Likwidacja barier administracyjnych i prawnych w 2023 r.

Likwidacja barier administracyjnych i prawnych w 2023 r. to publikacja przedstawiająca znaczące zmiany legislacyjne, takie jak nadanie waloru ostateczności decyzji administracyjnej, możliwość skutecznego zrzeczenia się prawa do wniesienia odwołania oraz podniesienie kwoty wolnej od podatku od spadków i darowizn. Ustawa wprowadza także obowiązek inwestora dotyczący miejsc postojowych. Zmiany te weszły w życie 12.5.2023 r. i obejmują 16 aktów prawnych.

Tematyka: Likwidacja barier administracyjnych i prawnych, 2023, ostateczność decyzji administracyjnej, kwota wolna od podatku, inwestor, organizacje pozarządowe, zmiany legislacyjne, postępowanie administracyjne, sądy administracyjne, podatek od spadków i darowizn, kodeks postępowania cywilnego, prawo przedsiębiorców, inwestycje mieszkaniowe

Ostateczność decyzji pierwszoinstancyjnej uwzględniającej żądanie strony w całości, uprawnienie
organizacji pozarządowych do wytoczenia powództwa przeciwko przedsiębiorcy, podniesienie kwoty wolnej
od podatku od spadków i darowizn oraz obowiązek inwestora zapewnienia odpowiedniej liczby miejsc
postojowych (1,5-krotność liczby mieszkań), to tylko niektóre ze zmian legislacyjnych obowiązujących od
12.5.2023 r.
Etap legislacyjny
20.4.2023 r. Prezydent RP podpisał ustawę z 26.1.2023 r. o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier
administracyjnych i prawnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 803, dalej: LikwZbBarAdmPrU). LikwZbBarAdmPrU weszła
w życie 12.5.2023 r. i wprowadziła zmiany w 16 aktach prawnych.
Najważniejsze z wprowadzonych zmian
• Ustawa z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 775; dalej: KPA).
LikwZbBarAdmPrU przewiduje nadanie waloru ostateczności decyzji wydanej w pierwszej instancji, od której
uzasadnienia organ odstąpił z powodu uwzględnienia w całości żądania strony (art. 127 § 1a KPA). Zmiana ta
spowoduje, iż strona – otrzymując decyzję zgodną ze swoim żądaniem – nie będzie zmuszona oczekiwać na upływ
terminu do wniesienia odwołania, aby decyzja ta stała się ostateczną, ani też podejmować dodatkowych czynności
polegających na skutecznym złożeniu oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania. Ustawa
wprowadza więc wyjątek od zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego, pozostawiając jednocześnie
możliwość wzruszenia decyzji w drodze sądowoadministracyjnej. Druga zmiana wprowadza możliwość skutecznego
zrzeczenia się przez stronę prawa do wniesienia odwołania od decyzji jeszcze przed rozpoczęciem biegu terminu na
jego wniesienie (art. 127a § 1 KPA).
• Ustawa z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 259;
dalej: PostAdmU). LikwZbBarAdmPrU wprowadza zmiany będące konsekwencją ww. zmian w KPA i obliguje organ
do sporządzenia uzasadnienia przed przekazaniem skargi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę do sądu
(art. 54 § 2a PostAdmU).
• Ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1805; dalej: KPC). Zmiany
dotyczą m.in.: (1) umożliwienia organizacjom pozarządowym wytaczanie powództw lub przystępowanie do toczących
się postępowań sądowych na rzecz każdego przedsiębiorcy będącego członkiem tej organizacji (art. 61 § 3 KPC); (2)
wskazania Monitora Sądowego i Gospodarczego jako podstawowego miejsca publikowania obligatoryjnych ogłoszeń
w postępowaniu cywilnym (art. 531 § 1 KPC).
• Ustawa z 28.7.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1043). LikwZbBarAdmPrU
zmienia wysokość kwot wolnych od podatku, tj. podnosi kwoty wolne od podatku dla poszczególnych grup
podatkowych odpowiednio o 12-krotność, 9-krotność i 6-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę
obowiązującego w 2022 r. Jednocześnie ustawodawca różnicuje kwotę wolną od podatku w każdej grupie
podatkowej w zależności od tego, czy nabycie własności rzeczy i praw majątkowych podlegających opodatkowaniu
nastąpiło od jednej czy wielu osób oraz przewiduje rozliczanie kwoty wolnej od podatku w cyklu pięcioletnim. Okresy
pięcioletnie będą liczone od 1.7.2023 r. W rezultacie zwolnione będzie z podatku od spadków i darowizn nabycie
własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej w okresie 5 lat kwotę: (I) 36120 zł od jednej
osoby lub 108360 zł od wielu osób – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej; (II) 27090 zł od
jednej osoby lub 81270 zł od wielu osób – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej; (III) 18060 zł
od jednej osoby lub 54180 zł od wielu osób – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej (art. 9 ust.
1 PodSpDarU).
• Ustawa z 17.5.1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1990). LikwZbBarAdmPrU
dodała przepis karny, który przewiduje odpowiedzialność za wykroczenie związane z niewykonaniem obowiązku
zamieszczania tabliczki porządkowej na budynku lub ogrodzeniu (art. 47b ust. 1 PrGeodKart i art. 48 ust. 1a
PrGeodKart). Penalizacja czynu koresponduje z przepisem merytorycznym nakładającym taki obowiązek. Ponadto
właściciele nieruchomości zostali zwolnieni z obowiązku zamieszczania nazwy ulicy (placu) oraz nazwy miejscowości
na tabliczkach z numerem, jeżeli rada gminy w stosownej uchwale nie wprowadziła takiego obowiązku na obszarze
jej działania (art. 47b ust. 3 PrGeodKart).
• Ustawa z 6.3.2018 r. o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 648).
LikwZbBarAdmPrU stworzyła podstawę prawną do występowania Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców

w postępowaniach w sprawach cywilnych z zakresu pracy i ubezpieczeń społecznych, jeżeli stroną jest
przedsiębiorca (art. 9 ust. 1 pkt 6a RMiŚPU).
• Ustawa z 6.3.2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 221). LikwZbBarAdmPrU podniosła kwotę
przychodów, do której możliwe jest prowadzenie tzw. działalności nieewidencjonowanej, tj. do wysokości 75%
minimalnego wynagrodzenia za pracę. Obecnie ustawa stanowi o połowie tego wynagrodzenia, którego
nieprzekroczenie przy spełnieniu warunku niewykonywania działalności gospodarczej w okresie ostatnich 60
miesięcy, oznacza brak konieczności składania wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności
Gospodarczej.
• U stawa z 5.7.2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji
towarzyszących (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1538). LikwZbBarAdmPrU m.in.: (1) określiła minimalny próg powierzchni
usługowej lub handlowej, jaki należy zapewnić realizując inwestycję mieszkaniową na poziomie 5% powierzchni
użytkowej mieszkań; (2) rozszerzyła katalog wyjątków umożliwiających realizację inwestycji mieszkaniowej, która nie
spełnia wymogu niesprzeczności ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
oraz uchwałą o utworzeniu parku kulturowego o tereny, na których jest lub może być zlokalizowany obiekt handlowy
o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2 oraz na których jest zlokalizowany budynek biurowy; (3) wprowadziła
obowiązek zapewnienia przez inwestora minimalnego udziału powierzchni terenu biologicznie czynnego
wynoszącego co najmniej 25% powierzchni terenu inwestycji mieszkaniowej, przy czym co najmniej 50% terenu
biologicznie czynnego stanowić ma ogólnodostępny, nieogrodzony, urządzony teren wypoczynku oraz rekreacji lub
sportu, a także zapewnienia odpowiedniej liczby miejsc postojowych w liczbie stanowiącej 1,5-krotność liczby
mieszkań zrealizowanych w ramach inwestycji, a także określenia przypadków, w których spełnienie powyższych
wymogów nie będzie konieczne.

Likwidacja barier administracyjnych i prawnych w 2023 r. to kompleksowe działania legislacyjne mające na celu ułatwienie funkcjonowania administracji publicznej i systemu sądowniczego. Nowe przepisy wprowadzają istotne zmiany, takie jak ułatwienia dla organizacji pozarządowych, podniesienie kwoty wolnej od podatku oraz zaostrzenie wymagań dotyczących inwestycji mieszkaniowych.