Konkludentna zgoda na doręczanie pism za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej

Doręczenie pism przez sąd administracyjny za pomocą środków komunikacji elektronicznej jest tematem omawianej publikacji, gdzie przedstawione są różne stanowiska oraz interpretacje prawa. W opisywanej sprawie istotną rolę odgrywa konkludentna zgoda strony na doręczanie pism elektronicznie, co prowadzi do istotnych konsekwencji proceduralnych.

Tematyka: doręczenie pism, sąd administracyjny, środki komunikacji elektronicznej, konkludentna zgoda, NSA, WSA, PostAdmU

Doręczenie pism przez sąd administracyjny następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej, jeżeli
strona wniosła pismo w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą sądu lub
organu, za pośrednictwem którego składane jest pismo - wskazano w postanowieniu Naczelnego Sądu
Administracyjnego.
Stanowisko WSA w Warszawie
Postanowieniem z 1.6.2022 r. WSA w Warszawie odrzucił skargę W. M. (dalej: Skarżący) na decyzję Prezesa
Urzędu Ochrony Danych Osobowych (dalej: Prezes UODO) z 26.7.2021 r., w przedmiocie udzielenia upomnienia
i odmowy w pozostałym zakresie uwzględnienia wniosku.
W uzasadnieniu przedmiotowego rozstrzygnięcia WSA w Warszawie wskazał, że na skutek zarządzenia
z 29.12.2021 r., pismem WSA w Warszawie z 25.2.2022 r., wezwano pełnomocnika Skarżącego do usunięcia braków
formalnych skargi, w terminie siedmiu dni od daty doręczenia zarządzenia o wezwaniu pod rygorem jej odrzucenia,
poprzez nadesłanie pełnomocnictwa upoważniającego do działania w imieniu Skarżącego przed sądami
administracyjnymi oraz dwóch egzemplarzy skargi. Wezwanie do usunięcia ww. braków formalnych skargi zostało
doręczone pełnomocnikowi Skarżącego 3.3.2022 r. (duplikat potwierdzenia odbioru w tej dacie przez pełnoletniego
domownika), który w przepisanym terminie siedmiu dni, nie nadesłał żądanego dokumentu.
W tym stanie rzeczy WSA w Warszawie, na podstawie art. 58 § 1 pkt 3 ustawy z 30.8.2002 r. – Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 329; dalej: PostAdmU), odrzucił skargę
(postanowienie WSA w Warszawie z 1.6.2022 r. II SA/Wa 3104/21,
).
Stanowisko Skarżącego
Zażalenie na powyższe postanowienie WSA w Warszawie wniósł Skarżący. Podniósł, że przedmiotowa skarga
została wniesiona drogą elektroniczną, a co za tym idzie, stosownie do art. 74a § 1 PostAdmU, korespondencja
sądowa powinna być mu doręczana również drogą elektroniczną. Tymczasem wezwanie do uzupełnienia braków
formalnych skargi zostało przesłane pocztą tradycyjną, które należy uznać za nieskuteczne.
Stan prawny
Zdaniem NSA przedmiotowe zażalenie zasługiwało na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności NSA przywołał stan prawny znajdujący zastosowanie w tej sprawie i wskazał, że zgodnie
z art. 74a § 1 PostAdmU doręczenie pism przez sąd następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej, jeżeli
strona spełniła jeden z następujących warunków:
1. wniosła pismo w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą sądu lub organu, za
pośrednictwem którego składane jest pismo;
2. wystąpiła do sądu o takie doręczenie i wskazała sądowi adres elektroniczny;
3. wyraziła zgodę na doręczanie pism za pomocą tych środków i wskazała sądowi adres elektroniczny.
Stanowisko NSA
Przenosząc powyższą regulację na grunt rozpatrywanej sprawy NSA wskazał, że z akt niniejszej sprawy wynika, że
przedmiotowa skarga została wniesiona - jak słusznie przypomniał Skarżący w treści złożonego zażalenia - w formie
dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu, za pośrednictwem którego złożono
skargę (tj. Prezesa UODO). W związku z tym NSA wskazał, że w niniejszym postępowaniu zastosowanie znajduje
art. 74a § 1 PostAdmU.
Tymczasem WSA w Warszawie przesłał Skarżącemu wezwanie do uzupełnienia braków skargi przez operatora
pocztowego. Wezwanie to wprawdzie zostało odebrane przez pełnoletniego domownika Skarżącego, jednakże -
wbrew stanowisku WSA w Warszawie - nie można w świetle jednoznacznej dyspozycji art. 74a § 1 PostAdmU uznać
tego doręczenia za skuteczne. W tym kontekście NSA wskazał, że powyższy przepis w sposób jasny stanowi
bowiem, że doręczenie pism przez sąd następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej, jeżeli strona
wniosła pismo w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą sądu lub organu, za
pośrednictwem którego składane jest pismo – i taka sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie. Zatem odrzucając

skargę WSA w Warszawie naruszył art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU, bowiem Skarżący nie został skutecznie wezwany do
uzupełnienia braków formalnych skargi.
Wobec powyższego NSA, na podstawie art. 184 PostAdmU w zw. z art. 197 § 2 PostAdmU, po rozpoznaniu na
posiedzeniu niejawnym zażalenia Skarżącego, uchylił zaskarżone postanowienie WSA w Warszawie.

Komentarz
Na tle zaistniałego w rozpatrywanej sprawie stanu faktycznego, NSA odniósł się do zasad doręczania pism przez sąd
administracyjny drogą elektroniczną.
Po pierwsze NSA przypomniał, że reguły te zostały wskazane wprost przez ustawodawcę w przywołanym wyżej art.
74a § 1 PostAdmU. Przepis ten określa zamknięty katalog przesłanek doręczania pism przez sąd administracyjny za
pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Po drugie NSA podkreślił, że wystąpienie przesłanek określonych w art. 74a § 1 PostAdmU obliguje sąd
administracyjny do doręczania pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej. W praktyce oznacza to, że sąd
administracyjny nie ma w takiej sytuacji możliwości odmiennego postępowania w zakresie dokonywania doręczeń.
Innymi słowy - doręczanie stronie postępowania pism w postaci papierowej, pomimo jej żądania doręczania
korespondencji za pomocą środków komunikacji elektronicznej stanowi naruszenie wyżej wymienionego przepisu.
Jednocześnie art. 74a PostAdmU dotyczy tylko kwestii doręczania pism przez sąd administracyjny i w ogóle nie
reguluje materii wnoszenia pism do tego sądu.
Po trzecie - jak podkreślił NSA - w rozpatrywanej sprawie mamy do czynienia ze specyficzną sytuacją. Zachodzi tu
bowiem przypadek, określony w art. 74a § 1 pkt 1 PostAdmU, w którym mamy do czynienia ze zgodą strony
postępowania, wyrażoną konkludentnie, poprzez czynność w postaci wniesienia pisma za pomocą środków
komunikacji elektronicznej, a konkretnie przez ESP sądu lub organu administracyjnego. Strona postępowania
sądowego nie składa bowiem oświadczenia woli - zgody na doręczanie pism za pomocą środków komunikacji
elektronicznej. Takie oświadczenie odnosi się do konkretnego postępowania przed sądem administracyjnym
i obejmuje wszystkie pisma w toku danego postępowania, w tym wezwania, zawiadomienia, a także odpisy orzeczeń.
Ponadto (w przypadku zaistnienia przesłanek do doręczania pisma za pomocą środków komunikacji elektronicznej)
sąd nie ma obowiązku doręczania tego samego pisma również w na nośniku papierowym, dwutorowo. Oświadczenie
w tym przedmiocie musi być jednoznaczne, a zgody strony nie można domniemywać. Zgoda może być zatem
wyrażona wprost lub konkludentnie, jak miało to miejsce w rozpatrywanej sprawie.

Postanowienie NSA z 6.9.2022 r., III OZ 499/22,

NSA w kontrowersyjnej sprawie podjął decyzję o uchyleniu postanowienia WSA w Warszawie, argumentując, że wezwanie do uzupełnienia braków skargi powinno być dokonane drogą elektroniczną zgodnie z przepisami. Analiza tej sprawy pokazuje istotność odpowiedniego stosowania przepisów dotyczących doręczania pism przez sąd administracyjny.