Obowiązek wniesienia wniosku o uzasadnienie wyroku przez każdą ze stron

Tematyka: uzasadnienie wyroku, wniosek, uzasadnienie, terminowość, skarga kasacyjna, postanowienie NSA, Sąd I instancji

W sytuacji gdy obie strony postępowania złożyły wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku, a jeden
z nich został uznany za niedopuszczalny lub spóźniony, sąd I instancji powinien odmówić tej stronie
sporządzenia uzasadnienia wyroku.
Wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku
WSA w Warszawie oddalił skargę „B.” Sp. z o.o. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Zgodnie z art. 141 § 2
ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 329; dalej:
PostAdmU) w sprawach, w których oddalono skargę, uzasadnienie wyroku sporządza się na wniosek strony,
zgłoszony w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyroku albo doręczenia odpisu sentencji wyroku. Obie strony
postępowania złożyły wnioski o sporządzenie uzasadnienia wyroku. Sąd uznał, że wniosek „B.” Sp. z o.o. został
wniesiony w terminie, sporządził uzasadnienie wyroku i doręczył je pełnomocnikowi skarżącej. Jednocześnie Sąd
stwierdził, że Organ złożył wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku z uchybieniem terminu określonego w art.
141 § 2 PostAdmU. Biorąc pod uwagę fakt, że uzasadnienie zostało już sporządzone, Sąd wydał postanowienie
o odmowie doręczenia odpisu wyroku z uzasadnieniem.
Zarzuty zażalenia
W zażaleniu na to postanowienie Organ twierdził, że wniosek został złożony w ostatnim dniu terminu. Jednocześnie
wniósł o przeprowadzenie dowodu uzupełniającego z dokumentu - egzemplarza wniosku potwierdzającego osobiste
złożenie pisma w siedzibie WSA w Warszawie i zawierającego prezentatę wpływu - 25.5.2022 r. Po wpływie
zażalenia do akt sprawy załączono wyjaśnienia pracownika biura podawczego Sądu. Wynikało z nich, że wniosek
Organu o uzasadnienie wyroku został złożony w biurze podawczym 26.5.2022 r. W wyniku błędu pracownika biura
podawczego potwierdzenie dla składającego zostało wydane z datą 25.5.2022 r. Wskazano, że w tym okresie
korespondencja przychodząca była ozonowana i biuro podawcze pracowało, używając dwóch prezentat z różnymi
datami wpływu. Na skutek błędu pracownika korespondencja z dwóch dni została pomylona.
Zaskarżeniu podlega postanowienie o odmowie sporządzenia, a nie doręczenia uzasadnienia wyroku
NSA uchylił zaskarżone postanowienie. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że zgodnie z art. 194 § 1
PostAdmU zażalenie do NSA przysługuje na postanowienia wojewódzkiego sądu administracyjnego, gdy ustawa
wyraźnie przewiduje możliwość wniesienia zażalenia oraz na postanowienia enumeratywnie wymienione w art. 194 §
1 pkt. 1-10 PostAdmU. Z akt sprawy jednoznacznie wynika, że Organ złożył wniosek w trybie art. 141 § 2 PostAdmU
o sporządzenie uzasadnienia wyroku WSA w Warszawie i jego doręczenie. W ocenie NSA treść tego wniosku
determinuje zakres orzekania przez Sąd I instancji. W konsekwencji trudno znaleźć podstawę do wydania przez ten
Sąd postanowienia o odmowie doręczenia odpisu wyroku z uzasadnieniem, przy jednoczesnym przesądzeniu, że
Organ uchybił terminowi określonemu w art. 141 § 2 PostAdmU.
W uzasadnieniu postanowienia stwierdzono, że sposób procedowania przyjęty przez WSA w Warszawie
pozbawia stronę prawa do sądu. W art. 194 § 1 pkt. 4 PostAdmU ustawodawca dopuścił zażalenie wyłącznie
na postanowienie o odmowie sporządzenia uzasadnienia wyroku. Przepisy PostAdmU nie przewidują
środków odwoławczych od rozstrzygnięć wydanych w trybie art. 141 § 1 i 2 PostAdmU w zakresie odmowy
doręczenia wyroku z uzasadnieniem (zob. postanowienie NSA z 13.7.2021 r., II GZ 233/21,
; postanowienie
NSA z 5.12.2019 r., II OZ 1069/19). Gdyby więc przyjąć, że przedmiotem rozpoznania jest odmowa doręczenia
stronie uzasadnienia wyroku, to kluczowa dla rozstrzygnięcia sprawy kwestia terminowości złożenia wniosku
o uzasadnienie wyroku nie podlegałaby kontroli instancyjnej, a w konsekwencji strona zostałaby pozbawiona
możliwości zaskarżenia wyroku.
Złożenie wniosku o pisemne uzasadnienie wyroku warunkiem dopuszczalności skargi kasacyjnej
Zgodnie z art. 142 § 2 PostAdmU, jeżeli uzasadnienie wyroku zostało sporządzone na wniosek strony, odpis
wyroku z uzasadnieniem doręcza się tylko tej stronie, która złożyła wniosek. W przypadku gdy uzasadnienia
orzeczenia nie sporządza się z urzędu, strona, która zaniechała wystąpienia z żądaniem sporządzenia
i doręczenia uzasadnienia, nie jest uprawniona do wniesienia skargi kasacyjnej (zob. postanowienie NSA
z 6.2.2020 r., I OZ 6/20,
; postanowienie NSA z 2.9.2009 r., I OSK 1137/09,
). Nawet jeśli strona
zapozna się z uzasadnieniem orzeczenia w inny sposób, np. na skutek omyłkowego doręczenia przez sąd lub
wydania przez sąd kopii lub odpisu z akt sprawy, to jej skarga kasacyjna podlega odrzuceniu jako niedopuszczalna.

Rozstrzygniecie sądu musi odpowiadać wnioskowi strony
NSA podkreślił, że zaskarżone postanowienie zostało wydane na skutek wniosku Organu o sporządzenie
uzasadnienia wyroku, co obligowało Sąd do wydania orzeczenia w przedmiocie odmowy sporządzenia uzasadnienia
wyroku. W zaskarżonym postanowieniu Sąd I instancji uznał, że Organ uchybił terminowi określonemu w art. 141 § 2
PostAdmU do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku, ale w jego sentencji wskazał, że odmawia
doręczenia odpisu wyroku z uzasadnieniem. W konsekwencji sentencja zaskarżonego postanowienia nie odpowiada
jego uzasadnieniu. Rozstrzygniecie to nie odpowiada również wnioskowi Organu, który domagał się nie tylko
doręczenia uzasadnienia wyroku, lecz przede wszystkim wniósł w trybie art. 141 § 2 PostAdmU o sporządzenie
uzasadnienia. N SA stwierdził, że Sąd I instancji powinien w sentencji orzeczenia wypowiedzieć się o całym
zakresie żądania organu. Bez znaczenia pozostaje fakt, że uzasadnienie wyroku zostało już sporządzone na
skutek wniosku drugiej strony postępowania. Z art. 141 § 2 i 3 PostAdmU wynika, że nawet jeśli obie strony
postępowania złożą wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku, a jeden z nich jest spóźniony, sąd
powinien odmówić tej stronie sporządzenia uzasadnienia wyroku. W rezultacie Sąd I instancji przy ponownym
rozpoznaniu sprawy został zobowiązany do oceny, czy wniosek Organu został złożony skutecznie.
Postanowienie NSA z 6.10.2022 r., II GZ 384/22,

Zaskarżone postanowienie dotyczące odmowy sporządzenia uzasadnienia wyroku zostało uchylone przez NSA, który podkreślił, że sąd I instancji musi w pełni uwzględnić wniosek strony. Rozstrzygnięcie musi być zgodne z wnioskiem strony i terminowość wniesienia wniosku jest kluczowa przy rozpatrywaniu skargi kasacyjnej.