Skreślenie z listy studentów z uwagi na brak postępów w nauce

Decyzja o skreśleniu studenta z listy studentów z powodu braku postępów w nauce i nieuzyskania zaliczenia semestru była przedmiotem sporu przed sądem administracyjnym. Sąd orzekał według stanu faktycznego i prawnego, zwracając uwagę na prawidłowość zebranego materiału dowodowego oraz zgodność decyzji z obowiązującym prawem. W rezultacie skreślenie zostało uchylone, a organ administracji zobowiązany do ponownego rozpatrzenia sprawy z uwzględnieniem wszystkich istotnych okoliczności.

Tematyka: skreślenie z listy studentów, brak postępów w nauce, sąd administracyjny, uzasadnienie decyzji, postępowanie wyjaśniające, rola sądu administracyjnego

Sąd orzeka wedle stanu faktycznego i prawnego istniejącego w dacie wydania zaskarżonego aktu lub
podjęcia zaskarżonej czynności, a wynikającego z akt sprawy. Ma zatem obowiązek ocenić, czy zebrany
w postępowaniu materiał dowodowy jest pełny, został prawidłowo zebrany i jest wystarczający do ustalenia,
jaki stan faktyczny wynika z akt sprawy oraz czy w świetle istniejącego wówczas stanu prawnego podjęte
przez organ rozstrzygnięcie sprawy jest zgodne z obowiązującym prawem. Jeżeli ustalenie to wypadło dla
organów administracji negatywnie, sąd administracyjny jest uprawniony i zarazem zobowiązany do
uchylenia zaskarżonego aktu.
Opis okoliczności faktycznych
Decyzją Dziekana udzielono skarżącemu S.S. zgodę na przedłużenie terminu zaliczenia semestru letniego (IV) z (...)
do (...) listopada 2017 r. Drugą decyzją z tej samej daty Dziekan wyraził zgodę na warunkowe zaliczenie IV semestru
studiów stacjonarnych roku akademickiego 2017/2018 pod warunkiem zaliczenia wskazanego przedmiotu stycznia
2018 r. Żadna z decyzji nie została skarżącemu skutecznie doręczona. Jedna nie została wysłana w ogóle, natomiast
druga została wysłana na niewłaściwy adres. Rektor (...) Akademii (...) w D. wydał decyzję o skreśleniu skarżącego
kasacyjnie z listy studentów wobec nieuzyskania zaliczenia semestru w określonym terminie i braku postępów
w nauce.
Stanowisko WSA
Wojewódzki Sąd Administracyjny po rozpoznaniu skargi S.S. uchylił zaskarżoną decyzję i utrzymaną nią w mocy
decyzję Dziekana Wydziału. Uznając rzeczone rozstrzygnięcia za wadliwe WSA wskazał, że nie mogły stanowić
podstawy skreślenia go z listy studentów wobec ich nieskutecznego doręczenia. Brak prawidłowego doręczenia
decyzji nie mogło powodować tak daleko idących skutków. Sąd I instancji podzielił w tym względzie zarzut
skarżącego, że nie zaliczył on przedmiotów w terminie określonym przez Dziekana, ponieważ nie uzyskał odpowiedzi
na podania i oczekiwał na wydanie decyzji.
W ocenie WSA organ nie wyjaśnił również drugiej podstawy decyzji - brak postępów w nauce. Samo ogólnikowe
wskazanie, że polega ono na niezaliczeniu dwóch przedmiotów w wyznaczonym terminie oraz, że skarżący nie
zaliczył 11 przedmiotów wynikających z programu kształcenia V semestru było zdaniem Sądu niewystarczające.
Organ skarżący kasacyjnie wśród zarzutów wskazał m.in. na niezastosowanie art. 190 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy
z 27.7.2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2183), zgodnie z którym kierownik
podstawowej jednostki organizacyjnej może skreślić studenta z listy studentów, w przypadku braku postępów
w nauce oraz nieuzyskania zaliczenia semestru lub roku w określonym terminie, a który należało zastosować w tej
sprawie. Organ podkreślał, że spełnione zostały więc przesłanki do skreślenia z listy studentów. Zarzucił również
pominięcie przez sąd, że w przypadku zmiany miejsca zamieszkania lub adresu zameldowania student powinien
dokonać odpowiedniej aktualizacji i poinformować o tym fakcie.
Stanowisko NSA
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu skargi kasacyjnej Rektora (...) Akademii (...) w D. od wyroku
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w sprawie ze skargi S.S. na decyzję Rektora w przedmiocie skreślenia
z listy studentów oddalił skargę kasacyjną. Skarga kasacyjna w ocenie NSA była niezasadna, a dokonana przez Sąd
I instancji kontrola zaskarżonej decyzji była prawidłowa.
Z istoty sądowej kontroli administracji wynika, że sąd orzeka wedle stanu faktycznego i prawnego istniejącego
w dacie wydania zaskarżonego aktu lub podjęcia zaskarżonej czynności, a wynikającego z akt sprawy. Ma zatem
obowiązek ocenić, czy zebrany w postępowaniu materiał dowodowy jest pełny, został prawidłowo zebrany i jest
wystarczający do ustalenia jaki stan faktyczny wynika z akt sprawy oraz czy w świetle istniejącego wówczas stanu
prawnego podjęte przez organ rozstrzygnięcie sprawy jest zgodne z obowiązującym prawem. Jeżeli ustalenie to
wypadło dla organów administracji negatywnie, sąd administracyjny jest uprawniony i zarazem zobowiązany do
uchylenia zaskarżonego aktu.
Trafna była ocena WSA, że organy (...) Akademii (...) obowiązku tego nie dopełniły, a jest on warunkiem koniecznym
prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy. Wbrew twierdzeniom skarżącego kasacyjnie organu, brak jest podstaw do
uznania, że decyzje zostały skutecznie doręczone skarżącemu studentowi. Przy czym odnosząc się do twierdzeń
skarżącego kasacyjnie organu, że będąc studentem uczelni (...) skarżący jako kandydat na (...) obowiązany był
powiadomić o zmianie adresu, słusznie Sąd I instancji wskazał, że skoro skarżący otrzymał miejsce w akademiku
i pozostawał w (...), to organ miał wiedzę o jego miejscu pobytu, również skarżący podnosił, że pismo

w przedmiocie prawa zamieszkania w akademiku podpisał (...). Tym samym wbrew zarzutom skargi kasacyjnej, Sąd
I instancji nie naruszył zarzucanych przepisów postępowania.
O braku przesłanki nieuzyskania zaliczenia semestru w określonym terminie przesądzają rozważania w przedmiocie
naruszenia przepisów postępowania. Skoro decyzje o przedłużeniu terminu zaliczenia i o warunkowym
wpisaniu na semestr nie zostały skutecznie doręczone, ani organ nie przedstawił żadnego dowodu
potwierdzającego fakt uzyskania przez skarżącego studenta wiedzy o ich treści, to nie mogły stanowić
podstawy rozstrzygnięcia w przedmiocie skreślenia z listy studentów.
W ocenie składu orzekającego w niniejszej sprawie, prawidłowo również Sąd I instancji wywiódł, że organ nie
wyjaśnił przesłanki braku postępów w nauce. Samo powołanie się na niezaliczenie przez skarżącego dwóch
przedmiotów w terminie do (...) stycznia 2018 r. oraz 11 przedmiotów wynikających z programu kształcenia V
semestru jest niewystarczające. Decyzja Rektora w tym przedmiocie nie jest obligatoryjna i uzależniona jest od
wszechstronnego i rzetelnego wyjaśnienia okoliczności sprawy. Szczegółowe przesłanki braku postępów
w nauce określone zostały w § 67 ust. 4 Regulaminu Studiów Wyższej Szkoły (...), zatem dla prawidłowego wydania
rozstrzygnięcia w tym przedmiocie obowiązkiem organu było odwołanie się do wskazanych w nim okoliczności.
Tym samym Naczelny Sąd Administracyjny podzielił stanowisko WSA, że stwierdzone w niniejszej sprawie
nieprawidłowości nie pozwalały na ocenę, czy skreślenie skarżącego z listy studentów było uzasadnione i nastąpiło
z zachowaniem reguł proceduralnych.

Komentarz
Uzasadnienie wyroku opierało się na dwóch podstawowych kwestiach. Zagadnienie bardziej ogólne dotyczy roli sądu
administracyjnego w postępowaniu wywołanym skargą – w tym zakresie nie ma wątpliwości, że sąd orzeka na
podstawie stanu faktycznego i prawnego istniejącego w dacie wydania zaskarżonego aktu, a więc ustalenia
stanowiące podstawę faktyczną rozstrzygnięcia dokonywane są wyłącznie przez organy prowadzące dane
postępowanie. Sąd ma jedynie obowiązek ocenić, czy zebrany w postępowaniu materiał dowodowy jest pełny,
został prawidłowo zebrany i jest wystarczający do ustalenia jaki stan faktyczny wynika z akt sprawy oraz czy
w świetle istniejącego wówczas stanu prawnego podjęte przez organ rozstrzygnięcie sprawy jest zgodne
z obowiązującym prawem. Sąd administracyjny nie dokonuje więc własnych ustaleń faktycznych, tylko bada, czy te
dokonane przez organy odpowiadały prawu. Druga kwestia dotyczyła możliwości skreślenia z listy studentów z uwagi
na brak postępów w nauce (obecnie art. 108 ust. 2 pkt 2 PrSzkolWyż). NSA jednoznacznie uznał, że wydanie decyzji
na tej podstawie bez szczegółowego umotywowania i rozwinięcia przesłanki ustawowej jest nieprawidłowe. Należy
więc przyjąć, że sprawa musi być wyjaśniona dostatecznie, uzasadnienie zaś ma wskazywać na fakty
i motywy, jakimi się kierowano, zwłaszcza że ze swej istoty jest to decyzja uznaniowa. Uznaniowy charakter
decyzji nie zwalnia bowiem organu z przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego. Ograniczenie się do
wskazania, że powodem skreślenia jest brak postępów w nauce, nawet podpartego ogólnikowym stwierdzeniem
o nieuzyskaniu zaliczenia semestru w określonym terminie, musi skutkować uchyleniem takiej decyzji.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12.10.2022 r., III OSK 1518/21,

Wyrok NSA potwierdził, że decyzja o skreśleniu studenta z listy studentów wymaga szczegółowego uzasadnienia i nie może opierać się jedynie na ogólnikowych podstawach. Podkreślono konieczność przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego oraz dokładnego motywowania decyzji. Uzasadnienie wyroku oparło się na roli sądu administracyjnego w kontroli decyzji organów administracyjnych oraz wymogach proceduralnych dotyczących skreślenia z listy studentów.