Uprawnienie do dodatku węglowego weryfikuje się każdym dowodem

Katalog źródeł i informacji, na podstawie których organ weryfikuje wniosek o dodatek węglowy, jest otwarty i obliguje do ustalenia rzeczywistego rodzaju źródła ciepła. WSA uchylił decyzję odmowną wobec skarżącej, która korzystała z kotła na paliwo stałe zasilanego drewnem kawałkowym. Sąd wskazał na istotne braki w weryfikacji organów oraz konieczność dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy.

Tematyka: dodatek węglowy, weryfikacja, źródło ciepła, paliwo stałe, CEEB, korekta deklaracji, organy, postępowanie, naruszenie przepisów, WSA

Katalog źródeł i informacji, w oparciu o które organ może dokonać weryfikacji wniosku o dodatek węglowy,
ma charakter otwarty. Ustawodawca obliguje organ orzekający do ustalenia rzeczywistego rodzaju źródła
ciepła stosowanego przez gospodarstwo domowe osoby ubiegającej się o świadczenie, które to ustalenia
powinny zostać dokonane przy użyciu wszelkich dostępnych środków dowodowych, w sposób wnikliwy,
dokładny i wyczerpujący, czyniący zadość zasadzie prawdy obiektywnej sformułowanej w art. 7 i art. 77 § 1
KPA.
Stan faktyczny
WSA rozpoznał skargę na decyzję SKO w Krakowie w przedmiocie odmowy przyznania dodatku węglowego i uchylił
zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji. W sprawie tej burmistrz miasta i gminy wydał
decyzję o odmowie przyznania skarżącej dodatku węglowego.
Skarżąca wystąpiła do organu I instancji o wypłacenie dodatku węglowego. Po uzyskaniu danych z Centralnej
Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB) organ wystosował do skarżącej zawiadomienie z 18.10.2022 r., że zgodnie
z deklaracją z 9.5.2022 r. kocioł na paliwo stałe w budynku skarżącej jest zasilany drewnem kawałkowym, co
powoduje negatywną przesłankę do przyznania skarżącej dodatku węglowego. W związku z tym w decyzji odmownej
podkreślono, że na potrzeby przyznania dodatku węglowego ustawodawca przyjął za paliwo stałe węgiel, brykiet lub
pelet, zawierające co najmniej 85% węgla kamiennego. W odwołaniu skarżąca podniosła, że pali węglem, drewno
służy do rozpalenia, zaś omyłkowa deklaracja została skorygowana w październiku 2022 r. Organ odwoławczy
utrzymał w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie. Organ wskazał, że dla rozstrzygnięcia o uprawnieniu do dodatku
węglowego decydujące znaczenie mają przede wszystkim dane z CEEB odnośnie do źródeł ciepła i źródeł spalania
paliw. Organ zaznaczył, że w deklaracji z 9.5.2022 r. skarżąca wskazała, że w budynku zainstalowany jest kocioł na
paliwo stałe zasilany drewnem kawałkowym. Według organu z akt nie wynika, że skarżąca złożyła korektę deklaracji.
Nawet gdyby przyjąć, że korekta została złożona w treści odwołania, to powinna ona zostać wprowadzona do CEEB,
co w przedmiotowej sprawie nie miało miejsca.
W skardze skarżąca podtrzymała zarzuty odwołania i wyszczególniła, że jak tylko dostała zawiadomienie o odmowie,
to 26.10.2022 r. poprawiła deklarację. Do skargi załączono fakturę za montaż kotła na węgiel i dokumentację
dotyczącą kotła oraz wypisy z CEEB według deklaracji z 9.5.2022 r. i według deklaracji z 26.10.2022 r., gdzie
wskazano jako stosowane paliwo węgiel i paliwa węglopochodne.
Stanowisko WSA
Sąd I instancji skargę uwzględnił. Materialnoprawną podstawę wydania zaskarżonej decyzji stanowiły przepisy
ustawy z 5.8.2022 r. o dodatku węglowym (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1630; dalej: DodatekWęgU), a w szczególności
art. 2 ust. 1 DodatekWęgU, który stanowi, że dodatek węglowy przysługuje osobie w gospodarstwie domowym
w przypadku, gdy głównym źródłem ogrzewania gospodarstwa domowego jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza,
ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe, zasilane
paliwami stałymi, wpisane lub zgłoszone do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust.
1 ustawy z 21.1.2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności
budynków (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 438; dalej: WspierRemU), do 11.8.2022 r. albo po tym dniu ‒ w przypadku
głównych źródeł ogrzewania wpisanych lub zgłoszonych po raz pierwszy do centralnej ewidencji emisyjności
budynków, o których mowa w art. 27g ust. 1 WspierRemU.
Z analizy powyższej regulacji wynika, że dla otrzymania dodatku węglowego koniecznym do spełnienia warunkiem
jest ogrzewanie gospodarstwa domowego (główne źródło ciepła) za pomocą wymienionego w art. 2 ust. 1
DodatekWęgU urządzenia grzewczego, to jest m.in. kotła na paliwo stałe, w którym spalane jest paliwo stałe. Jak
trafnie zwróciły uwagę organy, zgodnie z definicją zawartą w art. 2 ust. 3 DodatekWegU przez paliwa stałe rozumie
się węgiel kamienny, brykiet lub pelet, zawierające co najmniej 85% węgla kamiennego.
W ocenie sądu wyżej wskazane istotne dla treści rozstrzygnięcia w tej sprawie nie zostały jednak jednoznacznie
przez organy ustalone w toku prowadzonego przez nie postępowania, jak to nakazują przepisy postępowania, tj. art.
7 i art. 77 § 1 KPA. Zgodnie bowiem z art. 7 i art. 77 § 1 KPA organy administracji w toku postępowania, zarówno
z urzędu, jak i na wniosek, podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego
sprawy oraz mają obowiązek w wyczerpujący sposób zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy.

Przede wszystkim nie znajduje potwierdzenia w aktach sprawy stanowisko SKO, jakoby skarżąca nie złożyła korekty
deklaracji dotyczącej źródeł ciepła i źródeł spalania paliw. Skarżąca konsekwentnie zwracała uwagę organom, że
przy eksploatacji pieca korzysta z węgla, a w październiku 2022 r. dokonała korekty deklaracji. Dalej WSA wskazał,
że nie sposób stwierdzić, na czym organ oparł twierdzenie, że w przedmiotowej sprawie korekta nie została
wprowadzona do CEEB. W aktach administracyjnych sprawy znajduje się bowiem tylko jeden dokument związany
z weryfikacją wniosku skarżącej z danymi CEEB, tj. dokument z weryfikacji dokonanej między złożeniem wniosku
skarżącej 25.8.2022 r. a ekspedycją zawiadomienia z 18.10.2022 r. Ani organ I instancji, ani organ odwoławczy nie
dokonały później weryfikacji rodzaju stosowanego paliwa według CEEB, w szczególności nie dokonały tego
w stanach na dzień wydawania decyzji. Powyższe doprowadziło do istotnych braków w materiale dowodowym,
bowiem jak dowodzi dokument przedłożony przez skarżącą przy skardze, korekta deklaracji została dokonana
26.10.2022 r. i nowe dane zostały wprowadzone do CEEB.
Nie budziło przy tym wątpliwości sądu, że skoro dodatek węglowy może zostać przyznany także osobie, która nie
złożyła wniosku o jego wypłatę, a spełnia warunki jego przyznania wynikające z ustawy (art. 2 ust. 15f
DodatekWęgU), jak również osobie, w przypadku której główne źródło ogrzewania gospodarstwa domowego nie
zostało zgłoszone lub wpisane do CEEB, a w wyniku przeprowadzenia wywiadu środowiskowego ustalono, że
źródłem ogrzewania jej gospodarstwa domowego jest źródło, o którym mowa w art. 2 ust. 1 DodatekWęgU (art. 2 ust.
15g DodatekWęgU), to tym bardziej przedmiotowe świadczenie może zostać przyznane osobie, która zgłosiła ww.
źródło ogrzewania do ewidencji w trybie korekty wcześniej złożonej deklaracji (por. wyroki WSA w Opolu: z 9.3.2023
r., II SA/Op 360/22,
; z 13.4.2023 r., II SA/Op 74/23,
; wyroki WSA w Krakowie: z 8.5.2023 r., III SA/Kr
27/23,
; z 12.5.2023 r., III SA/Kr 232/23,
; wyrok WSA w Gliwicach z 31.5.2023 r., II SA/Gl 301/23,
).
Co więcej, w myśl art. 2 ust. 15 DodatekWęgU pozyskanie danych z CEEB jest tylko jednym ze sposobów
weryfikacji, czy wniosek o wypłatę dodatku węglowego jest zasadny. Zgodnie bowiem z art. 2 ust. 15a i 15b
DodatekWęgU, dokonując weryfikacji wniosku o wypłatę dodatku węglowego, organ bierze pod uwagę
w szczególności: informacje wynikające z deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi,
informacje uzyskane w związku z postępowaniem o przyznanie innych świadczeń, dane zgromadzone w rejestrze
PESEL oraz rejestrze mieszkańców, zaś jeżeli podczas weryfikacji wniosku o wypłatę dodatku węglowego wystąpią
wątpliwości dotyczące gospodarstwa domowego wnioskodawcy, organ może przeprowadzić wywiad środowiskowy.
Jeżeli zatem organy dostrzegły sprzeczność pomiędzy treścią oświadczenia skarżącej a treścią ujawnioną w CEEB,
to wątpliwości co do faktycznego źródła, jakim ogrzewane jest gospodarstwo domowe skarżącej, powinny być
usunięte, zaś istotne dla treści rozstrzygnięcia okoliczności zweryfikowane i jednoznacznie ustalone. Stan faktyczny
sprawy istotny z punktu widzenia art. 2 ust. 1 DodatekWęgU może być ustalony w oparciu o dostępne organowi
dane, które zostały przykładowo wymienione w art. 2 ust. 15 i 15a DodatekWęgU.

Komentarz
W omawianej sprawie organy obu instancji nie wyjaśniły wątpliwości odnośnie do rodzaju stosowanego paliwa.
Organy wydały decyzje pomimo posiadania informacji, że stan ujawniony w pierwotnej deklaracji może się różnić od
stanu rzeczywistego, przez co doszło do naruszenia art. 7 i art. 77 § 1 KPA. WSA uznał, że naruszenie to mogło mieć
istotny wpływ na wynik sprawy, bowiem gdyby organy obu instancji zweryfikowały rodzaj stosowanego paliwa według
CEEB w stanach na dzień wydawania decyzji, to podstawą ich rozstrzygnięć byłyby informacje, na podstawie których
spełniona byłaby przesłanka przyznania dodatku węglowego w zakresie rodzaju stosowanego paliwa. Dane
z ewidencji nie mają charakteru rozstrzygającego.

Wyrok WSA w Krakowie z 25.7.2023 r., III SA/Kr 555/23,

Organy nie usunęły wątpliwości dotyczących rodzaju stosowanego paliwa przez skarżącą, co skutkowało naruszeniem przepisów postępowania. WSA podkreślił, że brak weryfikacji danych z CEEB mógł istotnie wpłynąć na wynik sprawy, gdyż informacje te byłyby kluczowe dla przyznania dodatku węglowego.