Sprostowanie wzmianki dodatkowej w akcie stanu cywilnego

Publikacja omawia kwestię sprostowania wzmianki dodatkowej w akcie stanu cywilnego, zgodnie z przepisami prawa. Skupia się na analizie stanu faktycznego oraz interpretacji organów sądowych w kontekście żądania sprostowania wzmianki dodatkowej w akcie małżeństwa. Podkreśla się istotę zgodności treści aktu stanu cywilnego i wzmianki dodatkowej oraz konieczność właściwego rozpoznania wniosku przez organy administracyjne.

Tematyka: sprostowanie, wzmianka dodatkowa, akt stanu cywilnego, KPA, PrASC, sprostowanie aktu małżeństwa, postępowanie administracyjne, organy sądowe, rozpoznanie wniosku

Publikacja omawia kwestię sprostowania wzmianki dodatkowej w akcie stanu cywilnego, zgodnie z przepisami prawa. Skupia się na analizie stanu faktycznego oraz interpretacji organów sądowych w kontekście żądania sprostowania wzmianki dodatkowej w akcie małżeństwa. Podkreśla się istotę zgodności treści aktu stanu cywilnego i wzmianki dodatkowej oraz konieczność właściwego rozpoznania wniosku przez organy administracyjne.

Zgodnie z definicją legalną zawartą w art. 2 ust. 3 PrASC aktem stanu cywilnego jest wpis o urodzeniu,
małżeństwie albo zgonie w rejestrze stanu cywilnego, wraz z treścią późniejszych wpisów wpływających na
treść lub ważność tego aktu. Z kolei wedle art. 24 ust. 1 PrASC wpis wpływający na treść lub ważność aktu
stanu cywilnego dołącza się do aktu stanu cywilnego w formie wzmianki dodatkowej. Z łącznego odczytania
przytoczonych przepisów wynika, że aktem stanu cywilnego jest m.in. wpis o małżeństwie wraz ze wzmianką
dodatkową. To natomiast oznacza, że przepis art. 35 PrASC ma również zastosowanie odnośnie do danych
zawartych we wzmiance dodatkowej.
Stan faktyczny
WSA w Opolu rozpoznał skargę na postanowienie SKO w przedmiocie zwrotu podania w sprawie sprostowania
wzmianki dodatkowej w akcie małżeństwa. Wydanym wyrokiem Sąd uchylił zaskarżone postanowienie oraz
poprzedzające je postanowienie Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego.
W sprawie tej wnioskodawczyni zwróciła się do Kierownika USC o sprostowanie aktu małżeństwa w części
dotyczącej wzmianki dodatkowej wynikającej z wyroku rozwodowego oraz sprostowanie wzmianki dodatkowej w ww.
akcie małżeństwa, gdzie błędnie wpisano: „matka mężczyzny - nazwisko: S.”, a powinno być „matka mężczyzny -
nazwisko B.”. Wnioskodawczyni wskazała, że domaga się opisanego sprostowania na podstawie art. 35 ustawy
z 28.11.2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1681; dalej: PrASC), i że stosowne
dokumenty (dołączone do wniosku) znajdują się w aktach zbiorowych rejestracji stanu cywilnego USC.
Po rozpoznaniu powyższego wniosku Kierownik USC, działając na podstawie art. 66 § 3 KPA, postanowieniem
zwrócił w części podanie wnioskodawczyni. Odnotował, że w wyniku realizacji wniosku sprostował akt małżeństwa
w części dotyczącej nazwiska matki mężczyzny, oraz wydał wnioskodawczyni sprostowany odpis zupełny aktu
małżeństwa. Dalej wyjaśnił, że w części dotyczącej sprostowania wzmianki o rozwodzie podanie należy zwrócić,
z uwagi na fakt, że ustawa PrASC nie przewiduje takiej czynności jak sprostowanie wzmianki. Natomiast na
podstawie art. 39 ust. 1 PrASC wnioskodawczyni może się zwrócić do sądu powszechnego o unieważnienie
wzmianki dodatkowej, która następnie może zostać zastąpiona nową. Organ podsumował, że sprawy unieważnienia
wzmianki dodatkowej należą do właściwości rzeczowej sądów powszechnych.
SKO utrzymało w mocy zaskarżone postanowienie, a Skarżąca skierowała sprawę ze skargą do WSA.
Stanowisko WSA
WSA wskazał, że zgodnie z art. 66 § 3 KPA, jeżeli podanie wniesiono do niewłaściwego organu, a tego właściwego
nie można ustalić na podstawie danych podania, albo gdy z podania wynika, że właściwym w sprawie jest sąd
powszechny, to wówczas organ, do którego wniesiono podanie, zwraca je wnoszącemu. Zwrot podania następuje
w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Należy dostrzec, że na skutek zwrotu podania Organ nie
prowadził w przedmiotowej sprawie postępowania administracyjnego i nie rozstrzygnął sprawy co do jej istoty,
w związku z czym w zaskarżonym postanowieniu nie zostały sformułowane wnioski i oceny dotyczące meritum
żądania. Instytucja zwrotu podania kończy się bowiem aktem procesowym, a nie merytorycznym. Ostatnio
poczyniona uwaga jest konieczna dla wyjaśnienia, że w sytuacji, gdy nie doszło do merytorycznego załatwienia
w części wniosku, zarzuty i argumenty Skarżącej dotyczące nieprawidłowego przeprowadzenia postępowania
wyjaśniającego nie mogły być przedmiotem badania przez Sąd. Z tej samej przyczyny Sąd nie analizował zarzutów
Skarżącej, dotyczących naruszenia szeregu przepisów prawa materialnego, ponieważ nie stanowiły one podstawy
wydanego rozstrzygnięcia.
Zdaniem Sądu Organy obu instancji nie dokonały prawidłowej oceny wniosku Skarżącej, co doprowadziło do
przedwczesnego i nieuzasadnionego okolicznościami faktycznymi i prawnymi sprawy zwrotu podania w części
dotyczącej sprostowania wzmianki dodatkowej, z powołaniem się na wadliwą argumentację, mającą świadczyć
o wystąpieniu przesłanki z art. 66 § 3 KPA. Z wniosku Skarżącej jednoznacznie wynika, iż domagała się ona
sprostowania wzmianki dodatkowej w akcie małżeństwa poprzez wpisane prawidłowej treści wyroku SO w ten
sposób, że Sąd ten „orzekł rozwiązanie związku małżeńskiego A.K. z domu B. (a nie A.B. - dop. Sądu) i J.K. przez
rozwód z dniem (...)”. Swoje żądanie Skarżąca konsekwentnie podtrzymywała w toku całego postępowania. We
wniosku Skarżąca jednoznacznie określiła zakres żądania oraz podała, że dotyczy ono m.in. sprostowania wzmianki
dodatkowej co do nazwiska w akcie małżeństwa. W takim też zakresie wniosek ten powinien podlegać rozpoznaniu.
Granice postępowania wnioskowego wyznaczone są bowiem wnioskiem, a organ jest związany jego treścią. Skutkuje



to tym, że zarówno organ I, jak i II instancji, ma obowiązek rozpoznać sprawę w pełnym zakresie zgłoszonego
żądania. Kwestia zasadności żądania strony, a także rodzaj rozstrzygnięcia podejmowanego w granicach żądania,
jest przedmiotem oceny merytorycznej, w ramach której na podstawie obowiązujących przepisów prawa
materialnego organy zobowiązane są ustalić, czy żądanie podlega uwzględnieniu. Jeśli natomiast w ocenie organów
zachodziły przeszkody do wszczęcia postępowania, to wówczas, stosownie do art. 61a § 1 KPA, organ ma
możliwość wydania postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania.
Tymczasem w rozpoznawanej sprawie Organy w nieuprawniony sposób zmodyfikowały treść żądania Skarżącej
i wypowiedziały się w zakresie nieobjętym wnioskiem. Intencją wnioskodawczyni nie było bowiem unieważnienie
wzmianki dodatkowej, lecz dokonanie sprostowania w części dotyczącej tej wzmianki co do nazwiska Skarżącej.
W ocenie Sądu obowiązkiem Organów obu instancji było więc wydanie rozstrzygnięcia zgodnie z treścią żądania
zawartego we wniosku i rozważenie, czy w świetle przepisów ustawy uzasadnione jest wszczęcie właściwego
postępowania w sprawie sprostowania. Z astosowanie przez Organy obu instancji przepisu art. 66 § 3 KPA,
który w stanie faktycznym niniejszej sprawy nie mógł mieć zastosowania, stanowi naruszenie prawa
procesowego, mające wpływ na treść rozstrzygnięcia. Już tylko z tej przyczyny obowiązkiem Sądu było
uchylenie postanowień Organów obu instancji.
Sąd stwierdził jednak, że oceniane postanowienia są wadliwe również z tego powodu, iż Organy nieprawidłowo
przyjęły, że skorygowanie błędnie dokonanego wpisu dotyczącego nazwiska Skarżącej we wzmiance dodatkowej
aktu małżeństwa możliwie jest wyłącznie przy zastosowaniu instytucji unieważnienia tego wpisu, przewidzianej w art.
39 PrASC. W tej mierze należy wskazać, że zgodnie z definicją legalną zawartą w art. 2 ust. 3 PrASC aktem stanu
cywilnego jest wpis o urodzeniu, małżeństwie albo zgonie w rejestrze stanu cywilnego wraz z treścią późniejszych
wpisów wpływających na treść lub ważność tego aktu. Według art. 24 ust. 1 PrASC wpis wpływający na treść lub
ważność aktu stanu cywilnego dołącza się do aktu stanu cywilnego w formie wzmianki dodatkowej. Z łącznego
odczytania przytoczonych przepisów wynika, że aktem stanu cywilnego jest m.in. wpis o małżeństwie wraz ze
wzmianką dodatkową. To natomiast oznacza, że przepis art. 35 PrASC ma również zastosowanie odnośnie do
danych zawartych we wzmiance dodatkowej. Przepis ten stanowi bowiem, że akt stanu cywilnego, który zawiera
dane niezgodne z danymi zawartymi w aktach zbiorowych rejestracji stanu cywilnego lub z innymi aktami stanu
cywilnego, o ile stwierdzają one zdarzenie wcześniejsze i dotyczą tej samej osoby lub jej wstępnych, albo
z zagranicznymi dokumentami stanu cywilnego, podlega sprostowaniu przez kierownika urzędu stanu cywilnego,
który go sporządził. Organy powinny zatem rozważyć - stosownie do żądania Skarżącej - możliwość zastosowania
powyższych regulacji prawnych.

Komentarz
Sąd potwierdził, że dane ze wzmianki dotyczącej aktu cywilnego podlegają sprostowaniu jak akt stanu cywilnego. Nie
jest zatem właściwe odsyłanie na drogę postępowania sądowego w sprawach dotyczących sprostowania treści aktu
stanu cywilnego zawartego we wzmiance. Dlatego też dokonany w sprawie zwrot wniosku był błędny.
Ponadto WSA wskazał na problem związania organu treścią wniosku, który inicjuje postępowanie administracyjne.

Wyrok WSA w Opolu z 6.12.2022 r., II SA/Op 298/22, 








Wyrok WSA w Opolu potwierdza konieczność sprostowania treści aktu stanu cywilnego zawartej we wzmiance dodatkowej. Sąd podkreśla błąd w zwrocie wniosku oraz problem związania organu treścią wniosku. Analiza przepisów prawa stanowi klucz do zrozumienia procesu sprostowania aktu stanu cywilnego.