Konieczność uprawdopodobnienia braku winy w uchybieniu terminu

W publikacji omawiającej wyrok WSA w Opolu z 13.12.2022 r. poruszona jest kwestia konieczności uprawdopodobnienia braku winy w uchybieniu terminu przy prośbie o jego przywrócenie. Autor analizuje istotę sporu, stan prawny oraz stan faktyczny, skupiając się na przesłankach przywrócenia terminu do wniesienia odwołania. W kontekście braku winy w uchybieniu terminu podkreśla się konieczność uwiarygodnienia przez wnioskodawcę, że przeszkoda była obiektywna i niezależna od niego. Ostatecznie WSA w Opolu stwierdził, że Spółka nie uprawdopodobiła braku winy, co skutkowało oddaleniem skargi.

Tematyka: brak winy, uchybienie terminu, przywrócenie terminu, wniosek o przywrócenie terminu, uprawdopodobnienie, odwołanie, decyzja administracyjna, WSA Opolu, II SA/Op 281/22

W wyroku z 13.12.2022 r. WSA w Opolu wskazał, że ciężar uprawdopodobnienia okoliczności uzasadniającej
brak winy w uchybieniu terminu spoczywa na stronie, która występuje z prośbą o jego przywrócenie.
Obowiązkiem wnioskodawcy jest zatem wykazanie zasadności wniosku.
Istota sporu
Przedmiotem skargi S. Sp. z o.o. w O. (dalej: Spółka) jest postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego
w Opolu (dalej: SKO) z 15.7.2022 r., którym na podstawie art. 59 § 2 KPA odmówiono Spółce przywrócenia terminu
do wniesienia odwołania od decyzji wydanej z upoważnienia Prezydenta Miasta Opola przez Zastępcę Dyrektora
Miejskiego Zarządu Dróg w Opolu z 8.6.2020 r., nakładającej na Spółkę karę pieniężną za zajęcie pasa drogowego.
Stan prawny
WSA w Opolu uznał, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności WSA w Opolu zwrócił uwagę na stan prawny i wskazał, że w myśl art. 127 § 1 KPA w zw.
z art. 129 § 1 i § 2 KPA od decyzji wydanej w I instancji służy stronie odwołanie, które wnosi się do właściwego
organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia
decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie. Zachowanie ustawowego
terminu jest zatem jednym z warunków skuteczności wniesienia odwołania. Jednakże w art. 58 KPA
przewidziano możliwość przywrócenia terminu, w tym terminu do wniesienia odwołania. Przepis ten stanowi
mianowicie, że w razie uchybienia terminu należy go przywrócić na prośbę zainteresowanego, jeżeli
uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy (art. 58 § 1 KPA). Prośbę o przywrócenie terminu należy
wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby
należy dopełnić czynności, dla której określony był termin (art. 58 § 2 KPA). O przywróceniu terminu do wniesienia
odwołania postanawia ostatecznie organ właściwy do rozpatrzenia odwołania (art. 59 § 2 KPA).
Wobec tego WSA w Opolu podkreślił, że wskazana instytucja przywrócenia terminu znajduje zastosowanie tylko
w sytuacjach, gdy strona nie dokonała w terminie czynności, co do której dokonania termin rozpoczął
skutecznie bieg. Wniosek o przywrócenie terminu opiera się bowiem na założeniu, że decyzja, od której nie
wniesiono odwołania, została skutecznie doręczona, i że uchybienie terminu do wniesienia odwołania nastąpiło bez
winy strony.
Stan faktyczny
Badając sprawę pod tym kątem, WSA w Opolu doszedł do przekonania, że Spółka uchybiła czternastodniowemu
terminowi do wniesienia odwołania od decyzji Organu z 8.6.2020 r. Zdaniem WSA w Opolu skuteczność doręczenia
Spółce ww. decyzji nie może budzić wątpliwości. Z akt sprawy jednoznacznie wynika, że decyzja ta została
doręczona Spółce 22.7.2020 r. w tzw. trybie zastępczym, przewidzianym w art. 44 KPA, i mającym odpowiednie
zastosowanie do podmiotów wskazanych w art. 45 KPA, tj. jednostek organizacyjnych i organizacji społecznych.
W ocenie WSA w Opolu doręczenie ww. decyzji było zgodne z wymogami ustawowymi. Przesyłka była bowiem
dwukrotnie awizowana (8.7.2020 r. i 16.7.2020 r.), a wobec braku jej podjęcia zwrócono ją do Organu 23.7.2020 r.
Spółka nie kwestionowała, iż ma siedzibę pod adresem doręczenia przesyłki, zwłaszcza że pod tym adresem
nastąpiło skuteczne doręczenie innej korespondencji, np. zawiadomienia o przedłużeniu terminu załatwienia sprawy.
Stosownie zatem do powiedzianego wyżej, za datę doręczenia Spółce decyzji Organu w trybie zastępczym należało
przyjąć 22.7.2020 r. W dniu następnym po doręczeniu rozstrzygnięcia, tj. 23.7.2020 r., rozpoczął bieg
czternastodniowy termin na wniesienie odwołania, który upłynął 5.8.2020 r. Tymczasem odwołanie wraz z wnioskiem
o przywrócenie terminu do jego wniesienia Spółka złożyła dopiero 11.5.2022 r. (data stempla pocztowego), tak więc
wniesienie odwołania zostało dokonane z uchybieniem terminu określonego w art. 129 § 2 KPA.
Przywrócenie terminu
Przechodząc do kwestii ewentualnego zaktualizowania się przesłanek do przywrócenia terminu do wniesienia przez
Spółkę odwołania, WSA w Opolu wskazał, że w świetle art. 58 § 1 i § 2 KPA oraz art. 59 § 2 KPA właściwy organ
administracji publicznej (w niniejszej sprawie - SKO) obowiązany jest przywrócić termin, gdy zostaną spełnione
łącznie następujące przesłanki:
1. Uchybienie terminu nastąpiło bez winy zainteresowanego;

2. Brak winy został uprawdopodobniony;
3. Zainteresowany złożył wniosek o przywrócenie terminu w ciągu siedmiu dni od ustania przyczyny uchybienia
terminu;
4. Zainteresowany dopełnił czynności, dla której określony był termin, jednocześnie ze złożeniem wniosku
o przywrócenie terminu.
Niespełnienie którejkolwiek z wymienionych przesłanek, nawet przy zaistnieniu pozostałych, czyni przywrócenie
terminu niedopuszczalnym. Datą, od której należy liczyć bieg terminu do złożenia wniosku, jest data uzyskania przez
osobę zainteresowaną wiadomości o zdarzeniu powodującym rozpoczęcie biegu terminu.
W okolicznościach sprawy Spółka dowiedziała się o wydaniu decyzji 4.5.2022 r. (kiedy na wniosek Strony Organ
przekazał kopię decyzji drogą elektroniczną, bowiem zakwestionowano podstawę wszczęcia egzekucji), tym samym
składając wniosek o przywrócenie terminu 11.5.2022 r., zachowała siedmiodniowy termin do dokonania tej
czynności. Oczywiste pozostaje również spełnienie przez Spółkę kolejnego warunku, skoro wraz z wnioskiem
o przywrócenie terminu złożyła odwołanie od decyzji Organu.
WSA w Opolu uznał natomiast, że Spółka nie uprawdopodobniła braku winy w uchybieniu terminu do wniesienia
odwołania. W orzecznictwie przyjmuje się, że przy ocenie przesłanki braku winy w uchybieniu terminu należy
odwołać się do obiektywnego miernika staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o swoje
interesy. Trzeba zatem brać pod rozwagę nie tylko okoliczności, które uniemożliwiły stronie dokonanie czynności
w terminie, lecz także okoliczności świadczące o podjęciu lub niepodjęciu przez stronę działań mających na celu
zabezpieczenie się w dotrzymaniu terminu (wyrok NSA z 28.7.2011 r. II OSK 1096/11,
). Przywrócenie
uchybionego terminu uzasadniają wyłącznie takie obiektywne, występujące bez woli strony, okoliczności i zdarzenia,
które mimo dołożenia odpowiedniej staranności w prowadzeniu własnych spraw udaremniły dokonanie czynności we
właściwym czasie. Chodzi tu o okoliczności nagłe, nietypowe i nadzwyczajne, do których zalicza się: przerwę
w komunikacji, chorobę wymagającą hospitalizacji, czy inną nagłą i obłożną chorobę, która nie pozwoliła na
dokonanie czynności procesowej lub posłużenie się osobą trzecią w celu dokonania czynności w zakreślonym
terminie. Każdy natomiast, nawet najlżejszy stopień zawinienia w uchybieniu terminu, wyłącza możliwość jego
przywrócenia. Podstawą do odmowy przywrócenia terminu będzie nie tylko wina umyślna, lecz także niedbalstwo,
rozumiane jako niedołożenie należytej staranności w dbałości o swoje interesy (wyrok NSA z 1.9.2017 r. II GSK
3422/15,
).
Brak winy w uchybieniu terminu powinien zostać uprawdopodobniony, a więc powinien być uwiarygodniony
przez wnioskodawcę stosowną argumentacją wskazującą na staranność oraz na to, że przeszkoda
w uchybieniu terminu była od strony niezależna, obiektywna, istniała przez cały czas, aż do wniesienia
wniosku o przywrócenie terminu, i pomimo dochowania należytej staranności nie można było jej usunąć.
W przedmiotowej sprawie Spółka powołała się we wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania na
niezawiniony brak wiedzy o wydaniu decyzji z 8.6.2020 r. i okoliczność nieotrzymania zawiadomień o kierowanej do
niej przesyłce zawierającej tę decyzję, jednak nie poparła tego stanowiska żadnym dowodem.
Mając na uwadze, że: (i) operat pocztowy negatywnie rozpatrzył złożoną reklamację Spółki na ww. przesyłkę, a także
(ii) skuteczność doręczenia Spółce przedmiotowej decyzji nie pozostawia wątpliwości, gdyż została doręczona
prawidłowo, z uwzględnieniem wymogów nakładanych na operatora pocztowego, WSA w Opolu uznał, że Spółka nie
wskazała żadnych okoliczności, które w sposób obiektywny uzasadniałyby przywrócenie terminu do wniesienia
odwołania.
Dodatkowo WSA w Opolu wskazuje, że uchybienie terminu należy wiązać z okolicznościami innymi niż
nieprawidłowości w doręczeniu decyzji, albowiem kwestia ta wykracza poza zakres postępowania w sprawie
przywrócenia terminu (postanowienie NSA z 11.1.2019 r., II GZ 458/18,
).
W tym stanie rzeczy, wobec stwierdzenia, że zaskarżone postanowienie nie narusza prawa, WSA w Opolu orzekł
o oddaleniu skargi.

Komentarz
„Brak winy w uchybieniu terminu (do wniesienia odwołania)” stanowi jedną z czterech łącznych przesłanek
ustawowych zastosowania instytucji przywrócenia terminu. Obowiązek uprawdopodobnienia ww. okoliczności leży po
stronie wnioskodawcy. Uprawdopodobnienie i stosowna argumentacja ma bowiem doprowadzić do uzasadnionego
przypuszczenia, że zdarzenie w rzeczywistości miało miejsce, a wnioskodawca dochował należytej staranności i nie
ponosi winy w uchybieniu terminu. Takiego warunku nie spełnia argumentacja przedstawiona przez Spółkę
w rozpatrywanej przez WSA w Opolu sprawie, która dotyczyła „całokształtu okoliczności sprawy”, postawy Spółki
w innych postępowaniach administracyjnych i terminowego wnoszenia odwołań od innych dotyczących jej
rozstrzygnięć.

Wyrok WSA w Opolu z 13.12.2022 r., II SA/Op 281/22,

Wyrok WSA w Opolu z 13.12.2022 r. (II SA/Op 281/22) stanowi istotne rozważanie na temat braku winy w uchybieniu terminu do wniesienia odwołania. Autor analizuje warunki przywrócenia terminu oraz konieczność uwiarygodnienia braku winy przez wnioskodawcę. W kontekście konkretnej sprawy, WSA w Opolu orzekł o oddaleniu skargi, uzasadniając decyzję brakiem uprawdopodobnienia braku winy przez Spółkę.