Sprzedaż alkoholu przez Internet

Sprzedaż alkoholu przez Internet, zgodnie z określonym w zezwoleniu punktem sprzedaży, stanowi dodatkową formę komunikacji przedsiębiorcy z klientami. W kontekście regulacji prawnych dotyczących sprzedaży alkoholu, istnieje spór co do zgodności tego modelu sprzedaży z obowiązującymi przepisami. Przedstawiamy analizę orzeczenia WSA w Gdańsku w sprawie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż alkoholu przez Internet oraz argumenty dotyczące przestrzegania warunków sprzedaży alkoholu.

Tematyka: Sprzedaż alkoholu przez Internet, zezwolenie na sprzedaż alkoholu, regulacje prawne, WSA Gdańsk, sprzedaż detaliczna, AlkU, punkt sprzedaży

Sprzedaż przez Internet, lecz z określonego w zezwoleniu punktu sprzedaży, nie jest jeszcze jednym,
dodatkowym miejscem sprzedaży, niewymienionym w art. 96 AlkU, lecz jest to dodatkowa forma komunikacji
przedsiębiorcy z potencjalnymi klientami, a więc jeden ze sposobów sprzedaży funkcjonujących
w dzisiejszych realiach.
Stan faktyczny
WSA rozpoznał skargę Spółki z o.o. na decyzję SKO w Gdańsku w przedmiocie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż
napojów alkoholowych i uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta Gdańska.
W uzasadnieniu decyzji cofającej zezwolenie wskazano, że do organu wpłynęło pismo klienta Spółki informujące
o naruszeniu przez Spółkę warunków przepisów AlkU, poprzez sprzedaż - za pośrednictwem platformy internetowej -
napojów alkoholowych. W piśmie wskazano, że Spółka prowadzi sprzedaż internetową alkoholu, realizując
zamówienia „pod drzwi”, co wynika bezpośrednio ze strony internetowej, a także z informacji prasowych
publikowanych w portalach branżowych. Dostawy produktów alkoholowych realizowane są przez Spółkę na trzech
obszarach na terenie Polski (na podstawie niezależnych zezwoleń wydanych przez właściwe organy), m.in. na
obszarze Trójmiasta, na podstawie zezwoleń wydanych przez Prezydenta Miasta G. na lokalizację: Punkt sprzedaży
detalicznej - sklep spożywczy.
Organ przeprowadził postępowanie administracyjne i uznał, że z dyspozycji art. 18 ust. 7 pkt 6 ustawy z 26.10.1982 r.
o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 165; dalej: AlkU) wynika, że
sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych prowadzi się w punktach sprzedaży (placówkach handlowych), tj. w ściśle
określonym w zezwoleniu miejscu, natomiast wymogi w zakresie lokalizacji takich punktów określa uchwała rady
gminy. Z treści powyższego przepisu wynika wprost, że bezwzględnym warunkiem prowadzenia sprzedaży napojów
alkoholowych jest realizowanie tej sprzedaży wyłącznie w miejscu wymienionym w zezwoleniu, co w przypadku
Spółki winno odbywać się w punkcie sprzedaży detalicznej - sklepie spożywczym.
Ocenę powyższą podtrzymał organ odwoławczy, co skutkowało złożeniem skargi do WSA.
Stanowisko WSA
Sąd wskazał, że prowadzenie działalności w zakresie sprzedaży alkoholu jest działalnością reglamentowaną.
Sankcją za nieprzestrzeganie warunków sprzedaży napojów alkoholowych, jest cofnięcie uprzednio wydanego
zezwolenia, stosownie do postanowień art. 18 ust. 10 AlkU. W ocenie Sądu nie ulega żadnej wątpliwości, że
regulacje wskazane w art. 18 ust. 10 AlkU są przepisami bezwzględnie obowiązującymi. Oznacza to, że w przypadku
spełnienia danej przesłanki organ jest zobowiązany wydać decyzję o cofnięciu zezwolenia, w tym m.in. w sytuacji,
gdy następuje nieprzestrzeganie warunku wykonywania działalności gospodarczej w zakresie objętym zezwoleniem
tylko przez przedsiębiorcę w nim oznaczonego i wyłącznie w miejscu wymienionym w zezwoleniu (art. 18 ust. 7 pkt 6
AlkU).
Wobec powyższego w postępowaniu w sprawie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych właściwy
organ powinien bez cienia wątpliwości wykazać danemu podmiotowi, któremu udzielił zezwolenia, naruszenie
ogólnych warunków i zasad sprzedaży alkoholu, określonych w ustawie, co jednak - w ocenie Sądu - nie zostało
wykazane przez organy w świetle zgromadzonego w sprawie dotychczas materiału dowodowego.
WSA w Gdańsku przychylił się do stanowiska wyrażanego w orzecznictwie sądowoadministracyjnym, z którego
wynika, że sprzedaż napojów alkoholowych przez Internet, przy jednoczesnym spełnieniu określonych warunków
prawnych, nie stanowi wystarczającej podstawy do cofnięcia przedsiębiorcy zezwolenia na sprzedaż napojów
alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży z powodu wypełnienia w takim przypadku
przesłanki wskazanej w art. 18 ust. 10 pkt 2 AlkU, tj. nieprzestrzegania przez przedsiębiorcę określonych w ustawie
warunków sprzedaży napojów alkoholowych.
O ile zgodzić należy się ze stanowiskiem, iż przepis art. 96 AlkU wskazuje, że sprzedaż detaliczną napojów
alkoholowych, zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa) przeznaczonych do spożycia poza miejscem
sprzedaży, prowadzi się w punktach sprzedaży, którymi są:
1. sklepy branżowe ze sprzedażą napojów alkoholowych;
2. wydzielone stoiska - w samoobsługowych placówkach handlowych o powierzchni sprzedażowej powyżej 200 m2;

3. pozostałe placówki samoobsługowe oraz inne placówki handlowe, w których sprzedawca prowadzi bezpośrednią
sprzedaż napojów alkoholowych i wyliczenie to jest enumeratywne, to jednak w postanowieniach żadnego
z przepisów ustawy nie zostały określone dozwolone bądź zakazane formy sprzedaży, a jedynie gdzie może być
ona prowadzona, w jakich punktach i gdzie położonych w odniesieniu do obiektów chronionych, w jakich
warunkach i komu mogą być sprzedawane napoje alkoholowe.
Wobec powyższego sprzedaż detaliczna napojów alkoholowych ma być prowadzona tylko we wskazanych punktach
sprzedaży przez podmiot, któremu uprzednio właściwy organ udzielił stosownego zezwolenia. Wynika to również
i z wykładni celowościowej.
Nie można zatem przyjąć, że skoro ustawodawca w treści AlkU nie przewidział (wprost) formy sprzedaży „przez
Internet” to oznacza to, iż taka forma jest zakazana na gruncie tej ustawy. Jasne jest bowiem, że żadnej formy
sprzedaży ustawodawca nie uregulował w ustawie, a jedynie określił we wskazanym powyżej przepisie art. 18 ust. 7
pkt 6 AlkU, że sprzedaż napojów alkoholowych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży ma się odbywać
w stricte wyliczonych punktach sprzedaży. Czym innym jest bowiem określenie formy czynności cywilnoprawnej,
a czym innym jest, czy czynność ta dochodzi do skutku, a więc jest realizowana w określonym punkcie sprzedaży
detalicznej alkoholu.
Podzielając argumenty skargi, WSA wskazał, że dopiero w przypadku, gdyby miejsce spełnienia świadczenia nie
zostało określone w umowie pomiędzy jej stronami, to możliwe staje się ustalenie miejsca świadczenia na podstawie
przepisów ogólnych KC. Zgodnie z art. 155 § 2 KC przy rzeczach oznaczonych co do gatunku, przeniesienie
własności rzeczy, które stanowi rozporządzający skutek zobowiązującej umowy sprzedaży, następuje w chwili
przeniesienia posiadania rzeczy, czyli jej wydania nabywcy. Istotnie wynika z tej regulacji, że co do zasady sprzedaż
rzeczy oznaczonych co do gatunku realizuje się z chwilą wydania rzeczy nabywcy w miejscu oznaczonym w umowie.
W aktach niniejszej sprawy znajduje się jednak dokument: „Regulamin sklepu internetowego”, w którym wskazano,
że w każdym przypadku miejscem zawierania umów sprzedaży towarów z kategorii alkohole jest punkt sprzedaży.
Dalej wskazano także, że w przypadku wybrania przez klienta dostawy zamówienia zawierającego towar z kategorii
alkohole, wydanie towarów klientowi następuje z chwilą wydania przez sprzedawcę zamówionych towarów dostawcy.
Klient upoważnia dostawcę do odebrania i doręczenia klientowi towarów wchodzących w skład zamówienia
obejmującego towar z kategorii alkohole.
Regulamin ten stanowi wzorzec umowy w rozumieniu przepisu art. 384 § 1 KC, który wiąże klientów składających
zamówienia przez Internet, a złożenia zamówienia przez klienta nie jest możliwe bez jednoznacznego dokonania
akceptacji jego treści. W treści zatem przedmiotowego Regulaminu, który jest wzorcem umownym, zostało ustalone
miejsce spełnienia świadczenia, którym jest punkt sprzedaży określony w udzielonym skarżącej zezwoleniu
Prezydenta Miasta G. W związku z powyższym przyjąć należy, że sprzedaż alkoholu następuje w tym punkcie, bo co
do zasady sprzedaż rzeczy oznaczonych co do gatunku realizuje się z chwilą wydania rzeczy nabywcy w miejscu
oznaczonym w umowie, najpóźniej w chwili wydania towaru kupującemu bądź - co należy podkreślić i co wynika
postanowień ww. Regulaminu - upoważnionej przez kupującego osobie.

Komentarz
Omawiany wyrok nie jest prawomocny. WSA w Gdańsku wyraził jednakże ważne dla praktyki stanowisko, z którego
wprost wynika, że sprzedaż alkoholu w formie sprzedaży internetowej nie jest naruszeniem warunków zezwolenia na
sprzedaż alkoholu. Zezwolenia określa punkt sprzedaży, a nie formę. Tak samo tej formy sprzedaży nie określa
ustawa. Jak wskazano w uzasadnieniu wyroku, przyjęcie tezy, że z ustawy wynika definitywnie zakaz sprzedaży
przez Internet prowadziłoby także do uzasadnionego twierdzenia, że również i sprzedaż przy wykorzystaniu e-maila,
tradycyjnej poczty, faksu czy też telefonu należałoby uznać za sprzeczną z prawem, nie mówiąc już o powszechnym
zamawianiu towaru w obrocie hurtowym napojów alkoholowych. Przyjęcie takiego stanowiska musiałoby prowadzić
do wszczęcia postępowań o cofnięcie zezwolenia na obrót hurtowy napojami alkoholowymi podmiotowi, któremu
wydano zezwolenie na obrót hurtowy, gdyż wręcz zasadą jest komunikowanie się na odległość pomiędzy
sprzedawcą i kupującym oraz dostarczanie napojów alkoholowych przez sprzedawcę do magazynu lub punktu
sprzedaży kupującego.

Wyrok WSA w Gdańsku z 29.6.2023 r., III SA/Gd 117/23,

Orzeczenie WSA w Gdańsku stanowi ważny sygnał dla branży dotyczący interpretacji przepisów dotyczących sprzedaży alkoholu przez Internet. Decyzja ta wskazuje, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, sprzedaż alkoholu w tym modelu nie narusza warunków zezwolenia. Istotne jest określenie punktu sprzedaży, a nie samej formy sprzedaży, co może być istotne dla podmiotów działających w branży alkoholowej.