Dokument tożsamości w aplikacji mObywatel

Od 14.7.2023 r. obowiązuje nowa ustawa dotycząca aplikacji mObywatel, wprowadzająca m.in. dokument tożsamości mObywatel i zasadę równoważności dokumentów elektronicznych i tradycyjnych. Ustawa ma na celu zrównanie prawne dokumentów cyfrowych z tradycyjnymi oraz umożliwienie korzystania z aplikacji mObywatel jako środka identyfikacji elektronicznej.

Tematyka: aplikacja mObywatel, dokument mObywatel, mLegitymacja, identyfikacja elektroniczna, dokumenty elektroniczne, równoważność dokumentów, płatności online, certyfikat użytkownika, regulacje prawne

Od 14.7.2023 r. obowiązuje nowa ustawa, która reguluje kwestie związane z funkcjonowaniem aplikacji
mObywatel w sposób kompleksowy i wprowadza m.in. nowy elektroniczny dokument tożsamości -
dokumentem mObywatel, a także zasadę równoważności dokumentów elektronicznych i dokumentów
tradycyjnych.
Ustawa z 26.5.2023 r. o aplikacji mObywatel (Dz.U. z 2023 r. poz. 1234; dalej: MObywatelApU) została ogłoszona
29.6.2023 r., zaś obowiązuje od 14.7.2023 r. Wprowadza szereg zmian związanych z dokumentami elektronicznymi
i zasadami posługiwania się nimi za pomocą funkcjonującej już od 2017 r. od aplikacji mObywatel.
Potrzeba zmian prawnych
Zgodnie z uzasadnieniem MObywatelApU (dostępnym na stronie internetowej Sejmu RP, druk 3050), aplikacja
mObywatel cieszy się dużą popularnością (ponad 9 milionów pobrań), a zainteresowanie nią ciągle rośnie.
Korzystanie z ww. aplikacji jest dobrowolne i bezpłatne (art. 17 MObywatelApU). Ustawodawca wskazuje, że
popularność i łatwość korzystania z aplikacji mObywatel spowodowały, iż użytkownicy tej aplikacji zaczęli oczekiwać,
aby dokumenty elektroniczne obsługiwane przy użyciu aplikacji mObywatel pozwalały na ich wykorzystanie w sposób
co najmniej tak szeroki, jak w przypadku odpowiadających im dokumentów tradycyjnych. Brak takiej możliwości stał
się tym bardziej dotkliwy w czasie ograniczeń związanych ze stanem pandemicznym. Zaistniała sytuacja
spowodowała wzrost oczekiwań w zakresie bezpiecznych form bezkontaktowego, tj. niewymagającego wzajemnej
wymiany fizycznych dokumentów, potwierdzania tożsamości i uprawnień, zdalnego przekazania danych oraz
załatwiania spraw urzędowych z wykorzystaniem usług online, w tym usług świadczonych za pomocą urządzeń
mobilnych. MObywatelApU nie wprowadza nowej aplikacji, a jedynie modyfikuje, dostosowuje do aktualnych
warunków i poprawia funkcjonalność aplikacji już istniejącej.
Cele zmian
Jak czytamy w uzasadnieniu MObywatelApU jej celem jest kompleksowe uregulowanie kwestii związanych
z funkcjonowaniem aplikacji mObywatel oraz warunków jej udostępniania i świadczenia usług w ramach tej aplikacji.
Wśród szczegółowych celów ustawodawca wymienia natomiast m.in:
• zrównanie pod względem prawnym dokumentów cyfrowych obsługiwanych w aplikacji mObywatel z dokumentami
w tradycyjnej formie, a w szczególności doprecyzowanie warunków wykorzystywania i uznawania dokumentu
elektronicznego, obsługiwanego przy użyciu aplikacji mObywatel, który ma służyć jako mobilny dokument tożsamości
(mobilny odpowiednik dowodu osobistego). Dokumenty elektroniczne mieszczą się w ogólnym pojęciu dokumentu,
zatem mogą pełnić analogiczne funkcje jak dokumenty tradycyjne. Są to głównie dokumenty elektroniczne,
zawierające w szczególności dane pobrane z rejestrów publicznych lub z publicznych systemów teleinformatycznych,
czyli dane posiadające walor autentyczności. Zdaniem ustawodawcy uzasadnia to, aby takie dokumenty
elektroniczne były uznawane za dokumenty równoważne odpowiadającym im dokumentom tradycyjnym, jako
potwierdzające odpowiednio: tożsamość, sytuację prawną użytkownika aplikacji mObywatel lub prawa mu
przysługujące.
• upowszechnienie korzystania z usługi mLegitymacji przez uczniów i studentów (art. 11 i art. 12 MObywatelApU).
Uczelnia udostępnia zainteresowanemu studentowi kod QR, który umożliwia w terminie 30 dni pobranie mLegitymacji
studenckiej i uzyskanie przeznaczonego dla studentów certyfikatu użytkownika aplikacji mObywatel. W zakresie
danych studenta wskazanych w mLegitymacji studenckiej administratorem danych jest uczelnia. Natomiast
w zakresie danych zapisanych w certyfikacie m.in. imię (imiona), nazwisko, numer PESEL, numer legitymacji –
minister właściwy do spraw informatyzacji. W przypadku mLegitymacji uczniów kwestie wydawania dokumentu oraz
przetwarzania danych przedstawiają się analogicznie jak w przypadku mLegitymacji studenckiej, przy czym
właściwymi podmiotami są tu odpowiednio uczeń i szkoła. MLegitymacja szkolna będzie wydawana uczniowi
pełnoletniemu a uczniowi niepełnoletniemu wówczas gdy rodzice tego ucznia nie wyrazili sprzeciwu.
• umożliwienie wykorzystania aplikacji mObywatel jako czynnika uwierzytelniania profilu zaufanego, co pozwoli na
wygodniejsze użycie tego środka identyfikacji elektronicznej.
• zapewnienie możliwości dokonywania płatności w ramach usług świadczonych przez podmioty publiczne w aplikacji
mObywatel.
Dokument mObywatel

Podstawowym dokumentem elektronicznym, jaki jest obsługiwany przy użyciu aplikacji mObywatel, jest dokument,
zwany „dokumentem mObywatel”, zawierający dane pobrane z Rejestru Dowodów Osobistych i z rejestru PESEL.
Mając na uwadze powyższe w ustawie wskazano, że jeżeli z odrębnego przepisu prawa wynika obowiązek
stwierdzenia tożsamości lub obywatelstwa polskiego na podstawie dokumentu tożsamości, w szczególności na
podstawie dowodu osobistego, to obowiązek ten powinien być uznany za spełniony także w przypadku stwierdzenia
tożsamości lub obywatelstwa polskiego na podstawie dokumentu mObywatel (art. 7 ust. 4 MObywatelApU).
Dokument mObywatel jest wydawany automatycznie, na okres 5 lat, osobie, która stała się użytkownikiem aplikacji
mObywatel (art. 7 ust. 2 MObywatelApU). Dokument mObywatel zawiera:
1. nazwisko i imię (imiona);
2. numer PESEL;
3. datę urodzenia;
4. fotografię;
5. obywatelstwo;
6. imię ojca;
7. imię matki;
8. numer i serię, datę wydania oraz termin ważności tego dokumentu (art. 7 ust. 1 MObywatelApU).
Dokument mObywatel, dzięki przewidzianej przez ustawodawcę procedurze jego tworzenia oraz wydawania, stanowi
wiarygodny dokument tożsamości, wydawany przez organ administracji rządowej. Zasadne jest jego umocowanie
w przepisach prawa jako dokumentu pozwalającego na stwierdzenie tożsamości i obywatelstwa polskiego na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Niemniej jednak warto pamiętać o istotnym ograniczeniu w użyteczności ww.
dokumentu - może być on wykorzystywany wyłącznie w relacjach wzajemnej fizycznej obecności stron, np. okazany
na telefonie użytkownika aplikacji mObywatel, którego dotyczy.
Inne dokumenty dostępne w aplikacji mObywatel to: mPrawo Jazdy, mPojazd, Unijny Certyfikat Covid (UCC), Karta
Dużej Rodziny (mKDR) oraz mLegitymacja UUT.
Etap legislacyjny
Regulacje zawarte w MObywatelApU zastępują dotychczasowe art. 19e–19j ustawy z 17.2.2005 r. o informatyzacji
działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 57), na podstawie których
dotychczas funkcjonowała aplikacja mObywatel.
MObywatelApU wprowadza zmiany w ponad 30 ustawach, a większość z nich jest konsekwencją rozwiązań
przewidzianych w MObywatelApU (zmiany o charakterze dostosowującym).
MObywatelApU weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. 14.7.2023 r., z zastrzeżeniem wymienionych
wyjątków (art. 84 MObywatelApU).

Dokument mObywatel zawiera dane osobowe pobrane z Rejestru Dowodów Osobistych i PESEL, umożliwiając potwierdzenie tożsamości i obywatelstwa polskiego. Ustawa o aplikacji mObywatel wprowadza także mLegitymację dla studentów oraz możliwość dokonywania płatności w aplikacji.