Obszar oddziaływania obiektu

Jeżeli obiekt budowlany może oddziaływać na prawa właściciela sąsiedniej nieruchomości, to ta nieruchomość znajduje się w obszarze oddziaływania obiektu. Niedopuszczalne jest uzależnianie przymiotu strony wyłącznie od negatywnego oddziaływania inwestycji na prawa osób trzecich. Potencjalna możliwość oddziaływania inwestycji na nieruchomości sąsiednie wystarcza do uzyskania przymiotu strony w postępowaniu administracyjnym.

Tematyka: obszar oddziaływania obiektu, przymiot strony, postępowanie administracyjne

Jeżeli obiekt budowlany jest tego rodzaju, że może oddziaływać na prawa właściciela sąsiedniej
nieruchomości, to nieruchomość ta znajduje się w obszarze oddziaływania obiektu i jej właściciel powinien
być stroną w sprawie dotyczącej tego obiektu. Niedopuszczalne jest uzależnianie przymiotu strony wyłącznie
od negatywnego oddziaływania inwestycji na prawa osób trzecich, czy też od stwierdzenia bezprawnego
naruszenia ich interesu prawnego. Sama potencjalna możliwość spowodowania oddziaływania inwestycji na
nieruchomości sąsiednie jest wystarczającą przesłanką do uzyskania przymiotu strony w postępowaniu
administracyjnym o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę.
Stan faktyczny
WSA w Poznaniu po rozpoznaniu sprawy ze skargi na decyzję Wojewody Wielkopolskiego w przedmiocie odmowy
uchylenia decyzji uchylił zaskarżoną decyzję.
W sprawie tej decyzją z 2013 r. Starosta zatwierdził projekt budowlany i udzielił pozwolenia na przebudowę budynku
inwentarskiego oraz wiaty. Skarżący wnioskiem z 2018 r. domagał się wznowienia postępowania i uznania za stronę
postępowania.
Starosta wznowił postępowanie w sprawie, a następnie postanowieniem zawiesił postępowanie wznowieniowe
z uwagi na toczące się postępowanie o stwierdzenie nieważności decyzji Starosty.
Decyzją z 2018 r. Wojewoda Wielkopolski umorzył w całości postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności
decyzji Starosty. Organ wyjaśnił, że zgodnie z art. 157 § 2 KPA postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności
decyzji administracyjnej wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu, przy czym stosownie do art. 28 KPA stroną
jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie, albo kto żąda czynności organu ze
względu na swój interes prawny lub obowiązek. Podmiot żądający stwierdzenia nieważności kwestionowanej decyzji
musi zatem posiadać interes prawny w postępowaniu administracyjnym w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.
Skarżący nie brał udziału w postępowaniu zakończonym decyzją Starosty, zatem miał obowiązek wykazać, że jego
nieruchomość znajduje się w obszarze oddziaływania obiektu (art. 3 pkt 20 ustawy z 7.7.1994 r. Prawo budowlane
(t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 682; dalej: PrBud).
Skarżący złożył odwołanie o decyzji. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego (dalej: GINB) utrzymał w mocy
zaskarżoną decyzję organu I instancji. Z ustaleń dokonanych przez GINB wynikało, że działka należąca do
skarżącego została wytyczona i ujawniona w rejestrze gruntów już po wydaniu kwestionowanego pozwolenia na
budowę w wyniku podziału działki. Z projektu zagospodarowania działki wynika, że sporna inwestycja nie graniczyła
bezpośrednio z działką skarżącego, ale jest oddzielona od nieruchomości inwestycyjnej działką drogową. Analiza
zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wykazała, że sporna przebudowa budynku inwentarskiego jest
oddalona o ok. 17 m od granicy działki skarżącego. W ocenie organu II instancji, położenie przedmiotowej inwestycji
oraz jej wysokość wyklucza uznanie, że wprowadza ona ograniczenia w możliwości zagospodarowania i korzystania
z nieruchomości należącej do skarżącego, które to ograniczenia wynikałyby z obowiązujących przepisów prawa.
W szczególności nieruchomość należąca do skarżącego nie znajduje się w obszarze oddziaływania inwestycji.
Nie godząc się z powyższym rozstrzygnięciem, skarżący złożył skargę do WSA w Warszawie, zarzucając, że organ
wadliwie ocenił, iż w postępowaniu nadzwyczajnym dotyczącym stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na
budowę skarżący nie posiada legitymacji procesowej strony.
WSA w Warszawie wyrokiem z 5.3.2019 r., VII SA/Wa 1958/19 oddalił skargę. W uzasadnieniu wyroku m.in. wskazał,
że w rozpatrywanej sprawie Wojewoda zbadał, czy skarżącemu jako wnioskodawcy przysługuje przymiot strony.
W wyniku rozpoznania skargi kasacyjnej, NSA wyrokiem z 27.2.2023 r., II OSK 2360/19,
, uchylił zaskarżony
wyrok i obie decyzje. Podstawą był sposób rozumienia pojęcia „oddział oddziaływania obiektu”.
Starosta podjął zawieszone postępowanie wznowieniowe, z uwagi na wyrok WSA w Warszawie z 5.3.2019 r., VII
SA/Wa 1958/18,
. Decyzją z 2018 r. odmówił uznania skarżącego za stronę w sprawie zatwierdzenia projektu
budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę.
Wojewoda uchylił zaskarżoną decyzję w części dyspozytywnej podstawy prawnej i wskazał prawidłowe przepisy.
Nadto w zakresie sentencji decyzji tj.: „odmawiającej uznania za stronę w postępowaniu zakończonym ostateczną

decyzją (…)” przywołał sentencję: „odmawiam uchylenia decyzji Starosty (…), a w pozostałej części decyzję utrzymał
w mocy.
Stanowisko WSA
WSA w Poznaniu zawiesił postępowanie sądowoadministracyjne z uwagi na toczące się NSA postępowanie
w sprawie skargi kasacyjnej od wyroku WSA w Warszawie z 5.3.2019 r., VII SA/Wa 1958/18,
. Postępowanie
w niniejszej sprawie zostało następnie podjęte z uwagi na wyrok NSA z 27.2.2023 r., II OSK 2360/19,
.
Istota sprawy sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy skarżący jako współwłaściciel działki posiada interes prawny do
bycia stroną postępowania zakończonego ostateczną decyzją o pozwoleniu na budowę, a w konsekwencji, czy jego
pominięcie przy wydawaniu decyzji Starosty z 2013 r. oznacza, że w sprawie spełniona została przesłanka
wznowienia postępowania, o jakiej mowa w art. 145 § 1 pkt 4 KPA.
We wniosku o wznowienie postępowania jako interes prawny skarżący wskazał, iż jest współwłaścicielem działki,
która znajduje się w obszarze oddziaływania przedmiotowej inwestycji. Dodatkowo zaznaczono, iż ilość DJP (duża
jednostka przeliczeniowa inwentarza) w całym gospodarstwie sąsiadującym z działką skarżącego może przekroczyć
40 DJP, tym samym inwestycja ze względu na bliskie sąsiedztwo terenów zabudowanych może być zaliczana do
przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, określonych w § 3 ust. 1 pkt 103 lit.
a rozporządzenia Rady Ministrów z 9.11.2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na
środowisko (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 71; dalej: ZnaczOddziałŚrodR16 - nieobowiązujące).
W przywołanym wyroku NSA uznał, że obszar oddziaływania obiektu budowlanego nie może być utożsamiany tylko
i wyłącznie z zachowaniem przez inwestora wymogów określonych przepisami techniczno-budowlanymi. Obszar
oddziaływania obiektu należy wyznaczać także w oparciu o przepisy z zakresu ochrony środowiska, w szczególności
dotyczące inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Organ I instancji poprzestał na oświadczeniu
inwestora, że obsada budynku inwentarskiego nie przekroczy 40 DJP. Organ odwoławczy w ogóle się do tego nie
odniósł, mimo że skarżący we wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji wskazywał na § 3 ust. 1 pkt 103
ZnaczOddziałŚrodR16. W okolicznościach, w których powstaje uzasadnione podejrzenie istnienia wpływu inwestycji
na sąsiednią nieruchomość, a tak jest w niniejszej sprawie, właściciel winien mieć prawo wypowiedzenia się co do
wyników prowadzonego badania, które może mieć istotny wpływ na wynik postępowania. Zasięg wpływów
planowanej inwestycji na otoczenie musi uwzględniać charakter tej inwestycji oraz sposób zagospodarowania terenu
wywołany inwestycją.
Powyższych okoliczności nie zbadano mimo, iż skarżący podnosił, że należy wyjaśnić sprawę przez pryzmat § 3 ust.
1 pkt 103 ZnaczOddziałŚrodR16.
Obszar oddziaływania obiektu budowlanego nie może być utożsamiany tylko i wyłącznie z zachowaniem przez
inwestora wymogów określonych przepisami techniczno-budowlanymi. Obiekt budowlany może bowiem wprowadzać
określone ograniczenie w zagospodarowaniu terenu sąsiedniego, co nie oznacza, że jego realizacja jest niezgodna
z przepisami techniczno-budowlanymi i co za tym idzie, że nie można będzie uzyskać na jego realizację pozwolenia
na budowę. Przy ustalaniu obszaru oddziaływania inwestycji nie jest zatem wystarczające wykazanie, że zostały
zachowane odległości tego obiektu od granic działek sąsiednich, o których mowa w ZnaczOddziałŚrodR16. Należy
również rozważyć, czy tego rodzaju inwestycja będzie w sposób negatywny oddziaływać na nieruchomość sąsiednią.

Komentarz
Z orzeczenia wynika, że obszar oddziaływania obiektu należy wyznaczać także w oparciu o przepisy z zakresu
ochrony środowiska, w szczególności dotyczące inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko.
W okolicznościach, w których powstaje uzasadnione podejrzenie istnienia wpływu inwestycji na sąsiednią
nieruchomość właściciel winien mieć prawo wypowiedzenia się co do wyników prowadzonego badania, które może
mieć istotny wpływ na wynik postępowania. Zasięg wpływów planowanej inwestycji na otoczenie musi uwzględniać
charakter tej inwestycji oraz sposób zagospodarowania terenu wywołany inwestycją.
Orzeczenie odnosi się do rozumienia przepisów odrębnych na gruncie PrBud. W analizie orzeczenia należy
uwzględnić zmianę brzmienia art. 3 pkt 20 PrBud od 19.9.2020 r.

Wyrok WSA w Poznaniu z 21.9.2023 r., IV SA/Po 187/19,

Wyrok WSA w Poznaniu z 21.9.2023 r., IV SA/Po 187/19, podkreśla konieczność uwzględnienia przepisów dotyczących ochrony środowiska przy wyznaczaniu obszaru oddziaływania obiektu budowlanego. Właściciel nieruchomości powinien mieć możliwość wypowiedzenia się na temat wpływu inwestycji na jej otoczenie.