Zmiana nazwy ulicy a zgoda mieszkańców

Choć nie ma regulacji prawnej, która wprost nakładałaby na władze samorządowe obowiązek przeprowadzenia konsultacji społecznych w sprawie nadania nazwy ulicy, to jednak organ decydujący się na ich przeprowadzenie powinien to uczynić w sposób zgodny z prawem, z poszanowaniem praw wszystkich mieszkańców i podmiotów, których będzie dotyczyć ewentualna uchwała. Sprawa dotyczyła zmiany nazw ulic w Białymstoku, która została zaskarżona przez część mieszkańców z powodu braku konsultacji społecznych i nieuwzględnienia wysokich kosztów związanych z nadaniem nowej nazwy ulicy.

Tematyka: zmiana nazwy ulicy, zgoda mieszkańców, konsultacje społeczne, WSA Białystok, samorząd lokalny

Czego dotyczyła sprawa?
WSA w Białymstoku zajął stanowisko w sporze dotyczącym zmiany nazw ulic. Do takiego działania miało dojść
w efekcie uchwały Rady Gminy, na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 13 ustawy z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j.
Dz.U. z 2023 r. poz. 40), która jednak została zaskarżona przez część mieszkańców. Przede wszystkim zarzucili oni
urzędnikom brak przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami, brak informacji o planach nadania nowej nawy ulicy
oraz nieuwzględnienie wysokich kosztów związanych z nadaniem nazwy ulicy (zmiany w dokumentach, rejestrach,
umowach, bankach, urzędach), szczególnie względem podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Skarżący
podkreślili, że w związku z nadaniem nazwy ulicy zmianie uległa także nazwa miejscowości, o czym dowiedzieli się
dopiero 7 miesięcy po podjęciu uchwały, kiedy otrzymali pismo z Gminy o nadaniu nowych numerów porządkowych.
Wskazali także, że zostali pozbawieni, czy w to w formie bezpośredniej (referendum lokalne) czy też pośredniej
(poprzez własnego radnego) wpływu na tworzenie prawa lokalnego, bowiem są przypisani do jednej wsi i wyboru
radnego dokonywali właśnie w tej miejscowości, a nie w tej, do której teraz zostali przypisani.
Rada gminy broniła się, twierdząc, że konsultacje zostały przeprowadzone, a zmiany wprowadzone uchwałą miały na
celu uporządkowanie kwestii administracyjnych. Urzędnicy podkreślali, że skarżący czynnie uczestniczyli w pracach
nad zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w 2019 r. i posiadali wiedzę, że ich
nieruchomości są położone na obszarze ewidencyjnym B., a nie – jak do tej pory – ich adresy były błędnie
przypisane do miejscowości B.1. Z tego powodu trzeba było wprowadzić stosowne zmiany, tak by doprowadzić
sytuację do stanu zgodnego z ewidencją gruntów i przypisać ich nieruchomości do miejscowości B. Ponadto Organ
stwierdził, że brak jest regulacji prawnej, która nakładałaby na władze samorządowe obowiązek przeprowadzenia
konsultacji społecznych w sprawie nadania nazwy ulicy.
Rozstrzygnięcie WSA
Sprawa trafiła na wokandę WSA w Białymstoku, który w wyroku z 13.12.2022 r., II SA/Bk 551/22,
, stwierdził
nieważność zaskarżonych zapisów uchwały. Uzasadniając swoje stanowisko, Organ tłumaczył, że uchwała
implikowała zmianę adresu skarżących, a to z kolei zrodziło określone powinności, np. umieszczenie stosownej
tablicy z nazwą ulicy i nadanym numerem, czy też wymiana dokumentów. W tej sytuacji Sąd uznał, że wszyscy
skarżący mają prawo do złożenia skargi w oparciu o treść art. 101 ust. 1 SamGminU, uwarunkowane naruszeniem
interesu prawnego.
W uzasadnieniu Sąd podkreślił, że w omawianej sprawie zostały przeprowadzone konsultacje społeczne, ale
w sposób nieprawidłowy. Skład orzekający zgodził się z Gminą, że nie ma regulacji prawnej, która wprost
nakładałaby na władze samorządowe obowiązek przeprowadzenia konsultacji społecznych w sprawie nadania nazwy
ulicy, jednak „organ decydujący się na ich przeprowadzenie powinien to uczynić w sposób zgodny z prawem,
z poszanowaniem praw wszystkich mieszkańców i podmiotów, których ewentualna uchwała będzie dotyczyć”. Sąd
zauważył, że „konsultacje społeczne zostały przeprowadzone jedynie z mieszkańcami sołectwa – miejscowości B.,
zaś nie odnosiły się do mieszkańców sołectwa – miejscowości B.1, których nieruchomości są położone w obrębie
ewidencyjnym miejscowości B. To właśnie ci mieszkańcy są skarżącymi w niniejszej sprawie, a zatem słusznie
wskazują w skargach, że nie brali udziału w jakichkolwiek konsultacjach związanych z nadaniem nazw ulic.
Pominięcie przez Wójta Gminy W. konsultacji z grupą mieszkańców, względem których uchwała w przedmiocie
nadania nazwy ulicy bezpośrednio oddziałuje – czy to poprzez zmianę adresu, konieczność wymiany dokumentów
czy danych w innych rejestrach, niewątpliwe stanowi naruszenie wyrażonej w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP zasady
równości wobec prawa – wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Zasada równości
polega na tym, że wszystkie podmioty prawa (adresaci norm prawnych), charakteryzujące się daną cechą istotną
w równym stopniu, mają być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez różnicowań zarówno
dyskryminujących, jak i faworyzujących. W realiach niniejszej sprawy Organ nie potraktował równo mieszkańców
miejscowości B.1, których nieruchomości są położone w obrębie ewidencyjnym miejscowości B., z mieszkańcami
miejscowości B., bowiem pominęły ich w przeprowadzonych konsultacjach. Potwierdzeniem powyższego jest fakt, że
z Informacji z przeprowadzonych konsultacji społecznych z mieszkańcami sołectwa B. w sprawie nadania nazw ulic
wynika, że w zakresie § 1 pkt 2 uchwały, czyli ulicy «S.» nie wpłynęła żadna propozycja. Wynika to zapewne z faktu,

że tymże mieszkańcom w ogóle nie zostały przesłane ankiety konsultacyjne, nie mogli zatem oni wziąć udziału
w wyrażeniu opinii o konkretnych nazwach ulic”.
Wyrok WSA w Białymstoku z 13.12.2022 r., II SA/Bk 551/22,

WSA w Białymstoku stwierdził nieważność zapisów uchwały dotyczącej zmiany nazw ulic, argumentując, że konsultacje społeczne zostały przeprowadzone nieprawidłowo. Wyrok WSA podkreślił konieczność przestrzegania zasady równości wobec prawa oraz praw wszystkich mieszkańców i podmiotów. Decyzja sądu ma istotne znaczenie dla podejmowania decyzji administracyjnych związanych z nadawaniem nazw ulic.