Nakaz wypłaty wynagrodzenia

Inspektor pracy może nakazać wypłatę wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia jedynie, gdy jest ono bezsporne i nie budzi wątpliwości. W przypadku kontrowersji między stronami stosunku pracy, sprawę rozstrzyga sąd pracy. Artykuł omawia przykład nakazu wypłaty wynagrodzenia oraz kwestie sporne dotyczące interpretacji przepisów prawa pracy.

Tematyka: inspektor pracy, nakaz wypłaty wynagrodzenia, sporne roszczenia, sąd pracy, Państwowa Inspekcja Pracy, regulamin wynagrodzeń, kontrowersje w pracy, Naczelny Sąd Administracyjny

Inspektor pracy może nakazać wypłatę wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia jedynie, gdy jego
wysokość i podstawa są bezsporne, a fakt niewypłacenia należności nie budzi wątpliwości. Nie jest to
możliwe, gdy świadczenie wywołuje kontrowersje między stronami stosunku pracy w zakresie jego
wysokości lub należności. Do weryfikacji spornych roszczeń dotyczących stosunku pracy właściwy jest
jedynie sąd pracy – wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny.
Stan faktyczny
Okręgowy Inspektor Pracy po przeprowadzeniu kontroli skierował do prowadzącego działalność gospodarczą M.G.
nakaz zawierający zobowiązanie do wypłaty pracownikowi A.W. wynagrodzenia: za pracę, za czas dyżuru, dodatku
za pracę w porze nocnej (łącznie ok. 2,6 tys. zł) oraz części należnych świadczeń z tytułu podróży służbowych, w tym
diet oraz ryczałtów za noclegi (ponad 78 tys. zł). M.G. w odwołaniu przekonywał, że organ oparł się na wyjaśnieniach
pracownika pozostającego w konflikcie z pracodawcą, zaniechał zaś przesłuchania świadków wskazanych przez
pracodawcę. W rezultacie, zdaniem pracodawcy, ustalenia są niepełne, a interpretacja materiału dowodowego
stronnicza. Okręgowy Inspektor Pracy utrzymał w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie, wyjaśniając, że obowiązek
wypłaty wskazanych w nakazie kwot wynikał z ustaleń dokonanych w oparciu o dokumenty sporządzone
i przedstawione przez pracodawcę. M.G. w trakcie kontroli nie dostarczył dokumentów potwierdzających zapłatę całej
należności, a jednocześnie nie wniósł żadnych uwag do protokołu kontroli. Nakazem objęto kwotę będącą różnicą
pomiędzy świadczeniami naliczonymi przez pracodawcę a kwotą według oświadczenia pracodawcy zapłaconą
pracownikowi z tego tytułu.
Kiedy świadczenia ze stosunku pracy można uznać za należne?
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę. Zgodnie z art. 11 pkt 7 ustawy z 13.4.2007 r.
o Państwowej Inspekcji Pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1614) w razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy
lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia właściwe organy PIP są uprawnione do nakazania pracodawcy
wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi. Regulacja
ta ma zastosowanie jedynie, gdy prawo do wynagrodzenia nie budzi żadnych wątpliwości, czyli wówczas, gdy ocena
zdarzeń jednoznacznie wskazuje w świetle obowiązujących przepisów, że wynagrodzenie przysługuje konkretnemu
pracownikowi i nie zostało mu wypłacone. Natomiast gdy wynagrodzenie budzi kontrowersje, w szczególności gdy
strony stosunku pracy interpretują odmiennie poszczególne okoliczności albo jedna ze stron w ogóle zaprzecza ich
wystąpieniu, jedynym organem kompetentnym do weryfikacji spornych roszczeń ze stosunku pracy jest sąd pracy.
W ocenie WSA w Poznaniu o sytuacji sporu co do wynagrodzenia lub innego świadczenia można mówić
w przypadku zainicjowania przez stronę stosunku pracy procesu sądowego o jego wypłatę bądź w razie
kwestionowania przez pracodawcę w toku postępowania administracyjnego twierdzeń organu w zakresie wydania
nakazu. Dla przyjęcia, że w danym przypadku wynagrodzenie jest sporne, nie wystarczy natomiast odmienny niż
wyrażony w decyzji pogląd pracodawcy w kwestii należności wynagrodzenia, jeśli z akt administracyjnych nie wynika,
by między stronami stosunku pracy spór tego rodzaju zaistniał. Zdaniem sądu w rozpoznawanej sprawie obowiązek
wypłaty wynagrodzenia przez pracodawcę jest bezsporny i był wymagalny już w momencie przeprowadzenia kontroli,
którą objęto m.in.: ewidencję pracy, listy płac, potwierdzenia przelewów i rozliczenia podróży służbowych A.W. Jak
zaznaczono, pracodawca, pomimo pouczenia o prawie do zgłoszenia zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole
kontroli, nie skorzystał z tego uprawnienia i podpisał protokół bez zastrzeżeń.
Zarzuty skargi kasacyjnej
M.G. w skardze kasacyjnej twierdził, że sąd I instancji nie dostrzegł rażącego naruszenia przez organy art. 7, 77 i 80
KPA przez pominięcie istotnego dla sprawy materiału dowodowego. Pracodawca wskazał, że podjął współpracę
z „T.” s.c. ‒ profesjonalnym podmiotem zajmującym się rozliczaniem czasu za odbyte podróże służbowe. Na dzień
kontroli w prowadzonej przez M.G. firmie obowiązywał regulamin wynagrodzeń, który w sposób precyzyjny określał
stawki należne za odbyte podróże służbowe. Jednak „T.” s.c. w sposób nieprawidłowy rozliczała czas pracy
kierowców oraz podróże służbowe według stawek określonych w rozporządzeniu, w konsekwencji wprowadzając
w błąd dział księgowości M.G. i organ kontrolny. Na dowód tych nieprawidłowości M.G. załączył oświadczenie „T.”
s.c., że przedłożone do kontroli rozliczenia za podróże służbowe są niezgodne z postanowieniami regulaminu
wynagradzania.
Spór co do roszczeń ze stosunku pracy rozstrzyga sąd pracy, a nie inspektor PIP

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania WSA
w Poznaniu. W uzasadnieniu wyroku podkreślono, że Państwowa Inspekcja Pracy jest uprawniona tylko do
sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy. Nie może wkraczać w zakres kompetencji
zastrzeżonych przez ustawodawcę na rzecz sądów powszechnych. Inspektor pracy może wydać nakaz
zapłaty wyłącznie należnego wynagrodzenia lub innego świadczenia, co oznacza, że obowiązek pracodawcy
musi być bezsporny i wymagalny w czasie przeprowadzenia kontroli. NSA zaznaczył, że pojęcie należnego
wynagrodzenia lub innego świadczenia ma charakter obiektywny i niezależny od przekonania samego inspektora
pracy. Nie można więc mówić o należnym świadczeniu, jeżeli takiej oceny nie podziela pracodawca oraz gdy ocena
i kwalifikacja podnoszonych przez niego zdarzeń prawnych może być różna. Jeśli świadczenia ze stosunku pracy
przysługujące pracownikowi są sporne, do weryfikacji roszczeń właściwy jest sąd pracy.
W okolicznościach tej sprawy NSA uznał za co najmniej przedwczesne przyjęcie przez sąd I instancji, że pracodawca
nie kwestionował kwot wskazanych w nakazie. W zaskarżonym wyroku stwierdzono, że ocenę taką uzasadnia
oparcie się przez organy na dokumentacji przedłożonej przez pracodawcę i brak zastrzeżeń do protokołu kontroli.
NSA wskazał, że M.G. już w odwołaniu zaprzeczał, iż w czasie kontroli miał wobec swojego byłego pracownika
zaległe świadczenia wynikające z podróży służbowych, w tym diet i ryczałtów za noclegi. Pracodawca do czasu
wniesienia skargi kasacyjnej nie wyjaśnił, z czego wynika jego przekonanie, że wskazana przez inspektora pracy
kwota jest świadczeniem nienależnym, podawał tylko, ile wypłacił pracownikowi z tytułu podróży służbowych, uznając
tę należność za regulującą w całości jego zobowiązanie. Dopiero w skardze kasacyjnej M.G. powołał się na
oświadczenie „T.” s.c., że przedłożone przez nią do kontroli PIP rozliczenia za podróże służbowe były obliczane na
podstawie przepisów rozporządzenia, a nie obowiązującego w firmie regulaminu wynagradzania.
Wyrok NSA z 18.5.2023 r., III OSK 6743/21

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Podkreślił, że Inspekcja Pracy może nakazać wypłatę jedynie bezspornego i wymagalnego wynagrodzenia. Spór co do roszczeń ze stosunku pracy należy rozstrzygnąć przed sądem pracy.