Powszechność udostępnienia wynalazku jako przeszkoda do udzielenia patentu

Powszechność udostępnienia wynalazku w rozumieniu prawa nie oznacza ogólnej znajomości rozwiązania, lecz możliwość zapoznania się z nim przez osoby trzecie. Artykuł omawia unieważnienie patentu na wynalazek w kontekście braku zdolności patentowej, naruszenia przepisów prawa własności przemysłowej oraz poziomu wynalazczego. Przedstawione są zarzuty skargi kasacyjnej oraz decyzje organów w tej sprawie.

Tematyka: udostępnienie wynalazku, unieważnienie patentu, poziom wynalazczy, oferta handlowa, stan techniki, art. 25 ust. 2 PrWłPrzem, NSA, Urząd Patentowy RP

Powszechność udostępnienia wynalazku w rozumieniu art. 25 ust. 2 ustawy z 30.6.2000 r. Prawo własności
przemysłowej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 324; dalej: PrWłPrzem) nie oznacza ogólnej znajomości tego, co zostało
udostępnione, lecz możliwość zapoznania się z upublicznionym rozwiązaniem przez osoby trzecie, nawet
gdyby w rzeczywistości nikt się z nim nie zapoznał. NSA wyjaśnił, że decydujący jest fakt powszechnej
dostępności do informacji o wynalazku, a nie stwierdzenie, że ktokolwiek to uczynił lub ten wynalazek znał.
Unieważnienie patentu na wynalazek
„F.” Sp. z o.o. wystąpiła do Urzędu Patentowego RP z wnioskiem o unieważnienie patentu na wynalazek pt.: „Sposób
wytwarzania elektrycznych płaskich przewodów wielożyłowych i urządzenie do formowania powłoki izolacyjnej
elektrycznych płaskich przewodów wielożyłowych”, udzielonego na rzecz „N.” S.A. z pierwszeństwem od 2010 r.
Wnioskodawczyni zarzuciła brak zdolności patentowej spornego wynalazku, a swój interes prawny wywiodła
z roszczeń uprawnionej, wzywających do zaprzestania naruszania jej patentu.
Urząd Patentowy unieważnił zakwestionowany patent na wynalazek, uznając, że udzielono go z naruszeniem art. 26
PrWłPrzem. Jak stwierdzono, brak poziomu wynalazczego spornego wynalazku wynika z oferty handlowej „R.”
GmbH z 2008 r., w świetle opracowania zatytułowanego „Przetwórstwo Tworzyw Wielkocząsteczkowych”,
opublikowanego w 1993 r., a także chińskiego patentu na wzór użytkowy. Organ stwierdził, że oferta handlowa „R.”
GmbH była dostępna na prawie dwa lata przed datą pierwszeństwa spornego wynalazku dla wszystkich
zainteresowanych kupnem oferowanych wyrobów lub usług i świadczy o ich dostępności na rynku.
Brak poziomu wynalazczego
WSA w Warszawie oddalił skargę uprawnionej, uznając, że w świetle stanu techniki ujawnionego w kilku
dokumentach sporne rozwiązanie wynika w sposób oczywisty dla znawcy posiadającego przeciętną wiedzę z danej
dziedziny. Zgodnie z art. 24 PrWłPrzem patenty są udzielane na wynalazki, które są nowe, posiadają poziom
wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania, bez względu na dziedzinę techniki. Na mocy art. 25
ust. 1 PrWłPrzem rozwiązania nie uważa się za nowe, jeśli jest częścią stanu techniki. Przez stan techniki
rozumie się wszystko to, co przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu,
zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu, przez
stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób. Za stanowiące część stanu techniki uważa się również
informacje zawarte w zgłoszeniach wynalazków lub wzorów użytkowych, korzystających z wcześniejszego
pierwszeństwa, nieudostępnione do wiadomości powszechnej, pod warunkiem ich ogłoszenia w sposób określony
w ustawie. Sąd stwierdził, że sporny patent został udzielony z naruszeniem art. 26 PrWłPrzem, z uwagi na braku
poziomu wynalazczego zarówno w odniesieniu do sposobu wytwarzania elektrycznych płaskich przewodów
wielożyłowych, jak i w stosunku do urządzenia do formowania powłoki izolacyjnej elektrycznych płaskich przewodów
wielożyłowych. Sporny sposób i urządzenie wynikają w sposób oczywisty m.in. z oferty firmy „R.” GmbH w świetle
publikacji „Przetwórstwo Tworzyw Wielkocząsteczkowych”.
Zarzuty skargi kasacyjnej
Uprawniona w skardze kasacyjnej dowodziła, że w dacie zgłoszenia wynalazek posiadał poziom wynalazczy.
Przedstawiona przez „F.” Sp. z o.o. oferta firmy „R.” GmbH w języku angielskim nie może stanowić dowodu
w postępowaniu przed Organem, gdyż nie zawiera pełnego tłumaczenia jego treści, a jedynie wybrane jego
fragmenty. Wydruk oferty zawierał wyłącznie spis elementów linii technologicznej, a nie zawierał schematu ich
wzajemnych połączeń. Nie mógł więc stanowić ujawnienia umożliwiającego w sposób oczywisty odtworzenie przez
znawcę układu dla wytwarzania przewodów płaskich ani sposobu wytwarzania przewodów płaskich według
wynalazku. „N.” S.A. twierdziła, że nawet gdyby wziąć pod uwagę ofertę firmy „R.” GmbH, to nie stanowi ona
ujawnienia w rozumieniu przepisów PrWłPrzem. Jest to dokument wewnętrzny i nie można twierdzić, że spełnia
przesłanki udostępnienia do wiadomości powszechnej i ujawnienia nieograniczonej liczbie osób.
Udostępnienie wynalazku do wiadomości powszechnej
NSA oddalił skargę kasacyjną, podzielając stanowisko Sądu I instancji, że Urząd Patentowy RP właściwie rozpatrzył
i ocenił materiał dowodowy przedłożony przez strony, a przede wszystkim przez wnioskodawcę, na okoliczności
dotyczące niespełnienia przez sporny wynalazek przesłanki poziomu wynalazczego. Organ prawidłowo
zidentyfikował problem techniczny istotny w spornym rozwiązaniu, uwzględnił materiał dowodowy dotyczący stanu
techniki, i zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów ocenił poziom wynalazczy spornego rozwiązania. Patent

został zasadnie unieważniony z powodu braku poziomu wynalazczego wynalazku, bowiem wnioskodawca wykazał,
że sporne rozwiązanie w świetle stanu techniki ujawnionego w kilku dokumentach wynika w sposób oczywisty dla
znawcy posiadającego przeciętną wiedzę z danej dziedziny.
W uzasadnieniu wyroku wyjaśniono, że udostępnienie do wiadomości powszechnej, określane jako ujawnienie, może
nastąpić w dowolny sposób, gdyż ustawodawca wskazał jedynie przykładowe sposoby ujawnienia wynalazku w art.
25 ust. 2 PrWłPrzem. Ujawnieniem wynalazku jest również zaprezentowanie go w reklamie, czy opublikowanie
w mediach lub w Internecie, o ile ujawnia cechy wynalazku w sposób umożliwiający jego urzeczywistnienie.
NSA podkreślił, że wbrew twierdzeniom zawartym w skardze kasacyjnej, powszechność udostępnienia nie
oznacza powszechnej znajomości tego, co zostało udostępnione. Pod tym pojęciem należy rozumieć samą
możliwość zapoznania się z upublicznionym rozwiązaniem. Decydujące znaczenie ma bowiem fakt
powszechnej dostępności do informacji o wynalazku, a nie udowodnienie, że ktoś rzeczywiście się z nimi
zapoznał. W konsekwencji NSA podzielił stanowisko Urzędu Patentowego, że oferta handlowa „R.” GmbH stanowiła
ujawnienie spornego wynalazku w rozumieniu art. 25 ust. 2 PrWłPrzem na prawie dwa lata przed datą pierwszeństwa
spornego wynalazku, zarówno w kategorii sposobu, jak i urządzenia.
Wyrok NSA z 8.11.2022 r., II GSK 1033/19,

Udostępnienie wynalazku do wiadomości powszechnej jest kluczowym zagadnieniem w przypadku udzielenia patentu. NSA oraz Urząd Patentowy RP podkreślają konieczność uwzględnienia faktów powszechnej dostępności informacji o wynalazku, niezależnie od rzeczywistego zapoznania się z nimi. Wyrok NSA potwierdza, że oferta handlowa może stanowić ujawnienie wynalazku przed datą pierwszeństwa.