Usunięcie danych osobowych z publikacji prasowej umieszczonej na stronie internetowej na podstawie art. 17 RODO

Tematyka: usunięcie danych osobowych, publikacja prasowa, art. 17 RODO, prawo do bycia zapomnianym, działalność prasowa, konflikt wartości, wolność prasy, ochrona danych osobowych, archiwalne materiały prasowe, NSA

Prymat wolności prasy nad ochroną prawa do prywatności jest możliwy tylko jeśli są realizowane cele
działalności prasowej, czyli wówczas, gdy konkretna informacja zawarta w materialne prasowym posiada
przymiot aktualności. Natomiast udostępnianie przez wydawcę publikacji archiwalnej przechowywanej na
stronie internetowej nie stanowi działalności prasowej w rozumieniu PrPras, dlatego ma do niej
zastosowanie art. 17 RODO, regulujący tzw. prawo do bycia zapomnianym.
Wniosek o usunięcie danych
S.B. zwrócił się do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych o nakazanie „A.” S.A. usunięcia jego danych
osobowych z publikacji prasowej umieszczonej na stronie internetowej z serwera oraz powiązanych z nim baz. Organ
odmówił wszczęcia postępowania, wyjaśniając, że polski ustawodawca w art. 2 ust. 1 ustawy z 10.5.2018 r.
o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1781; dalej: OchrDanychU) wyłączył art. 5-9, art. 11, art. 13-
16, art. 18-22, art. 27, art. 28 ust. 2-10 oraz art. 30 RODO w stosunku do działalności dziennikarskiej. Skoro Organ
nie ma uprawnień do oceny legalności przetwarzania danych na łamach artykułu zamieszczonego na stronie
internetowej w oparciu o przesłanki określone w art. 6 ust. 1 RODO, to nie jest możliwe usunięcie danych osobowych
S.B.
Orzeczenie WSA
WSA w Warszawie uchylił zaskarżone postanowienie. Tekst, w którym występują dane osobowe S.B., stanowi
opublikowany materiał prasowy w rozumieniu przepisów ustawy z 26.1.1984 r. Prawo prasowe (t.j. Dz.U. z 2018 r.
poz. 1914; dalej: PrPras). Ustawodawca nie określa, do kiedy materiały prasowe mogą być opublikowane
w zasobach Internetu. W praktyce przyjmuje się, że każda publikacja może być dostępna nieskończenie długo,
dlatego bez znaczenia pozostaje fakt, czy sporny tekst ma charakter archiwalny, nawet gdyby zamieszczono go
w wydzielonym katalogu. W ocenie Sądu Organ błędnie przyjął, że wobec tego rodzaju materiałów nie ma
zastosowana prawo do bycia zapomnianym w granicach wyznaczonych w art. 17 RODO. Ustawodawca krajowy nie
wyłączył bowiem stosowania tej regulacji do działalności prasowej. Z art. 17 ust. 3 lit. a) RODO wynika, że jeśli
określone dane osobowe są już zbędne w celu, w jakim były zebrane lub w inny sposób przetwarzane, a nie są
równocześnie konieczne z perspektywy wolności korzystania z prawa do wolności wypowiedzi i informacji, możliwe
jest zastosowanie reguł ogólnych prawa do bycia zapomnianym. W konsekwencji bezpodstawne jest założenie, że
dla korzystania z prawa do wolności wypowiedzi i informacji każdy artykuł musi być publikowany bezterminowo.
W ocenie Sądu, wobec konkretnego żądania S.B. nieuwzględnionego przez administratora danych - wydawcę, rolą
Organu jest rozważenie, czy z perspektywy wolności dostępu do informacji niezbędne jest dalsze przetwarzanie
danych osobowych wnioskodawcy w materiale prasowym sprzed kilkunastu lat.
Konflikt wartości
NSA oddalił skargę kasacyjną PUODO. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że pomiędzy prawem do ochrony danych
osobowych a wolnością wypowiedzi i informacji w ramach działalności dziennikarskiej istnieje nieuchronny konflikt.
Egzekwowanie wymogów ochrony danych osobowych ogranicza w znacznym stopniu możliwość swobodnego
przetwarzania danych, natomiast gromadzenie i rozpowszechnianie informacji może naruszać przepisy dotyczące
ochrony danych osobowych. Dziennikarz przy gromadzeniu i wykorzystywaniu danych osobowych powinien być
zwolniony z niektórych wymogów dotyczących ochrony danych, przy czym pojęcie potrzeb dziennikarskich powinno
być odnoszone do prasy w szerokim tego słowa znaczeniu, jako prasy tradycyjnej, radia, telewizji i innych mediów
elektronicznych, w tym portali internetowych. Dlatego prawodawca unijny upoważnił w art. 85 ust. 1 RODO
państwa członkowskie do wprowadzania ograniczeń dotyczących ochrony danych na rzecz zapewnienia
swobody wypowiedzi i wolności informacyjnej. Jednak ustanowione w art. 2 ust. 1 OchrDanychU wyłączenie
nie obejmuje art. 17 RODO, który przewiduje prawo do usunięcia danych.
Działalność prasowa a dostępność danych w Internecie
W uzasadnieniu wyroku wskazano, że pierwotnie działalność prasowa i związana z tym wolność prasy realizowana
była przez publikację materiałów prasowych w formie papierowej. Mogą one być dostępne w niezmienionej formie,
czyli m.in. zawierać przez czas nieokreślony dane o osobach, gdyż dotarcie do nich po wielu latach od momentu
publikacji jest utrudnione. Zasadniczą zmianę w zakresie dostępności i pozyskiwania danych o osobach fizycznych
przyniósł postęp techniczny i wprowadzenie automatycznych instrumenty wyszukiwania i gromadzenia danych za
pomocą urządzeń: systemów informatycznych, komputerów, serwerów i towarzyszących im oprogramowań.

Powoduje to konieczność ograniczenia czasu przetwarzania danych osobowych w materiałach prasowych
dostępnych w Internecie. NSA stwierdził, że na podstawie art. 14, 51 i 54 Konstytucji RP oraz w art. 85 RODO
należy przyjąć, że pierwszeństwo wolności prasy nad ochroną prawa do prywatności możliwe jest tylko do
chwili, gdy są realizowane cele działalności prasowej, czyli tak długo, jak konkretna informacja zawarta
w materialne prasowym posiada przymiot aktualności. Choć opublikowane kiedyś informacje mogą być
interesujące także po upływie znacznego czasu, np.: dla oceny występujących zjawisk, ustalenia przebiegu
wypadków, zbierania danych o określonych osobach, to udostępnianie przez wydawcę publikacji archiwalnej
przechowywanej na stronie internetowej nie stanowi działalności prasowej polegającej na redagowaniu,
przygotowywaniu, tworzeniu lub publikowaniu materiałów prasowych w rozumieniu PrPras. Do tego rodzaju
działalności znajduje zastosowanie art. 17 RODO regulujący tzw. prawo zapomnienia, gdyż udostępnianie
archiwalnych materiałów prasowych dostępnych w Internecie nie jest niezbędne do korzystania z prawa do wolności
wypowiedzi i informacji, które zostało już zrealizowane w chwili opublikowania materiału posiadającego przymiot
aktualności. Archiwalny materiał prasowy przechowywany na stronie internetowej ma cechę aktualności jedynie
przez pewien czas po publikacji, którego długość uzależniona jest od indywidualnych okoliczności danej sprawy.
NSA wyjaśnił, że Organ powinien rozważyć, czy dalsze przetwarzanie w materiale prasowym sprzed kilkunastu lat
danych osobowych skarżącego jest niezbędne. Należy przy tym wyjaśnić, czy praktyką wydawcy jest publikowanie
wszelkich materiałów przez długi czas, a nawet bezterminowo, czy też realizowana jest ich okresowa selekcja. W tym
drugim przypadku celem utrzymywania konkretnej publikacji, np. zawierającej wypowiedzi krytyczne wobec
określonej osoby, może nie być dostarczanie obiektywnej informacji prasowej, lecz np. kreowanie wizerunku
konkretnych osób, według przyjętych przez administratora kryteriów doboru pozostawianych w Internecie materiałów
prasowych. Takie działanie nie jest niezbędne w kontekście korzystania z prawa do wolności wypowiedzi i informacji
w granicach działalności prasowej, a może godzić w prawo do prywatności konkretnych osób.
Wyrok NSA z 9.2.2023 r., III OSK 6781/21,

NSA stwierdził, że konieczne jest ograniczenie czasu przechowywania danych osobowych w materiałach prasowych dostępnych w Internecie. Artykuł porusza konflikt między prawem do ochrony danych osobowych a wolnością wypowiedzi i informacji w działalności prasowej. Wyrok NSA podkreśla, że udostępnianie archiwalnych materiałów prasowych nie jest niezbędne do korzystania z prawa do wolności wypowiedzi i informacji, co reguluje art. 17 RODO.