Przebieg linii kablowej w planie miejscowym a wydanie decyzji z art. 124 ust. 1 GospNierU
Dla spełnienia przesłanki zgodności zamierzenia inwestycyjnego z planem miejscowym, wynikającej z art. 124 ust. 1 GospNierU, nie zawsze konieczne jest precyzyjne określenie przebiegu danej sieci w planie. Artykuł omawia decyzje organów i orzecznictwo dotyczące interpretacji tego wymogu oraz konieczność zgodności z przepisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Tematyka: art. 124 ust. 1 GospNierU, plan miejscowy, inwestycja celu publicznego, linia kablowa, decyzja administracyjna, postępowanie sądowe
Dla spełnienia przesłanki zgodności zamierzenia inwestycyjnego z planem miejscowym, wynikającej z art. 124 ust. 1 GospNierU, nie zawsze konieczne jest precyzyjne określenie przebiegu danej sieci w planie. Artykuł omawia decyzje organów i orzecznictwo dotyczące interpretacji tego wymogu oraz konieczność zgodności z przepisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Dla spełnienia przesłanki zgodności zamierzenia inwestycyjnego z planem miejscowym, wynikającej z art. 124 ust. 1 GospNierU, nie w każdym przypadku konieczne jest zaznaczenie przebiegu danej sieci w części graficznej planu lub wymienienie jej z nazwy w konkretnym przepisie planu. Stan faktyczny NSA rozpoznał skargę kasacyjną Spółki od wyroku WSA w Krakowie z 18.2.2022 r., II SA/Kr 1375/21, , w sprawie ze skargi właściciela nieruchomości na decyzję Wojewody Małopolskiego w przedmiocie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości. Sąd uchylił zaskarżony wyrok i oddalił skargę. W sprawie tej wcześniej WSA uchylił zaskarżoną decyzję Wojewody oraz poprzedzającą ją decyzję Organu I instancji. Starosta Tatrzański decyzją wydaną na podstawie art. 104 § 1 i § 2 KPA w zw. z art. 124 ust. 1 oraz 125 ust. 2 ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 344; dalej: GospNierU) orzekł o ograniczeniu sposobu korzystania z nieruchomości, poprzez zezwolenie Spółce na wstęp na przedmiotową nieruchomość w celu realizacji inwestycji polegającej na budowie linii kablowej 15 kV. Spółka wystąpiła do właściciela nieruchomości z propozycją zawarcia umowy ustanowienia służebności przesyłu, proponując równocześnie jednorazowe wynagrodzenie. Strony nie doszły do porozumienia. Organ stwierdził, że projektowana sieć energetyczna w obszarze ww. nieruchomości pozostaje w zgodzie z zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla tej nieruchomości i służy realizacji inwestycji celu publicznego, który to cel publiczny definiuje art. 6 pkt 2 GospNierU. Organ ustalił niezbędny zakres ograniczenia prawa własności nieruchomości oraz to, że rokowania nie doprowadziły do uzyskania dobrowolnej zgody właściciela na przeprowadzenie na niej nowej sieci elektroenergetycznej, stosownie do zaproponowanych przez Spółkę warunków finansowych. Na tej podstawie wydał decyzję. Odwołanie od tej decyzji złożył właściciela nieruchomości. Wojewoda Małopolski uchylił pkt 2 zaskarżonej decyzji i umorzył postępowanie I instancji w tej części, tj. dotyczącej terminu wykonania prac. W pozostałej części decyzja została utrzymana w mocy. Właściciel nieruchomości wniósł skargę do WSA, który to Sąd uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Organu I instancji. Stanowisko WSA WSA wskazał, że w orzecznictwie sądów administracyjnych ukształtował się pogląd, że zgoda na zajęcie nieruchomości może być odnoszona do inwestycji, której realizacja jest przewidziana w planie miejscowym, i w tym planie został ustalony jej przebieg. Zaznaczono, że usytuowania inwestycji nie można ustalić wyłącznie na podstawie ogólnych zapisów planu miejscowego. W ocenie Sądu z uwagi na szczególny, zbliżony do rozstrzygnięcia o wywłaszczeniu charakter decyzji, o której mowa w art. 124 ust. 1 GospNierU, przesłanki ograniczenia korzystania z nieruchomości należy interpretować ściśle. Sąd podkreślił, że w przepisie tym ustawodawca posłużył się określeniem, iż ograniczenie ma nastąpić „zgodnie z planem miejscowym”. Zdaniem Sądu normę tę należy odczytywać w powiązaniu z treścią art. 112 ust. 1 GospNierU. Zatem nie wystarczy ogólna zgodność realizacji celu publicznego z uregulowaniami planu. Koniecznym jest, aby konkretny przepis miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wskazywał, że na konkretnej nieruchomości ma być lub może być realizowany konkretny cel publiczny. Sąd I instancji stwierdził, że przepisy, na które powołuje się Organ, nie są wystarczające, by wykazać zgodność przedmiotowego zamierzenia z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W ocenie Sądu, w przypadku inwestycji liniowej, stanowiącej niewątpliwie inwestycję celu publicznego, wskazanie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego ogólnego jej przebiegu, bez określenia granic terenu, który może być pod nią zajęty, nie jest wystarczające dla wydania decyzji na podstawie art. 124 GospNierU. Wobec tego Sąd stwierdził, że warunek zgodności inwestycji z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego nie został spełniony. Spółka wywiodła skargę kasacyjną. Stanowisko NSA Istota sporu w niniejszej sprawie dotyczy kwestii materialnoprawnych. W zarzutach dotyczących naruszenia prawa materialnego podniesiono naruszenie art. 124 ust. 1 GospNierU poprzez błędną wykładnię polegającą na nietrafnym przyjęciu przez Sąd I instancji, że plan miejscowy, aby stwarzał możliwość wydania decyzji o ograniczeniu korzystania z nieruchomości, powinien zawsze w sposób precyzyjny określać lokalizację zamierzonej inwestycji poprzez wskazanie nieruchomości, przez które ma ona przebiegać. Natomiast zdaniem skarżącej kasacyjnie obowiązujące przepisy prawa nie wymagają dla spełnienia wynikającej z art. 124 ust. 1 GospNierU przesłanki zgodności zamierzenia inwestycyjnego z planem miejscowym wyznaczenia konkretnego przebiegu danej inwestycji w planie miejscowym. Aby stwierdzić, czy doszło do naruszenia art. 124 ust. 1 GospNierU, konieczne jest wskazanie przepisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, które zostały naruszone. Nie budzi wątpliwości NSA, że przedmiotowy plan zagospodarowania przestrzennego na terenie przedmiotowej działki dopuszczał usytuowanie kablowej linii elektroenergetycznej 15 kV. Nie w każdym bowiem przypadku dla spełnienia wynikającej z art. 124 ust. 1 GospNierU przesłanki zgodności zamierzenia inwestycyjnego z planem miejscowym konieczne jest zaznaczenie przebiegu danej sieci w części graficznej planu lub wymienienie jej z nazwy w konkretnym przepisie planu. Niewątpliwie z powołanego przepisu wynika, że aby plan miejscowy stwarzał podstawę do zastosowania instytucji z art. 124 ust. 1 GospNierU, musi on dopuszczać realizację celu publicznego i określać jej lokalizacje. Obowiązujące przepisy prawa nie wymagają jednakże dla spełnienia wynikającej z art. 124 ust. 1 GospNierU przesłanki zgodności zamierzenia inwestycyjnego z planem miejscowym zaznaczenia konkretnego przebiegu danej sieci elektroenergetycznej w części graficznej planu lub wymienienia jej z nazwy w konkretnym przepisie planu, o czym już wspomniano powyżej. W orzecznictwie oraz w doktrynie wskazuje się na dopuszczalność wydawania decyzji wskazanych w art. 124 ust. 1 GospNierU na podstawie postanowień planu przewidujących (dopuszczających) infrastrukturę na określonym terenie, jednakże nieokreślających precyzyjnie ich przebiegu, podkreślając jednocześnie, że im bardziej ogólne postanowienie planu miejscowego w zakresie dopuszczalności inwestycji o charakterze publicznym, tym większy margines swobody dla starosty w toku postępowania z art. 124 GospNierU. W orzecznictwie wyrażono także pogląd, że problem, czy wskazania planu zawierają jedynie orientacyjny przebieg linii energetycznej, czy też jej konkretną lokalizację, jest bez znaczenia, gdyż istotne jest to, aby miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dopuszczał możliwość realizacji inwestycji celu publicznego. Decyzja wydana na podstawie art. 124 ust. 1 GospNierU prowadzi do ograniczenia prawa własności nieruchomości i z tego względu ma charakter wyjątkowy. Musi ona zatem ściśle określać zakres ograniczenia prawa własności, tj. w sposób jasny musi z niej wynikać nie tylko jednoznaczny przebieg inwestycji, lecz także zakres uszczuplenia władztwa właściciela, i to tylko w granicach niezbędnych do wykonania danej inwestycji oraz zgodnie z warunkami wynikającymi z planu zagospodarowania przestrzennego. W rozpoznawanej sprawie decyzja Organu I instancji spełnia te wymogi. W wyniku budowy przedmiotowej linii nie zmieni się aktualny sposób korzystania z nieruchomości, gdyż - jak wynika z wniosku - budowa linii kablowej 15 kV zlokalizowana będzie na istniejących stanowiskach słupowych. Zatem wnioskowany sposób ograniczenia prawa korzystania z nieruchomości w możliwie minimalnym stopniu ingeruje w sferę uprawnień właścicielskich, a po zakończeniu prac nieruchomość będzie mogła być wykorzystywana w dotychczasowy sposób. Komentarz Omawiane orzeczenie odnosi się m.in. do problemu szczegółowości wskazania w planie miejscowym przebiegu planowanej inwestycji liniowej. Ustawodawca w art. 124 ust. 1 GospNierU umożliwia przymusowe, wbrew woli właściciela nieruchomości, ograniczenie jego uprawnień właścicielskich na zrealizowanie inwestycji celu publicznego, zarówno gdy podmiot ten nie wyraża na to zgody, jak i w sytuacji, gdy nie dojdzie do porozumienia z inwestorem co do ekwiwalentu pieniężnego za uszczuplenie jego praw. NSA wskazał, że jeżeli inwestycja ma charakter liniowy, to determinuje to jej przebieg. Ponadto musi spełniać określone wymagania techniczne. To powoduje, że decyzja w kwestii konkretnego przebiegu linii należy do inwestora, przy czym nie jest ona dowolna. Natomiast nie jest możliwe określanie jej przebiegu, zgodnie z życzeniami wszystkich właścicieli nieruchomości, na których będzie lokalizowana. Nie jest też tak, że jej przebieg ma wynikać z planu miejscowego. Wyrok NSA z 29.3.2023 r., I OSK 1204/22,
Orzeczenie NSA wskazuje, że dla spełnienia przesłanki z art. 124 ust. 1 GospNierU nie zawsze konieczne jest wskazanie precyzyjnego przebiegu inwestycji w planie miejscowym. Decyzja organu musi ściśle określać zakres ograniczenia prawa własności nieruchomości zgodnie z wymogami prawa.