Tajemnica przedsiębiorcy w kontekście dostępu do informacji publicznej

Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że regulamin może być uwzględniony jako akt chroniący tajemnicę przedsiębiorcy, nawet gdy prawo do informacji publicznej jest ograniczone aktami ustawowymi. Sprawa dotyczyła odmowy udostępnienia informacji publicznej przez Spółkę na podstawie Regulaminu ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa. Wartość gospodarcza informacji dla przedsiębiorcy była kluczowym argumentem w decyzjach sądów.

Tematyka: tajemnica przedsiębiorcy, udostępnianie informacji publicznej, Regulamin ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa, Naczelny Sąd Administracyjny, wartość gospodarcza informacji

Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że regulamin może być uwzględniony jako akt chroniący tajemnicę przedsiębiorcy, nawet gdy prawo do informacji publicznej jest ograniczone aktami ustawowymi. Sprawa dotyczyła odmowy udostępnienia informacji publicznej przez Spółkę na podstawie Regulaminu ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa. Wartość gospodarcza informacji dla przedsiębiorcy była kluczowym argumentem w decyzjach sądów.

 

Ze stwierdzenia, że prawo do informacji publicznej może być ograniczone w drodze aktu ustawowego, nie
można wyprowadzić wniosku, że regulamin nie może być uwzględniony jako akt chroniący tajemnicę
przedsiębiorcy na podstawie art. 5 ust. 2 DostInfPubU – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
Opis okoliczności faktycznych
Przedmiotem rozpoznania była sprawa ze skargi D.K. na decyzję Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej
i Mieszkaniowej sp. z o.o. w T. w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej. D.K. zwrócił się do Spółki
z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej w zakresie odpisów wskazanych we wniosku uchwał wraz
z załącznikami; kalkulacji wysokości przyjętych przez Spółkę opłat za odprowadzanie wód opadowych lub
roztopowych z rozróżnieniem jej poszczególnych składników i kosztów; odpisów protokołów z posiedzeń Zarządu
Spółki; umowy spółki oraz pełnej inwentaryzacji sieci kanalizacji deszczowej w granicach administracyjnych miasta.
Spółka odmówiła udostępnienia informacji w zakresie kalkulacji opłat i protokołów z posiedzeń, wskazując, że mają
charakter informacji prawnie chronionych, gdyż stanowią tajemnicę przedsiębiorcy. D.K. wniósł o ponowne
rozpatrzenie sprawy, w wyniku czego Spółka uchyliła decyzję w części i orzekła o udostępnieniu kalkulacji wysokości
przyjętych przez Spółkę opłat za odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych, z rozróżnieniem jej
poszczególnych składników i kosztów. W pozostałym zakresie Spółka utrzymała decyzję w mocy, odmawiając tym
samym udostępnienia informacji publicznej w zakresie odpisów protokołów z posiedzeń Zarządu Spółki.
W obszernym uzasadnieniu Spółka podkreśliła, że informacje te zawierają strategiczne decyzje dotyczące
podejmowanych przez Spółkę działań, i mogą stanowić źródło przewagi konkurencyjnej na rynku. Zdobycie tych
informacji przez konkurentów może oznaczać dla nich wymierną korzyść ze szkodą dla Spółki. Spółka wyjaśniła
także, że posiada Regulamin ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa. W Regulaminie określono działania, których celem
jest zachowanie w tajemnicy nieujawnionych do wiadomości publicznej informacji technicznych, technologicznych
i organizacyjno-finansowych, lub innych informacji posiadających wartość gospodarczą dla Spółki, których
wykorzystanie, przekazanie lub ujawnienie zagraża jej interesom lub je narusza. W wykazie informacji stanowiących
tajemnicę w Spółce zostały wymienione m.in. protokoły posiedzeń Zarządu Spółki, jako dokumenty wewnętrzne
organu Spółki.
D.K. wniósł do WSA skargę na powyższą decyzję.
Stanowisko WSA
WSA oddalił skargę. Potwierdził, że żądane dokumenty, protokoły z posiedzeń Zarządu Spółki, stanowią informację
publiczną. Niemniej uznał, że zachodziły podstawy do odmowy udostępnienia żądanej informacji ze względu
na tajemnicę przedsiębiorcy. Wyjaśniając przyjęte rozumienie tajemnicy przedsiębiorcy oraz materialne i formalne
przesłanki uznania informacji za objętą tajemnicą przedsiębiorcy, Sąd stwierdził, że Spółka dokonała analizy
zasadności wyłączenia jawności żądanej informacji i wykazała, że żądana informacja ma znaczną wartość dla
przedsiębiorcy, która powinna podlegać ochronie prawnej. Spółka wskazała, że wykonując usługi, działa na
rynku konkurencyjnym, co potwierdzają akt założycielski Spółki w części stanowiącej o jej przedmiocie działania oraz
odpis z KRS. Wskazała, że dla przedsiębiorcy wartość gospodarczą posiadają te dane, które świadczą
o prowadzonej przez firmę polityce finansowej, obrazują jej zobowiązania względem kontrahentów, dotyczą
wierzytelności, odnoszą się do inwestycji czy oszczędności. Wartość gospodarczą mają więc wszelkie informacje,
które dotyczą szeroko rozumianego gospodarowania przez firmę jej mieniem, w związku z prowadzoną działalnością
gospodarczą. Niewątpliwie informacje obrazujące sposób ustalania cen na świadczone usługi są na tyle
szczegółowe, że istnieje bezpośredni związek pomiędzy nimi a prowadzoną działalnością gospodarczą. Dane
te w sposób obiektywny mogą obrazować szczegóły prowadzonej działalności gospodarczej i przekładają się na
istnienie interesu przedsiębiorcy w ich utajnieniu. Sąd nie podzielił stanowiska skarżącego, iż taka argumentacja jest
niewystarczająca i ogólnikowa.
Stanowisko NSA
NSA oddalił skargę kasacyjną. Jedyny podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut to zarzut naruszenia art. 5 ust. 2
ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 902; dalej: DostInfPubU) poprzez
przyjęcie, że „materia, której dotyczy wniosek, jest objęta tajemnicą przedsiębiorcy”. Z tak skonstruowanego zarzutu
oraz jego uzasadnienia wynika, że istotą tego zarzutu jest zakwestionowanie podstaw uznania, że wyłączenie prawa
do informacji publicznej w odniesieniu do żądanych w punkcie trzecim wniosku informacji z uwagi na istnienie
przesłanek tajemnicy przedsiębiorcy mogło być skuteczne. Skarżący kasacyjnie nie zarzucił jednak Sądowi ani
dokonania błędnej wykładni pojęcia tajemnicy przedsiębiorcy, ani niewłaściwego zastosowania przepisu art. 5 ust. 2



DostInfPubU. Skarżący kasacyjnie wyjaśnił swoje stanowisko brakiem podstaw do uznania, że o wyłączeniu prawa
do informacji publicznej może decydować Regulamin Spółki. W tym zakresie powołano jeden z wyroków NSA,
wyjaśniając, że akt prawny chroniący tajemnicę musi mieć rangę ustawy. W powoływanym orzeczeniu NSA
stwierdził, że ograniczenia prawa do informacji publicznej zostały ustanowione w art. 5 ust. 1 i 2 DostInfPubU. Zaś
odnosząc się do treści art. 5 ust. 1 DostInfPubU, stwierdził, że z jego brzmienia wynika, że taki akt musi mieć
rangę ustawy. Z tego stwierdzenia nie można wyprowadzić wniosku, że regulamin nie może być
uwzględniony jako akt chroniący tajemnicę przedsiębiorcy na podstawie art. 5 ust. 2 DostInfPubU, i nie
z tego względu dojdzie do wyłączenia prawa do informacji.
Co więcej zarzut naruszenia art. 5 ust. 2 DostInfPubU uzasadniony twierdzeniem, że treść wniosku nie dotyczy
kwestii objętych tajemnicą przedsiębiorcy, a ponadto uzasadniony twierdzeniem, że odmowa udostępnienia
informacji publicznej z powołaniem się na przesłanki wyłączenia dostępu winna zostać wyczerpująco uzasadniona,
z uwzględnieniem testu proporcjonalności praw, wskazuje, że skarżący kasacyjnie zarzut ten oparł na
zakwestionowaniu ustaleń faktycznych, które legły u podstaw orzeczenia podjętego przez Sąd. Tymczasem zgodnie
z ugruntowanymi poglądami prezentowanymi w orzecznictwie NSA niedopuszczalne jest zastępowanie zarzutu
naruszenia przepisów postępowania (a tylko w ramach zarzutu naruszenia przepisów postępowania możliwe jest
skuteczne kwestionowanie ustaleń i ocen w zakresie stanu faktycznego sprawy) zarzutem naruszenia prawa
materialnego, i za jego pomocą kwestionowanie ustaleń faktycznych. Nie można skutecznie powoływać się na zarzut
niewłaściwego zastosowania lub niezastosowania prawa materialnego, o ile równocześnie nie zostaną także
skutecznie zakwestionowane ustalenia faktyczne, na których oparto skarżone rozstrzygnięcie. Próba zwalczenia
ustaleń faktycznych poczynionych przez sąd I instancji nie może nastąpić przez zarzut naruszenia prawa
materialnego. Ocena zarzutu prawa materialnego może być dokonana wyłącznie na podstawie konkretnego stanu
faktycznego, nie zaś na podstawie stanu faktycznego, który skarżący uznaje za prawidłowy. Jeżeli skarżący uważa,
że ustalenia faktyczne są błędne, to zarzut naruszenia prawa materialnego poprzez błędne zastosowanie jest co
najmniej przedwczesny.

Komentarz
Wyrok NSA jest ważnym elementem orzecznictwa związanego z udostępnianiem informacji przez podmioty
obowiązane do stosowania przepisów DostInfPubU. Częstą problematyką jest zasadność odmowy udostępnienia
informacji w związku z ograniczeniami ustawowymi (ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę
przedsiębiorcy). Stanowisko NSA jest sygnałem dla wnioskodawców, że tajemnica przedsiębiorcy jest wartością
chronioną, która może być skutecznie przeciwstawiona prawu do dostępu do informacji publiczne j. Co
więcej, jak wynika z uzasadnienia wyroku, dotyczy to nie tylko tajemnicy chronionej ustawowo, lecz także takiej, która
jest istotna z punktu widzenia konkretnego przedsiębiorcy. Z tego względu regulamin wewnętrzny może być
uwzględniony jako akt chroniący tajemnicę przedsiębiorcy na podstawie art. 5 ust. 2 DostInfPubU.

Wyrok NSA z 27.1.2023 r., III OSK 2034/21, 








 

Orzeczenia sądów w sprawie udostępniania informacji publicznej w kontekście tajemnicy przedsiębiorcy mają istotne znaczenie dla praktyki prawnej. Wyrok NSA potwierdza, że regulamin wewnętrzny może być traktowany jako akt chroniący tajemnicę przedsiębiorcy zgodnie z ustawą o dostępie do informacji publicznej.