczenie o rezygnacji z doręczania pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej składa
się w formie dokumentu elektronicznego. W orzecznictwie jednolicie przyjmuje się, że za taką rezygnację nie można
uznać samego faktu złożenia pisma procesowego za pośrednictwem poczty (zob. postanowienie NSA z 18.8.2022 r.,
III FZ 277/22,
).
Wymagany adres elektroniczny to adres na platformie ePUAP
W konsekwencji NSA uznał, że wskazanie adresu e-mail nie jest wystarczające do uznania, iż strona wyraziła
zgodę na doręczenie pism przez sąd za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 74a §
1 pkt. 3 PostAdmU. Wbrew twierdzeniom pełnomocnika skarżącego, adres elektroniczny, o którym mowa we
wskazanym przepisie, to adres na platformie ePUAP, a nie adres poczty elektronicznej, czyli adres e-mail, co
wynika z systemowej wykładni przepisów regulujących informatyzację podmiotów publicznych. To platforma ePUAP
jest systemem, za pośrednictwem którego doręczane i odbierane są przesyłki w formie elektronicznej. Adres e-mail
ma w tym przypadku charakter subsydiarny i służy jedynie do otrzymywania przez stronę powiadomień z systemu
ePUAP o dostępnej tam korespondencji. Adres ten może wskazać strona bezpośrednio w systemie ePUAP,
natomiast nie jest on wykorzystywany przez sąd do bezpośredniej korespondencji ze stroną.

Postanowienie NSA z 28.9.2022 r., III OZ 556/22,

NSA uznał, że podanie adresu e-mail nie stanowi zgody na doręczanie pism elektronicznie zgodnie z przepisami. Wymagany adres elektroniczny to adres na platformie ePUAP, a nie adres e-mail. Strona może zrezygnować z doręczania elektronicznego, składając oświadczenie w formie dokumentu elektronicznego.