Umocowanie do wniesienia skargi kasacyjnej
Do złożenia skargi kasacyjnej, wystarczające jest legitymowanie się ogólnym pełnomocnictwem, uprawniającym do występowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym. W przypadku braku właściwego umocowania do sporządzenia skargi kasacyjnej, może dojść do odrzucenia środka zaskarżenia. Artykuł przedstawia istotę pełnomocnictwa w postępowaniu sądowoadministracyjnym oraz zakres przymusu adwokacko-radcowskiego przy sporządzaniu skargi kasacyjnej.
Tematyka: skarga kasacyjna, umocowanie, pełnomocnictwo, postępowanie sądowoadministracyjne, przymus adwokacko-radcowski, NSA, sąd administracyjny
Do złożenia skargi kasacyjnej, wystarczające jest legitymowanie się ogólnym pełnomocnictwem, uprawniającym do występowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym. W przypadku braku właściwego umocowania do sporządzenia skargi kasacyjnej, może dojść do odrzucenia środka zaskarżenia. Artykuł przedstawia istotę pełnomocnictwa w postępowaniu sądowoadministracyjnym oraz zakres przymusu adwokacko-radcowskiego przy sporządzaniu skargi kasacyjnej.
Do złożenia skargi kasacyjnej, wystarczające jest legitymowanie się ogólnym pełnomocnictwem, uprawniającym do występowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym. Odrzucenie skargi kasacyjnej WSA w Białymstoku uwzględnił skargę Fundacji L. na bezczynność Nadleśniczego w przedmiocie informacji o środowisku. Organ wniósł skargę kasacyjną sporządzoną i podpisaną przez adwokata, jednak Przewodniczący Wydziału uznał, że nie był on należycie umocowany i wezwał go do złożenia pełnomocnictwa procesowego obejmującego sporządzenie skargi kasacyjnej, w terminie 7 dni, pod rygorem odrzucenia tego środka zaskarżenia. Ponieważ w wyznaczonym terminie pełnomocnik nie nadesłał dokumentu Sąd I instancji odrzucił skargę kasacyjną. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że w aktach sprawy znajduje się złożone na rozprawie pełnomocnictwo, w którym organ udzielił adwokatowi umocowania w sprawie skargi na bezczynność. Zdaniem Sądu I instancji pełnomocnictwo dotyczyło jedynie występowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym i nie obejmowało sporządzenia skargi kasacyjnej. Pełnomocnictwo w postępowaniu sądowoadministarcyjnym Zgodnie z art. 36 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j Dz.U. z 2023 r. poz. 259; dalej: PostAdmU) pełnomocnictwo może być: ogólne - do prowadzenia spraw przed sądami administracyjnymi, do prowadzenia poszczególnych spraw lub do niektórych czynności w postępowaniu. Przy czym w tym ostatnim rodzaju pełnomocnictwa należy wyraźnie określić, jakie konkretnie czynności mocodawca powierza pełnomocnikowi (zob. postanowienie NSA z 19.6.2009 r., II OZ 518/09, ). Przepisy PostAdmU dla sporządzenia niektórych pism wymagają udziału adwokata lub radcy prawnego, np. art. 175 § 1 PostAdmU czy art. 194 § 4 PostAdmU, co nie stoi na przeszkodzie ustanowieniu pełnomocnika w szerszym zakresie. Sąd w każdym przypadku powinien oceniać zakres i czas trwania umocowania, przy czym zakres ten musi wynikać wprost z tego pełnomocnictwa i w żadnym zakresie nie może być dorozumiany (zob. postanowienie NSA z 24.11.2011 r., II OSK 2070/11, ; postanowienie NSA z 8.10.2009 r., II OSK 1501/09, ). Należy przy tym podkreślić, że przepisy PostAdmU nie ograniczają swobody stron do zmiany zakresu pełnomocnictw w zakresie przedmiotowym (rozszerzenie lub ograniczenie) lub czasowym. Modyfikacja zakresu uprawnień wymaga jednak wyraźnego zaznaczenia w treści pełnomocnictwa (zob. postanowienie NSA z 21.9.2012 r., II FZ 696/12, ). Zakres przymusu adwokacko-radcowskiego Przy sporządzaniu skargi kasacyjnej wprowadzono tzw. przymus adwokacko-radcowski, aby nadać temu środkowi odwoławczemu charakter pisma o wysokim stopniu sformalizowania w zakresie wymagań dotyczące podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia, jako istotnych elementów konstrukcji skargi kasacyjnej (zob. wyrok NSA z 10.8.2022 r., I GSK 2774/18, ). Zakres przymusu określonego w art. 175 PostAdmU w odniesieniu do skargi kasacyjnej dotyczy jedynie jej sporządzenia, przy czym to sporządzenie dotyczy nie tylko jej napisania, ale również podpisania, ponieważ to podpis wprost wskazuje na osobę, która przygotowała ten środek odwoławczy (zob. postanowienie NSA z 29.09.2010 r., II FZ 469/10, ). Niezamieszczenie podpisu pod skargą kasacyjną, jeśli z jej treści wynika, że została sporządzona przez uprawnioną osobę, stanowi brak o usuwalnym charakterze, który obliguje sąd do wezwania do jego uzupełnienia. Natomiast podpisanie skargi kasacyjnej przez osobę niewymienioną w art. 175 PostAdmU stanowi uchybienie, które skutkuje jej odrzuceniem na podstawie art. 178 PostAdmU bez wzywania do usunięcia braków (zob. postanowienie NSA z 4.1.2012 r., I OZ 1088/11, ). Zakres przymusu adwokacko-radcowskiego nie obejmuje innych czynności związanych z tą skargą oraz postępowaniem przed NSA uruchomionym w wyniku jej złożenia. Z tego względu skarga kasacyjna, sporządzona przez uprawniony podmiot, może być wniesiona przez stronę lub jej niezawodowego pełnomocnika (zob. wyrok NSA z 28.6.2005 r., FSK 1930/04, ). W orzecznictwie początkowo przyjmowano, że udzielenie pełnomocnictwa do wniesienie skargi kasacyjnej nie obejmuje umocowania pełnomocnika do sporządzenia skargi kasacyjnej, ze względu na konieczność ścisłego odczytywania zakresu pełnomocnictwa do niektórych tylko czynności w postępowaniu (zob. postanowienie NSA z 19.3.2012 r., I FSK 258/12, ). Później jednak stwierdzono, że jeżeli wolą mocodawcy jest upoważnienie pełnomocnika do wniesienia skargi kasacyjnej, a w świetle art. 175 PostAdmU może ją sporządzić tylko profesjonalista, to wspomniane upoważnienie obejmuje również czynność jej sporządzenia (zob. postanowienie NSA z 17.4.2013 r., I FZ 123/13, ). Umocowanie do sporządzenia skargi kasacyjnej W dotychczasowym orzecznictwie NSA wyrażano pogląd, że pełnomocnictwo upoważniające do reprezentowania w sprawie przed wojewódzkim sądem administracyjnym, jest pełnomocnictwem o którym mowa w art. 36 pkt 2 PostAdmU, czyli do prowadzenia poszczególnej sprawy. Umocowanie to uprawnia do dokonywania wszelkich czynności w postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym, nie stanowi natomiast umocowania do wniesienia skargi kasacyjnej od tego wyroku (zob. postanowienie NSA z 20.7.2018 r., II FZ 382/18, ; postanowienie NSA z 24.6.2015 r., I GZ 363/15, ; postanowienie NSA z 14.11.2008 r., I OSK 1486/07, ). Naczelny Sąd Administracyjny uchylił jednak zaskarżone przez organ postanowienie. Zgodnie z art. 39 pkt 1 PostAdmU, pełnomocnictwo ogólne lub do prowadzenia poszczególnych spraw obejmuje z samego prawa umocowanie do wszystkich łączących się ze sprawą czynności w postępowaniu, nie wyłączając skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego jej wniesieniem. Jak podkreślono skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok lub postanowienie. Złożenie skargi kasacyjnej jest więc czynnością podejmowaną przed wojewódzkim sądem administracyjnym w danej sprawie. Dopiero wniesienie skargi kasacyjnej wszczyna tzw. postępowanie międzyinstancyjne, a po przekazaniu sprawy przez sąd I instancji - postępowanie przed NSA. W tym postępowaniu może być konieczne złożenie kolejnego pełnomocnictwa, które obejmować będzie występowanie przed NSA, natomiast do złożenia skargi kasacyjnej wystarczające jest legitymowanie się ogólnym pełnomocnictwem, uprawniającym do występowania przed sądem I instancji. Tego rodzaju pełnomocnictwo zostało w tej sprawie złożone. Postanowienie NSA z 13.6.2023 r., III OZ 277/23,
Umocowanie do wniesienia skargi kasacyjnej wymaga precyzyjnego określenia zakresu pełnomocnictwa. Postanowienie NSA podkreśla, że legitymowanie się ogólnym pełnomocnictwem jest wystarczające do wniesienia skargi kasacyjnej przed sądem I instancji. Z kolei brak właściwego umocowania do sporządzenia skargi kasacyjnej może skutkować odrzuceniem środka zaskarżenia.