Zasady doręczania pism uczestnikom postępowania sądowoadministracyjengo

Publikacja omawia zasady doręczania pism uczestnikom postępowania sądowoadministracyjnego, szczegółowo analizując wymagania dotyczące posiadania skrzynki podawczej na platformie ePUAP oraz konieczność wyrażenia woli uczestnika postępowania w określony sposób. Autor przedstawia również stan faktyczny i prawny rozpatrywanej sprawy oraz interpretację przepisów dotyczących uzupełnienia orzeczenia. Zwraca uwagę na brak ustawowego obowiązku udostępnienia elektronicznej skrzynki podawczej przez wszystkich uczestników postępowania.

Tematyka: doręczanie pism, uczestnicy postępowania, skrzynka podawcza, ePUAP, komunikacja elektroniczna, wola uczestnika, uzupełnienie orzeczenia, przepisy prawne, postępowanie sądowoadministracyjne

Sam fakt posiadania przez uczestnika postępowania sądowoadministracyjnego skrzynki podawczej na
platformie ePUAP, a także posługiwania się przez niego środkami komunikacji elektronicznej w ogóle, nie
uprawnia sądu do dokonywania doręczeń pism w tym postępowaniu za pośrednictwem środków komunikacji
elektronicznej. Niezbędne jest w tym zakresie wyrażenie woli przez samego uczestnika postępowania
w ustawowo określony sposób.
Stan faktyczny rozpatrywanej sprawy
WSA w Poznaniu postanowieniem z 25.10.2022 r., IV SA/Po 578/22,
umorzył postępowanie
sądowoadministracyjne oraz zasądził zwrócić W. Sp. z o.o. (dalej: Skarżąca) kwotę 100 zł uiszczoną tytułem wpisu
od skargi na postanowienie Inspektora Nadzoru Budowlanego z 26.8.2022 r. Nr (...) w przedmiocie zawieszenia
postępowania administracyjnego.
Pismem z 9.11.2022 r. Skarżąca wniosła o uzupełnienie ww. postanowienia co do zwrotu kosztów, tj. zwrot 1 zł
(słownie: jeden złoty) za wydruk skargi wniesionej w formie dokumentu elektronicznego, sporządzony przez WSA
w Poznaniu w celu doręczenia skargi w postaci papierowego wydruku dla P. Sp. z o.o. w W., będącej uczestnikiem
postępowania (dalej: Spółka), pomimo faktu, że Spółka posługuje się środkami komunikacji elektronicznej, posiada
elektroniczna skrzynkę podawcza na ePUAP i powinna, zdaniem Skarżącej, mieć doręczoną skargę w postaci
elektronicznej, a nie papierowej.
Stan prawny
WSA w Poznaniu uznał, że wniosek o uzupełnienie postanowienia jest niezasadny.
W pierwszej kolejności WSA w Poznaniu wskazał, że stosownie do art. 157 § 1 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 329; dalej: PostAdmU), strona może
w ciągu czternastu dni od doręczenia wyroku z urzędu - a gdy wyroku nie doręcza się stronie od dnia ogłoszenia -
zgłosić wniosek o uzupełnienie wyroku, jeżeli sąd nie orzekł o całości skargi albo nie zamieścił w wyroku
dodatkowego orzeczenia, które według przepisów ustawy powinien był zamieścić z urzędu. Orzeczenie
uzupełniające wyrok zapada w formie wyroku, chyba że uzupełnienie, jak w niniejszej sprawie, dotyczy wyłącznie
kosztów (art. 157 § 3 PostAdmU). Orzeczenie uzupełniające wyrok, co do zwrotu kosztów może zapaść na
posiedzeniu niejawnym (art. 157 § 2 PostAdmU). Do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy o wyrokach,
jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, co potwierdza także orzecznictwo (postanowienie NSA z 20.6.2012 r., I OZ 280/12,
).
Następnie WSA w Poznaniu wskazał, że z cytowanych wyżej przepisów wynika, że uzupełnienie wyroku
(odpowiednio postanowienia) ma miejsce, w dwóch przypadkach. Po pierwsze, jeśli sąd nie orzekł o całości skargi.
Po drugie, sąd uzupełnia orzeczenia jeśli nie zamieścił w wyroku (postanowieniu) dodatkowego orzeczenia, które
według przepisów ustawy powinien był zamieścić z urzędu. Innymi słowy - instytucja uzupełnienia wyroku może
dotyczyć jedynie ściśle określonych kwestii, które - co istotne - odnoszą się wyłącznie do sentencji tego wyroku lub
postanowienia, nie zaś do ich uzasadnienia (postanowienie WSA z 30.10.2018 r., III SAB/Kr 89/18,
).
Uzupełnienie orzeczenia, o jakim mowa w art. 157 § 1 PostAdmU dotyczy zatem - jak wskazał WSA w Poznaniu -
sytuacji, w której orzeczenie to jest niekompletne.
Przenosząc powyższe regulacje na stan faktyczny zaistniały w rozpatrywanej sprawie WSA w Poznaniu wskazał, że
postanowieniem z 25.10.2022 r. umorzył postępowanie sądowoadministracyjne oraz zwrócił Skarżącej uiszczony
wpis od skargi w kwocie 100 zł. W związku z obowiązkiem uiszczenia wpisu od skargi w przedmiotowej sprawie,
a następnie cofnięciem skargi, a w konsekwencji umorzeniem postępowania sądowoadministracyjnego, wpis
należało potraktować jako nienależny, który podlega zwrotowi na podstawie art. 232 § 1 pkt 1 PostAdmU. Orzekając
w przedmiotowej sprawie WSA w Poznaniu zawarł więc w sentencji postanowienia wszystkie niezbędne elementy,
które wynikają z przepisów prawa. Nic ponadto, o czym orzeczono w przedmiotowym postanowieniu nie powinno być
przedmiotem rozpoznania.
Doręczanie pism uczestnikom postępowania
Odnosząc się do kwestii formy pisma WSA w Poznaniu wskazał, że stosownie do art. 12b § 3 pkt 1 PostAdmU sąd
administracyjny w celu doręczania pism w postępowaniu przekształca postać otrzymanych od stron pism
w przypadku otrzymanego pisma w formie dokumentu elektronicznego, przez sporządzenie uwierzytelnionego

wydruku, z zachowaniem wymogów określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 16 ust. 3 ustawy
z 17.2.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 57;
dalej: InformPodPublU), jeżeli strona nie stosuje środków komunikacji elektronicznej do odbioru pism. Zgodnie zaś
z art. 12b § 4 PostAdmU przepisy dotyczące zastosowania środków komunikacji elektronicznej stosuje się
odpowiednio do organów, do których lub za pośrednictwem których składane są pisma w formie dokumentu
elektronicznego. Zgodnie natomiast z art. 47 § 3 PostAdmU w przypadku pism i załączników wnoszonych w formie
dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się. W celu doręczania dokumentów stronom (uczestnikom
postępowania), które nie stosują środków komunikacji elektronicznej do odbioru pism, sąd sporządza kopie
dokumentów elektronicznych w postaci uwierzytelnionych wydruków. Stosownie do art. 235a PostAdmU opłatę
kancelaryjną pobiera się za wydruki pism i załączników wniesionych w formie dokumentu elektronicznego
sporządzane w celu ich doręczenia stronom, które nie posługują się środkami komunikacji elektronicznej do odbioru
pism. Z kolei w myśl art. 74a § 1 PostAdmU doręczenie pism przez sąd następuje za pomocą środków komunikacji
elektronicznej, jeżeli strona (uczestnik postępowania) spełniła jeden z następujących warunków:
1. wniosła pismo w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą sądu lub organu, za
pośrednictwem którego składane jest pismo,
2. wystąpiła do sądu o takie doręczenie i wskazała sądowi adres elektroniczny,
3. wyraziła zgodę na doręczanie pism za pomocą tych środków i wskazała sądowi adres elektroniczny.
Mając na uwadze powyżej przedstawione regulacje dotyczące doręczania korespondencji przez sąd za
pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, WSA w Poznaniu wskazał, że - jak wynika z akt niniejszej
sprawy - Spółka nie podjęła żadnych kroków, o których mowa w art. 74a § 1 PostAdmU. Tym samym doręczanie
Spółce pism (tu: skargi Skarżącej) przez WSA w Poznaniu za pomocą środków komunikacji elektronicznej nie było
możliwe.
Kolejno WSA w Poznaniu wskazał, że zgodnie z art. 74a § 10 PostAdmU w przypadku pism doręczanych
uczestniczącym w postępowaniu przed sądem prokuratorowi, Rzecznikowi Praw Obywatelskich i Rzecznikowi Praw
Dziecka oraz organowi, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania zaskarżono, sąd
przesyła pismo bezpośrednio do elektronicznej skrzynki podawczej podmiotu publicznego (w rozumieniu
InformPodPublU), za urzędowym poświadczeniem odbioru. Co istotne, art. 74a § 10 PostAdmU nie dotyczy innych
uczestników postępowania, którzy nie mają obowiązku udostępniać elektronicznej skrzynki podawczej
w postępowaniu sądowoadministracyjnym (postanowienie NSA z 20.10.2021 r. I GZ 318/21,
). Zatem na
Spółce nie ciążył ustawowy obowiązek udostępnienia elektronicznej skrzynki podawczej w niniejszym postępowaniu
sądowym, w którym miała ona status uczestnika postępowania.
Rozstrzygnięcie WSA w Poznaniu
Podsumowując, WSA w Poznaniu stwierdził, że w realiach rozpatrywanej sprawy brak jest podstaw prawnych do
uzupełnienia postanowienia z 25.10.2022 r. o zasądzenie na rzecz skarżącej kosztów postępowania tj. 1 zł za wydruk
skargi wniesionej w formie dokumentu elektronicznego, sporządzony przez WSA w Poznaniu w celu doręczenia
skargi w postaci papierowego wydruku dla Spółki będącej uczestnikiem postępowania. Tym samym wniosek
Skarżącej, rozpoznany na posiedzeniu niejawnym, o uzupełnienie przedmiotowego postanowienia podlega oddaleniu
na podstawie art. 157 § 2 i § 3 PostAdmU w zw. z art. 166 PostAdmU.

Komentarz
Na tle stanu faktycznego ustalonego w rozstrzyganej sprawie WSA w Poznaniu dokonał analizy przepisów
postępowania sądowoadministracyjnego, regulujących zasady doręczania pism przez sąd uczestnikom
postępowania. W tym kontekście WSA w Poznaniu wskazał, że reguły te wynikają wprost z PostAdmU, tj.
w szczególności z art. 74a PostAdmU. WSA w Poznaniu podkreślił, że wybór formy (papierowej lub elektronicznej),
w jakiej sąd będzie doręczał pisma uczestnikowi postępowania ustawodawca pozostawił temu uczestnikowi
postępowania. To od jego woli i aktywności w tym zakresie zależy, w jakim trybie będzie do niego kierowana
korespondencja sądowa, a żaden przepis prawa nie nakłada na podmiot (nie będący prokuratorem, Rzecznikiem
Praw Obywatelskich, Rzecznikiem Praw Dziecka oraz organem administracji) obowiązku udostępniania
elektronicznej skrzynki podawczej ePUAP w postępowaniu sądowoadministracyjnym. W sytuacji, jaka miała miejsce
w rozpatrywanej sprawie, gdzie Spółka - będąca uczestnikiem postępowania - nie wniosła pisma w formie dokumentu
elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą WSA w Poznaniu ani Inspektora Nadzoru Budowlanego, nie
wystąpiła o takie doręczenie wskazując adres elektroniczny i nie wyraziła zgody na takie doręczanie, WSA
w Poznaniu nie był uprawniony do dokonywania doręczeń elektronicznych. Bez znaczenia pozostają okoliczności,
podnoszone przez Stronę, posługiwania się przez Spółkę środkami komunikacji elektronicznej w ogóle, a także
posiada elektronicznej skrzynki podawczej na platformie ePUAP.

Postanowienie WSA w Poznaniu z 13.12.2022 r., IV SA/Po 578/22,

Postanowienie WSA w Poznaniu podkreśla, że w kontekście analizy przepisów postępowania sądowoadministracyjnego decydującą rolę odgrywa wola i aktywność uczestnika postępowania w kwestii doręczania pism. Autor wyraźnie stwierdza, że bez zgody lub inicjatywy uczestnika sąd nie może dokonywać doręczeń elektronicznych. Ostatecznie WSA odrzucił wniosek o uzupełnienie postanowienia, gdyż brak było podstaw prawnych do zasądzenia kosztów za wydruk skargi w formie papierowej dla uczestnika postępowania.