Podważenie domniemania doręczenia zastępczego przesyłki z decyzją administracyjną
Zwykłe oświadczenie skarżącej, że nie otrzymała przesyłki z decyzją administracyjną, nie wystarcza do podważenia domniemania doręczenia w trybie zastępczym. W niniejszej sprawie skarżąca nie przedstawiła wystarczających dowodów potwierdzających jej argumentację. Rozstrzygnięcie organu administracyjnego oraz stanowisko sądu potwierdzają, że przesyłka została prawidłowo doręczona w trybie przewidzianym przepisami. Brak winy w uchybieniu terminu wymaga uprawdopodobnienia przez stronę braku możliwości dokonania czynności w terminie bez swojej winy, co w tym przypadku nie zostało udowodnione.
Tematyka: domniemanie doręczenia zastępczego, przesyłka z decyzją administracyjną, brak winy w uchybieniu terminu, postępowanie administracyjne, tryb doręczenia zastępczego
Zwykłe oświadczenie skarżącej, że nie otrzymała przesyłki z decyzją administracyjną, nie wystarcza do podważenia domniemania doręczenia w trybie zastępczym. W niniejszej sprawie skarżąca nie przedstawiła wystarczających dowodów potwierdzających jej argumentację. Rozstrzygnięcie organu administracyjnego oraz stanowisko sądu potwierdzają, że przesyłka została prawidłowo doręczona w trybie przewidzianym przepisami. Brak winy w uchybieniu terminu wymaga uprawdopodobnienia przez stronę braku możliwości dokonania czynności w terminie bez swojej winy, co w tym przypadku nie zostało udowodnione.
Zwykłe oświadczenie skarżącej, że nie została jej wydana przesyłka zawierająca skarżoną decyzję przez placówkę pocztową, nie jest wystarczające do obalenia domniemania doręczenia przesyłki w trybie zastępczym. Wniosek o przywrócenie terminu A.P. (dalej: Skarżąca) wniosła do WSA w Warszawie skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie (dalej: SKO) w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej (dalej: decyzja). W skardze zawarła wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi, a w uzasadnieniu podała, że o wydaniu decyzji dowiedziała się 13.1.2023 r. Jej zdaniem, błąd nieotrzymania decyzji leży po stronie poczty, gdyż przesyłka SKO była dwukrotnie awizowana. Stanowisko WSA w Warszawie WSA w Warszawie postanowieniem z 27.3.2023 r. odmówił przywrócenia terminu do wniesienia skargi. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia podał, że Skarżąca złożyła wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi z zachowaniem terminu wynikającego z art. 87 § 1 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1634; dalej: PostAdmU). W przedmiotowym przypadku, jako datę ustania przyczyny uchybienia terminu, przyjęto wskazywany przez Skarżącą 13.1.2023 r., kiedy to zapoznała się w siedzibie SKO z decyzją. Podkreślenia wymaga, że skarżąca równocześnie dokonała czynności, której nie dokonała w terminie, bowiem razem z wnioskiem złożyła skargę. W ocenie WSA w Warszawie, wniosek nie zasługuje na uwzględnienie. W orzecznictwie sądowym do niezawinionych przyczyn uchybienia terminu zalicza się m.in.: stany nadzwyczajne takie jak: problemy komunikacyjne, klęski żywiołowe (powódź, pożar), czy nagłą chorobę strony lub jej pełnomocnika, która nie pozwoliła na wyręczenie się inną osobą (postanowienie NSA z 26.8.2014 r., I FZ 248/14, ). WSA w Warszawie stwierdził, że w niniejszej sprawie żadna z wyżej wymienionych okoliczności nie wystąpiła. Skarżąca nie wykazała okoliczności potwierdzających brak winy w uchybieniu terminu do wniesienia skargi, podczas gdy brak winy po stronie podmiotu dokonującego lub zamierzającego dokonać określonej czynności sądowej stanowi konieczną i jednocześnie podstawową przesłankę przywrócenia terminu. Skarżąca kwestionuje prawidłowość doręczenia jej przesyłki zawierającej decyzję. Skarżąca podała, że placówka pocztowa nie wydała jej przesyłki zawierającej decyzję i zwróciła ją do SKO pomimo stawienia się skarżącej, celem jej odebrania. Z akt sprawy wynika tymczasem, że przesyłka skierowana do skarżącej została zwrócona przez pocztę 19.10.2022 r. do SKO z adnotacją „zwrot nie podjęto w terminie”. SKO ustaliło, że list polecony zawierający decyzję był awizowany 4.10.2022 r., a następnie 12.10.2022 r. zawiadomienia zostały pozostawione w skrzynce oddawczej adresata - Skarżącej. W konsekwencji SKO uznało, że decyzja została doręczona Skarżącej w trybie art. 44 KPA. Zdaniem WSA w Warszawie, SKO prawidłowo uznał, że przesyłka z decyzję została prawidłowo doręczona Skarżącej w trybie art. 44 KPA. Jak przyjmuje się w orzecznictwie, zwykłe oświadczenie skarżącej, że nie została jej wydana przesyłka przez placówkę pocztową, nie jest wystarczające do obalenia domniemania doręczenia przesyłki w trybie zastępczym (postanowienie NSA z 24.9.2015 r., II OZ 863/15, ). Tymczasem w niniejszej sprawie Skarżąca nie przedłożyła żadnych dokumentów, które uprawdopodobniłyby jej argumentację. Obalenie domniemania doręczenia w trybie zastępczym jest oczywiście możliwe, jednak nie neguje ono dokonania doręczenia, a prowadzi do uchylenia ujemnych skutków, jakie dla strony wiążą się z tym doręczeniem w zakresie biegu terminu. Aby jednak wykazać brak winy w uchybieniu terminu adresat pisma powinien dysponować, np. argumentem w postaci reklamacji usług pocztowych, czy też oświadczeniami określonych osób, które uprawdopodabniałyby jego twierdzenia. W niniejszej sprawie brak takich argumentów. Stanowisko NSA W ocenie NSA, WSA w Warszawie zasadnie przyjął, iż decyzja SKO została Skarżącej prawidłowo doręczona na podstawie art. 44 KPA, 18.10.2022 r. Art. 44 KPA wskazuje na jedną z form tzw. doręczeń zastępczych, kiedy to przesyłka nie zostaje doręczona bezpośrednio do rąk jej adresata, lecz przyjmuje się fikcję prawną, że takie doręczenie nastąpiło. Z adnotacji operatora pocztowego umieszczonych na kopercie z decyzją wynika, że przedmiotowa przesyłka została prawidłowo dwukrotnie awizowana. Pierwsze awizowanie miało miejsce 4.10.2022 r., zaś ponowne - 12.10.2022 r. Przesyłkę - jako niepodjętą w terminie - zwrócono do nadawcy 19.10.2022 r. Z koperty wynika również, iż 4.10.2022 r. umieszczono zawiadomienie (awizo) o pozostawieniu pisma we wskazanym urzędzie pocztowym, które umieszczono w oddawczej skrzynce pocztowej Skarżącej. Podkreślenia wymaga, iż domniemanie faktyczne wynikające z art. 44 KPA może być obalone jedynie wówczas, gdy adresat pisma wykaże, że dane wynikające z dowodu doręczenia nie są zgodne z rzeczywistością, co jednak w tej sprawie nie miało miejsca, gdyż świadectwo faktu i daty awizowanej przesyłki nie zostało skutecznie obalone ani w toku postępowania sądowoadministracyjnego, ani w wyniku np. reklamacji usług pocztowych. Wobec powyższego, uznać należy, iż skarga została wniesiona z uchybieniem terminu z art. 53 § 1 PostAdmU. Stosownie do art. 86 § 1 PostAdmU, jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. W świetle art. 87 § 1 i § 2 PostAdmU, pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu, zaś w piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu. Ponadto, równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności, której nie dokonała w terminie (art. 87 § 4 PostAdmU). Oznacza to, że sąd może przywrócić termin jedynie pod warunkiem wniesienia prośby o jego przywrócenie w ciągu siedmiu dni od ustania przyczyny uchybienia terminu z równoczesnym dopełnieniem czynności, dla której termin był określony oraz uprawdopodobnieniem przez wnioskodawcę braku winy w uchybieniu terminu. Zgodnie z art. 87 § 5 PostAdmU, po upływie roku od uchybionego terminu, jego przywrócenie jest dopuszczalne tylko w przypadkach wyjątkowych. Wyjaśnić należy, że brak winy w uchybieniu terminu powinien być oceniany z uwzględnieniem wszystkich okoliczności konkretnej sprawy, w sposób uwzględniający obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o własne interesy oraz przy braniu pod uwagę także uchybień spowodowanych nawet lekkim niedbalstwem. Przywrócenie terminu ma charakter wyjątkowy i nie jest możliwe, gdy strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa. Może mieć miejsce tylko wtedy, gdy uchybienie terminu nastąpiło wskutek przeszkody, której strona nie mogła usunąć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku. Przywrócenia uchybionego terminu nie uzasadnia niedostateczna staranność w prowadzeniu własnych spraw, czy też nieznajomość prawa. Warunkiem przywrócenia terminu jest zatem uprawdopodobnienie braku winy strony w jego uchybieniu, przy czym pojęcie winy należy rozumieć w sposób obiektywny - wymagający od strony staranności. Przy ocenie winy należy brać pod rozwagę nie tylko okoliczności, które uniemożliwiły stronie dokonanie tej czynności w terminie, lecz także okoliczności świadczące o podjęciu lub niepodjęciu przez stronę działań mających na celu dotrzymanie terminu (postanowienie SN z 6.10.1998 r., II CKN 8/98, ). Zdaniem NSA, argumentacja Skarżącej podniesiona zarówno we wniosku o przywrócenie terminu, jak również powtórzona w zażaleniu, nie zasługuje na uwzględnienie i nie uzasadnia braku jej winy w uchybieniu terminu, gdyż nie sposób dopatrzyć się w niej obiektywnych i niezależnych od niej przeszkód w prawidłowym i terminowym wniesieniu skargi na Decyzję SKO, których nie można było usunąć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku. Twierdzenia Skarżącej skupiają się wyłącznie na kwestii niedoręczenia jej przesyłki zawierającej Decyzję, tymczasem - jak już wyżej wskazano - doręczenie zastępcze w okolicznościach niniejszej sprawy należy uznać za prawidłowe. W konsekwencji WSA w Warszawie trafnie uznał, że wniosek o przywrócenie terminu nie zasługiwał na uwzględnienie, a zatem zaskarżone postanowienie odpowiada prawu. Dlatego NSA, na podstawie art. 184 PostAdmU w zw. z art. 197 § 2 PostAdmU, oddalił zażalenie. Komentarz Rozstrzygając przedmiotową sprawę, NSA wypowiedział się na temat możliwości uprawdopodobnienia braku winy w uchybieniu terminu za pomocą argumentu związanego z niedoręczeniem przesyłki z zaskarżonym rozstrzygnięciem. W rozpatrywanej sprawie nie było to możliwe z uwagi na okoliczność prawidłowego zastosowania trybu doręczenia zastępczego. Przyjęcie fikcji doręczenia oznacza w praktyce, że przesyłka - po dwukrotnej awizacji - pozostawiana jest w aktach sprawy i uznawana za doręczona. Świadomości istnienia i zasad funkcjonowania nie miała Skarżąca w niniejszej sprawie. Postanowienie NSA z 13.7.2023 r., III OZ 351/23,
NSA wypowiedział się na temat braku winy w uchybieniu terminu związanej z niedoręczeniem decyzji administracyjnej. W konsekwencji NSA oddalił zażalenie, potwierdzając prawidłowość doręczenia zastępczego przesyłki. Sprawa pokazuje, jak istotne jest posiadanie obiektywnych dowodów potwierdzających brak winy w uchybieniu terminu w postępowaniu administracyjnym.