Fikcja doręczenia dokumentu elektronicznego
Publikacja "Fikcja doręczenia dokumentu elektronicznego" analizuje stanowisko WSA w Łodzi z 21.3.2023 r. w kontekście braków formalnych w skargach przed sądami administracyjnymi. Ustawa oraz tryb doręczeń elektronicznych są kluczowymi zagadnieniami omawianymi w publikacji.
Tematyka: Fikcja doręczenia dokumentu elektronicznego, WSA w Łodzi, braki formalne, sąd administracyjny, doręczenia elektroniczne, skargi, PostAdmU
Publikacja "Fikcja doręczenia dokumentu elektronicznego" analizuje stanowisko WSA w Łodzi z 21.3.2023 r. w kontekście braków formalnych w skargach przed sądami administracyjnymi. Ustawa oraz tryb doręczeń elektronicznych są kluczowymi zagadnieniami omawianymi w publikacji.
W postanowieniu WSA w Łodzi z 21.3.2023 r. zaprezentowano stanowisko, zgodnie z którym ustawodawca nie przewidział jakichkolwiek odstępstw od reguły nakazującej odrzucenie skargi obarczonej nieuzupełnionymi w terminie brakami formalnymi, nie wprowadził też żadnych uregulowań pozwalających na zastosowanie innego środka niż odrzucenie skargi. Stan faktyczny rozpatrywanej sprawy Zarządzeniami z 30.1.2023 r. P.K. (dalej: Skarżący) został wezwany do usunięcia braków skargi, w terminie 7 dni, przez: (i) podpisanie skargi bądź nadesłanie jej podpisanego egzemplarza; (ii) wskazanie numeru PESEL oraz (iii) uiszczenie wpisu sądowego w kwocie 100 zł. Wezwania do uiszczenia powyższych braków zostały doręczone za pomocą środków komunikacji elektronicznej 16.2.2023 r. W wyznaczonym przez WSA w Łodzi terminie żaden z wymienionych braków nie został uzupełniony. Stan prawny Zgodnie z art. 57 § 1 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 259; dalej: PostAdmU), który określa wymagania formalne skargi, skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym. Wśród tych wymogów art. 46 § 1 pkt 4 PostAdmU podaje, że każde pismo strony w postępowaniu przed sądem administracyjnym powinno zawierać podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika. Zgodnie z art. 46 § 2 pkt. 1 lit. b) PostAdmU pierwsze pismo w sprawie powinno zawierać numer PESEL strony wnoszącej pismo, będącej osobą fizyczną, jeżeli jest obowiązana do jego posiadania albo posiada go, nie mając takiego obowiązku. Niedochowanie powyższych wymogów (podpisanie skargi oraz podanie numeru PESEL) oznacza, że skarga dotknięta jest brakami formalnymi. Braki te mogą być przez stronę uzupełnione, do czego stronę wzywa przewodniczący (art. 49 § 1 PostAdmU). Nieuzupełnienie w wyznaczonym terminie braków formalnych obliguje sąd do odrzucenia wniesionej skargi (art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU). WSA w Łodzi podkreślił, że ustawodawca nie przewidział jakichkolwiek odstępstw od tej reguły, nie wprowadził też żadnych uregulowań pozwalających na zastosowanie innego środka niż odrzucenie skargi. Ponadto zgodnie z art. 230 § 1 PostAdmU od pism wszczynających postępowanie przed sądem administracyjnym w danej instancji pobiera się wpis stosunkowy albo stały. W myśl art. 214 § 1 PostAdmU, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, do uiszczenia kosztów sądowych obowiązany jest ten, kto wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki. Stosownie do art. 220 § 1 PostAdmU sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie zostanie uiszczona należna opłata. Jeżeli pismem tym jest skarga, przewodniczący wzywa wnoszącego pismo, aby pod rygorem jej odrzucenia uiścił opłatę w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia wezwania (art. 220 § 1 i 3 PostAdmU). Jak zaznaczył WSA w Łodzi, także i w tym przypadku sąd jest zobowiązany do odrzucenia nieopłaconej skargi. Wezwanie do usunięcia braków formalnych skargi sąd doręcza przez pocztę, przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione przez sąd osoby lub organy albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej, na warunkach określonych w art. 74a PostAdmU (art. 65 § 1 PostAdmU). W myśl art. 74a § 1 pkt. 1 PostAdmU doręczenie pism przez sąd następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej, jeżeli strona wniosła pismo w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą sądu lub organu, za pośrednictwem którego składane jest pismo. Zgodnie z art. 74a § 3 PostAdmU w celu doręczenia pisma w formie dokumentu elektronicznego sąd przesyła na adres elektroniczny adresata zawiadomienie zawierające: 1) informację, że adresat może odebrać pismo w formie dokumentu elektronicznego, wraz ze wskazaniem adresu elektronicznego, z którego adresat może pobrać dokument i pod którym powinien dokonać potwierdzenia doręczenia dokumentu; 2) pouczenie dotyczące sposobu odbioru pisma, a w szczególności sposobu identyfikacji adresata pod wskazanym adresem elektronicznym w systemie teleinformatycznym wykorzystywanym przez sąd do obsługi doręczeń, oraz informację o wymogu podpisania urzędowego poświadczenia odbioru kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. W przypadku nieodebrania pisma w formie dokumentu elektronicznego sąd, po upływie siedmiu dni, licząc od dnia wysłania zawiadomienia, przesyła powtórne zawiadomienie o możliwości odebrania tego pisma (art. 74a § 6 PostAdmU). W przypadku nieodebrania pisma doręczenie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni, licząc od dnia przesłania pierwszego zawiadomienia (art. 74a § 8 PostAdmU). Stanowisko WSA w Łodzi Przenosząc powyższe rozważania na temat stanu prawnego dotyczącego braków formalnych i fiskalnych skargi do sądu administracyjnego, trybu ich uzupełniania, a także doręczeń w formie elektronicznej na grunt rozpatrywanej sprawy, WSA w Łodzi wskazał, co następuje. Mając na uwadze ustalony stan faktyczny i znajdujący do niego zastosowanie przywołany powyżej stan prawny, WSA w Łodzi wskazał, że w niniejszej sprawie wezwania do podpisania skargi, wskazania numeru PESEL oraz do uiszczenia wpisu, tj. uzupełnienia zidentyfikowanych braków formalnych skargi, doręczone zostały elektronicznie Skarżącemu tego samego dnia, tj. 16.2.2023 r. Wyznaczony przez WSA w Łodzi siedmiodniowy termin do uzupełnienia wspomnianych braków skargi upłynął 23.2.2023 r. W tak określonym terminie Skarżący nie uiścił wpisu, nie przesłał podpisanego egzemplarza skargi, a także nie wskazał swojego numeru PESEL. Ponieważ nałożone na stronę ustawowe obowiązki nie zostały wykonane, WSA w Łodzi - na podstawie art. 58 § 1 pkt. 3 i § 3 oraz art. 220 § 3 PostAdmU, odrzucił skargę. Komentarz Analiza stanu faktycznego zaistniałego w rozpatrywanej sprawie spowodowała, że WSA w Łodzi dokonał rozważań dotyczących zagadnienia doręczeń korespondencji sądowej za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej w kontekście wezwania do uzupełnienia braków formalnych skargi do sądu administracyjnego, a także bezskutecznego upływu terminu na dokonanie przedmiotowej czynności. Wobec tego WSA w Łodzi wskazał, że skorzystanie z takiego trybu doręczeń możliwe jest jedynie z woli samej strony postępowania, która może być wyrażona m.in. poprzez wniesienie pisma w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą sądu lub organu, za pośrednictwem którego składane jest pismo. W takim przypadku sąd administracyjny, po przesłaniu zawiadomienia zawierającego zarówno informację o możliwości odbioru korespondencji sądowej w formie dokumentu elektronicznego, jak i pouczenia w zakresie sposobu odbioru takiego pisma, może zastosować przewidzianą przez ustawodawcę fikcję doręczenia elektronicznego. W analizowanej sprawie kwestie związane z prawidłowością, skutecznością i terminem doręczenia korespondencji w sprawie w drodze elektronicznej nie budziły wątpliwości. Postanowienie WSA w Łodzi z 21.3.2023 r., I SA/Łd 78/23,
Postanowienie WSA w Łodzi z 21.3.2023 r. wyraźnie wskazało na konieczność spełnienia wymogów formalnych skargi przed sądem administracyjnym oraz konsekwencje braku ich uzupełnienia. Analiza stanu faktycznego i prawnego sprawy pozwoliła na odrzucenie skargi ze względu na nieuzupełnione braki formalne.