Uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w toku postępowania o wydanie warunków zabudowy
Uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w toku postępowania o wydanie warunków zabudowy ma kluczowe znaczenie dla oceny możliwości realizacji inwestycji na danym terenie. W przypadku istnienia planu miejscowego, decyzja o warunkach zabudowy staje się bezprzedmiotowa, co skutkuje umorzeniem postępowania administracyjnego. Sprawa ta została omówiona na przykładzie decyzji Prezydenta Miasta dotyczącej rozbudowy budynku mieszkalnego z przeznaczeniem na hostel.
Tematyka: miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, uchwalenie, warunki zabudowy, umorzenie postępowania, inwestycje, decyzja administracyjna
Uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w toku postępowania o wydanie warunków zabudowy ma kluczowe znaczenie dla oceny możliwości realizacji inwestycji na danym terenie. W przypadku istnienia planu miejscowego, decyzja o warunkach zabudowy staje się bezprzedmiotowa, co skutkuje umorzeniem postępowania administracyjnego. Sprawa ta została omówiona na przykładzie decyzji Prezydenta Miasta dotyczącej rozbudowy budynku mieszkalnego z przeznaczeniem na hostel.
W sytuacji gdy dla terenu obowiązuje plan miejscowy, możliwość realizacji inwestycji oceniana jest bezpośrednio na podstawie przepisów tego planu. Uchwalenie i wejście w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w toku postępowania o wydanie warunków zabudowy skutkuje uznaniem, że takie postępowanie staje się bezprzedmiotowe. Stan faktyczny WSA w Poznaniu oddalił skargę wnioskodawców na decyzję SKO przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego. Działając na podstawie art. 105 § 1 i art. 104 KPA w zw. z art. 4 ust. 2 i art. 59 ust. 1 ustawy z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2022 poz. 503; dalej: PlanZagospU) Prezydent Miasta decyzją z 27.4.2022 r. umorzył postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia warunków zabudowy dla inwestycji polegającej na rozbudowie budynku mieszkalnego wielorodzinnego z usługami – z przeznaczeniem na hostel. Wniosek o ustalenie warunków zabudowy wpłynął do Organu 29.5.2019 r. dla terenu objętego wnioskiem Rada Miasta 8.3.2022 r. uchwaliła miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Plan ten został ogłoszony w Dzienniku Urzędowym Województwa W. 23.3.2022 r. i wszedł w życie po upływie 30 dni. Prezydent wskazał, że zgodnie z art. 4 ust. 2 PlanZagospU w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Z powyższego zapisu wynika więc, że w sytuacji, w której na danym terenie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, wydanie decyzji ustalającej warunki zabudowy jest prawnie niedopuszczalne. W związku z powyższym Prezydent stwierdził, że w sytuacji, w której po złożeniu wniosku o ustalenie warunków zabudowy zaczął obowiązywać plan miejscowy, jedynym sposobem zakończenia postępowania administracyjnego w sprawie o wydanie decyzji ustalającej warunki zabudowy jest umorzenie tego postępowania, z uwagi na jego bezprzedmiotowość. Odwołanie od powyższej decyzji wnieśli wnioskodawcy. Wskazali, że Organ I instancji prowadził postępowanie administracyjne w przedmiotowej sprawie od 29.5.2019 r. i w tym 3-letnim okresie dwukrotnie nie potrafił podjąć odpowiedniej decyzji o ustaleniu warunków zabudowy dla inwestycji objętej wnioskiem. Wydawane przez Organ decyzje zostały bowiem uchylone przez SKO. Zwieńczeniem absolutnej nieudolności jest końcowa decyzja Prezydenta Miasta o umorzeniu prowadzonego postępowania administracyjnego. Przeprowadzone w toku postępowania analizy funkcji oraz cech zabudowy i zagospodarowania terenu przed wydaniem obu uchylonych decyzji oraz ich uzasadnienia są niezgodne z stanem faktycznym. Pomijają przede wszystkim, że w obszarze analizowanym występuje funkcja zamieszkania zbiorowego (liczne hotele i hostele). W ocenie skarżących zostali oni potraktowani bardzo niesprawiedliwie. Zgodnie bowiem z uchwalonym planem miejscowym mają ograniczoną do ok. 120 m 2 powierzchnię zabudowy, która jest o 50% mniejsza od podanej koncepcji planowanej wówczas inwestycji, załączonej do wniosku o wydanie warunków zabudowy. Istotne znaczenie ma również aktualny koszt budowy, gdyż w okresie trzyletniego, bezskutecznego załatwienia wniosku, ceny realizacji inwestycji wzrosły o 40% i skarżący będą zmuszeni je ponieść niezależnie od wielkości inwestycji. SKO utrzymało w mocy decyzję o umorzeniu postępowania. Odnosząc się do treści odwołania, SKO wskazało, że ustawodawca nie pozostawił organom swobody działania w sytuacji obowiązywania na danym terenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Nawet jeżeli parametry zabudowy dopuszczone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego są dla skarżących niekorzystne (w stosunku do wskazywanych we wniosku o ustalenie warunków zabudowy), to nie może to stanowić przesłanki przemawiającej za dalszym prowadzeniem postępowania w przedmiocie warunków zabudowy. Sprawa trafiła do WSA ze skargą wywiedzioną przez wnioskodawców. Stanowisko WSA w Poznaniu Ustalenie przeznaczenia i zasad zagospodarowania terenu dokonywane jest w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego z zachowaniem warunków określonych w ustawach, a art. 4 ust. 1 PlanZagospU wprost wskazuje, że zadaniem własnym gminy jest ustalanie przeznaczenia i zasad zagospodarowania terenu. Przepisy te stanowią podstawę do kształtowania jednego z istotnych uprawnień organów gminy, jakim jest władztwo planistyczne. Stanowi ono kompetencję gminy do samodzielnego i zgodnego z jej interesami oraz zapewnieniem ładu przestrzennego kształtowania polityki przestrzennej. Obejmuje ono uprawnienie do samodzielnego ustalenia przez radę gminy przeznaczenia terenów, rozmieszczenia inwestycji celu publicznego oraz określanie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy. Plan miejscowy ustala więc przede wszystkim przeznaczenie terenu, i jako taki przesądza o ograniczeniach prawa własności. Zgodnie więc z zasadą wyrażoną w art. 4 ust. 1 PlanZagospU ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym: (1) lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego; (2) sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w drodze decyzji o warunkach zabudowy. (art. 4 ust. 2 pkt 1 i 2 PlanZagospU). Jak wskazuje się w orzecznictwie, obowiązywanie dla danego terenu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wyklucza prowadzenie postępowania oraz możliwość i konieczność uzyskania decyzji o ustaleniu warunków zabudowy dla danej inwestycji. Podstawową przesłanką umożliwiającą organowi administracji wydanie decyzji o ustaleniu warunków zabudowy jest właśnie brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla danego terenu, na którym ma być realizowana inwestycja. Unormowania art. 4 ust. 1 i 2 PlanZagospU stanowią, iż ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a dopiero wtedy, gdy brak jest planu miejscowego - w decyzji o ustaleniu warunków zabudowy (względnie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego). Przepis ten daje więc wyraźne pierwszeństwo ustaleniom planu miejscowego przed ustaleniami decyzji o warunkach zabudowy. Jednocześnie zaś, wobec niedopuszczalności wydania decyzji o ustaleniu warunków zabudowy dla terenu, na którym obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, postępowanie w sprawie wydania decyzji o ustaleniu warunków zabudowy należy umorzyć jako bezprzedmiotowe, na podstawie art. 105 KPA, zgodnie z którym gdy postępowania z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania. Od chwili wejścia w życie planu miejscowego, postępowanie o ustaleniu warunków zabudowy nie może być kontynuowane, staje się ono bezprzedmiotowe i podlega umorzeniu. W ocenie Sądu w sprawie nie sposób również mówić o naruszeniu zasady lex retro non agit, skoro istotne jest to, że do dnia, w którym przedmiotowa uchwała weszła w życie, skarżący nie dostali decyzji merytorycznej o warunkach zabudowy (sprawa została przekazana Organowi I instancji do ponownego rozpoznania). W takim wypadku nie ustala się warunków zabudowy, a wszczęte już postępowanie w tym zakresie musi zostać umorzone. Komentarz Wejście w życie planu miejscowego w toku procedury o wydanie decyzji o warunkach zabudowy, który odnosi się do tego samego terenu, powoduje, że postępowanie administracyjne staje się bezprzedmiotowe i trzeba je umorzyć. Nie ma znaczenia fakt, jak długo toczyło się samo postępowanie administracyjne. W omawianej sprawie to okres 3 lat. WSA w uzasadnieniu omawianego wyroku wyraźnie wskazał, że jeżeli zdaniem skarżących postępowanie trwało zbyt długo, to mogli skorzystać ze środka zaskarżenia, jakim jest skarga na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania. W sprawie ze skargi WSA ograniczony był do zbadania, czy zaistniały przesłanki do umorzenia postępowania. Tak samo w ramach postępowania wywołanego skargą dotyczącą decyzji umarzającej postępowanie nie mogły być badane zarzuty dotyczące zapisów miejscowego planu. Skarżący mogą w tym zakresie wywieść odrębną skargę, której przedmiotem będą zapisy planu miejscowego odnoszące się do ich nieruchomości. Wyrok WSA w Poznaniu z 16.2.2023 r., II SA/Po 805/22,
Wejście w życie planu miejscowego w trakcie procedury o wydanie decyzji o warunkach zabudowy powoduje konieczność umorzenia postępowania, nawet jeśli trwało ono przez długi okres. Wyrok WSA w Poznaniu jednoznacznie potwierdza, że w przypadku obowiązywania planu miejscowego, postępowanie o warunki zabudowy musi zostać zakończone.