Protokół kontroli drogowej jako dokument szczególny
Protokół kontroli drogowej stanowi ważny dokument potwierdzający naruszenia w transporcie drogowym. W niniejszej sprawie kierowca został ukarany za prowadzenie pojazdu bez karty kierowcy, co jest naruszeniem przepisów. Decyzja organów została podtrzymana po odwołaniu, gdyż brak było wystarczających dowodów potwierdzających inny przebieg zdarzeń.
Tematyka: protokół kontroli drogowej, naruszenie przepisów, karta kierowcy, kontrola drogowa, moc dowodowa protokołu
Protokół kontroli drogowej stanowi ważny dokument potwierdzający naruszenia w transporcie drogowym. W niniejszej sprawie kierowca został ukarany za prowadzenie pojazdu bez karty kierowcy, co jest naruszeniem przepisów. Decyzja organów została podtrzymana po odwołaniu, gdyż brak było wystarczających dowodów potwierdzających inny przebieg zdarzeń.
Protokół kontroli korzysta z uprzywilejowanej i kwalifikowanej mocy prawnej oraz domniemania wiarygodności zawartych w nim ustaleń. Opis okoliczności faktycznych 24.6.2021 r. do kontroli drogowej został zatrzymany samochód, którym kierował P.B. Kierowca wykonywał przewóz w imieniu przedsiębiorcy - D.N. W toku analizy zapisanych danych w pamięci tachografu stwierdzono kilkukrotne prowadzenie pojazdu bez włożonej karty kierowcy do urządzenia. Przebieg kontroli udokumentowano protokołem kontroli. Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego nałożył na D.N. karę pieniężną w wysokości 5.000 zł za naruszenie określone pod: lp. 6.2.1 załącznika nr 3 do ustawy z 6.9.2001 r. o transporcie drogowym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2201; dalej: TransDrogU). Strona wniosła odwołanie, zarzucając m.in. brak możliwości złożenia zeznań. Główny Inspektor Transportu Drogowego utrzymał w mocy decyzję. Stanowisko Organu Organ II instancji stwierdził, iż naruszenie zostało udowodnione na podstawie m.in. wydruków z tachografu, dokumentacji przewozowej oraz protokołu kontroli drogowej, z których wynika, że strona we wskazanych dniach wykonywała przewozy drogowe, w trakcie których kierowca nie rejestrował swojej aktywności na karcie kierowcy. Przedmiotowe naruszenie zostało stwierdzone podczas kontroli drogowej. W ocenie Organu brak przesłuchania kierowcy w żaden sposób nie uniemożliwił przedstawienia przez stronę innych dowodów świadczących na jej korzyść. Je żeli strona miała dowody świadczące o tym, że przewozy bez zalogowanej karty kierowcy były wykonywane zgodnie z obowiązującym prawem, powinna je przedstawić. Odnosząc się do zarzutów, Organ podkreślił, że wyłączenie, o którym mowa w art. 3 lit. g) rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 15.3.2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz.Urz. UE L z 2006 r. Nr 102, s. 1), nie dotyczy sytuacji, gdy przedsiębiorca prowadzi pojazd przez kilkadziesiąt kilometrów po drodze publicznej do warsztatu. Ilość przejechanych kilometrów bez zalogowanej karty kierowcy oraz fakt, że jazda odbywała się w kilku dniach, sugerują, że jazda bez zalogowanej karty kierowcy nie odbywała się w związku z naprawą pojazdu. Po dokonanej naprawie samochód powinien być sprawny i nie ma konieczności wykonywania nim jazdy przez kilkadziesiąt kilometrów w celu sprawdzenia, czy wszystko w nim działa. W skardze wskazano, że Organy dowolnie ustaliły okoliczności istotne dla sprawy, nie dysponując w tym zakresie wystarczającym materiałem dowodowym, a wręcz zakładając a prori rozstrzygnięcie przy jednoczesnym pozbawieniu strony możliwości czynnego udziału w postępowaniu. Stanowisko WSA Przeprowadzona przez WSA kontrola legalności wykazała, że zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja Organu I instancji nie naruszają przepisów prawa w stopniu uzasadniającym ich uchylenie. Podstawę materialnoprawną zaskarżonego rozstrzygnięcia stanowił art. 92a ust. 1 TransDrogU, który przewiduje odpowiedzialność podmiotu wykonującego przewóz drogowy za naruszenie przepisów ustalających warunki i obowiązki tego przewozu, określając jednocześnie ogólne granice wysokości kary za naruszenia w tym zakresie. Odpowiedzialność ta ma charakter obiektywny i nie jest uzależniona od winy podmiotu wykonującego transport drogowy. Dla jej ustalenia wystarczające jest stwierdzenie samego faktu naruszenia obowiązków i warunków przewozu drogowego. Określona w tym przepisie kara nie jest zatem konsekwencją dopuszczenia się czynu zabronionego, lecz jest następstwem zaistnienia stanu niezgodnego z prawem. Istotą kary jest przymuszenie podmiotu wykonującego przewóz drogowy do respektowania nakazów i zakazów wynikających z przepisów prawa. Omawiana kara jest także niezależna od winy kierowcy oraz jego ewentualnej odpowiedzialności wynikającej z innych przepisów prawa. Wykaz naruszeń obowiązków lub warunków przewozu drogowego i przypisanych im wysokości kar pieniężnych został zawarty w załączniku nr 3. Określone tam kary pieniężne ustalono w sposób sztywny, co powoduje, że ich wysokość nie została pozostawiona uznaniu organów i kara nie może być nałożona w innej wysokości niż ta określona. Należy zaznaczyć, że celem tych sankcji jest wymuszenie na podmiocie wykonującym przewóz drogowy takich działań organizacyjnych, które zagwarantują bezpieczeństwo innych użytkowników dróg poprzez właściwy dobór kierowców i ułożenie planu ich pracy. Podmiot wykonujący transport drogowy jako pracodawca ponosi ryzyko osobowe. W art. 32 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 165/2014 z 4.2.2014 r. w sprawie tachografów stosowanych w transporcie drogowym i uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (Dz.Urz. UE L z 2014 r. Nr 60, s.1) wskazano, że przedsiębiorstwa transportowe oraz kierowcy mają obowiązek zapewniać poprawne działanie i właściwe użytkowanie tachografów i kart kierowcy. Stosownie do art. 34 rozporządzenia 165/2014/UE kierowcy stosują wykresówki lub karty kierowcy w każdym dniu, w którym prowadzą pojazd, począwszy od przejęcia pojazdu. Wykresówki i karty kierowcy nie wyjmuje się co do zasady z urządzenia rejestrującego przed zakończeniem dziennego okresu pracy. Stosownie do lp. 6.2.1. załącznika nr 3 do TransDrogU nierejestrowanie za pomocą urządzenia rejestrującego lub cyfrowego urządzenia rejestrującego na wykresówce lub karcie kierowcy wskazań w zakresie prędkości pojazdu, aktywności kierowcy i przebytej drogi, skutkuje nałożeniem kary pieniężnej w wysokości 5.000 zł. W okolicznościach sprawy z zebranego materiału dowodowego wynika, że w toku dokonanej kontroli drogowej stwierdzono nierejestrowanie aktywności kierowcy. Należy podkreślić, że powyższe okoliczności stanowiące podstawę wymierzenia kary pieniężnej wynikają z protokołu kontroli. Zaakcentowania wymaga to, że sporządzenie protokołu z kontroli znajduje umocowanie w art. 74 w zw. z art. 76a TransDrogU. Protokół kontroli jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 76 § 1 KPA, który korzysta z wiarygodności zawartych w nim ustaleń. Dokument urzędowy sporządzony w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w zakresie ich działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone. Protokół kontroli korzysta z uprzywilejowanej i kwalifikowanej mocy prawnej oraz domniemania wiarygodności zawartych w nim ustaleń w nim. W sprawie istotne jest to, że kontrola odbyła się z udziałem kierowcy, który nie zgłaszał żadnych uwag co do sposobu przeprowadzenia dokonanych ustaleń. Sąd nie podzielił argumentacji skarżącego. Jego wersja wydarzeń nie znajduje bowiem potwierdzenia w faktach i zmierza wyłącznie do uniknięcia odpowiedzialności za stwierdzone naruszenie. Na poparcie swoich twierdzeń strona nie przedstawiła żadnych dowodów. Organy trafnie uznały, że samo powołanie się na jedną z przesłanek wyłączających obowiązek rejestracji aktywności kierowcy nie stanowi podstawy do przyjęcia przez organ, że faktycznie miały miejsce przejazdy wyłączające stosowanie przepisów. Brak jest dowodu, który przynajmniej uprawdopodobniłby tezę stawianą przez stronę. Tym samym gołosłowne twierdzenia w tym zakresie nie mogły stanowić podstawy do czynienia ustaleń odnośnie stwierdzonego naruszenia, stanowiąc jedynie wyraz przyjętej linii obrony, która nie mogła odnieść zamierzonego skutku. Nie zachodziła również potrzeba przeprowadzania dodatkowych dowodów w postaci zeznań kierowcy, gdyż okoliczności kiedy, komu i w jakich okolicznościach przekazał on kontrolowany pojazd po zakończeniu swojej aktywności jako kierowca, nie miały istotnego znaczenia dla stwierdzenia popełnionego naruszenia. Organy uznały za prawdziwe twierdzenia kierowcy, który w toku kontroli wyjaśnił, że to nie on dopuścił się stwierdzonych naruszeń, i że nie wie, kto to zrobił. Zgodnie z art. 75 § 1 zd. 1 KPA jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu należy uwzględnić, jeżeli przedmiotem dowodu jest okoliczność mająca znaczenie dla sprawy (art. 78 § 1 KPA). Powyższe oznacza, że organ nie jest związany wnioskiem dowodowym strony, jednak powinien ten wniosek ocenić. Jeśli okoliczność będąca przedmiotem dowodu nie ma znaczenia dla sprawy lub została w wystarczający sposób wykazana, to wynik tej oceny powinien znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu decyzji. W kontrolowanej sprawie nieuwzględnienie przez Organy wniosku dowodowego zostało wyjaśnione w uzasadnieniach obu decyzji i nie stanowiło naruszenia przepisów postępowania. Komentarz W niniejszej sprawie skarżący nie wniósł zastrzeżenia do protokołu kontroli, nie przedstawił też żadnych dowodów, które podważałyby prawidłowość ustaleń organu w zakresie stwierdzonych naruszeń. Tym samym Sąd uznał, że możliwe było dokonanie ustaleń faktycznych na podstawie dowodów zgromadzonych podczas kontroli. Jednocześnie podkreślił znaczenie protokołu kontroli drogowej jako dowodu szczególnego. Utrwalone takim protokołem czynności kontrolne mają charakter materialno-techniczny i odzwierciedlają ich przebieg oraz poczynione w ten sposób ustalenia. Podkreśla się również, że protokół obrazuje stan faktyczny, który później może być trudny, a zasadniczo niemożliwy do odtworzenia. Z tego powodu uznaje się go za dokument mający szczególną moc dowodową. Wyrok WSA w Łodzi z 3.11.2022 r., III SA/Łd 566/22,
Sąd uznał protokół kontroli drogowej za kluczowy dowód w sprawie. Skarżący nie przedstawił dowodów obalających ustalenia organów, co potwierdza prawidłowość decyzji. Protokół ten ma szczególną moc dowodową i jest istotny dla ustalenia faktów związanych z kontrolą drogową.