Czy legalizacja samowoli może zablokować przekształcenie własności?
Sprawa dotycząca spornego przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności trafia na wokandę Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku. Decyzja starosty o odmowie wydania zaświadczenia zostaje zaskarżona, argumentując legalizację samowoli budowlanej jako tryb naprawczy. Wojewoda podtrzymuje decyzję starosty, co prowadzi do rozpatrzenia sprawy przez sąd. W wyroku sąd uznał odmowę wydania zaświadczenia za błąd, podkreślając, że uproszczona procedura legalizacyjna nie może zablokować przekształcenia opóźnionego.
Tematyka: legalizacja samowoli, przekształcenie własności, Wojewódzki Sąd Administracyjny, Białystok, prawo użytkowania wieczystego, uproszczona procedura legalizacyjna, spór budowlany
Sprawa dotycząca spornego przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności trafia na wokandę Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku. Decyzja starosty o odmowie wydania zaświadczenia zostaje zaskarżona, argumentując legalizację samowoli budowlanej jako tryb naprawczy. Wojewoda podtrzymuje decyzję starosty, co prowadzi do rozpatrzenia sprawy przez sąd. W wyroku sąd uznał odmowę wydania zaświadczenia za błąd, podkreślając, że uproszczona procedura legalizacyjna nie może zablokować przekształcenia opóźnionego.
Uproszczona procedura legalizacyjna nie może skomplikować sytuacji z przekształceniem opóźnionym. Na wokandę Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku trafił spór dotyczący samowoli budowlanej. W 2023 r. do starosty wpłynął wniosek o wydanie na podstawie art. 13 ust. 2 ustawy z 20.7.2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (Dz.U. z 2022 r. poz. 1495; dalej: PrzekszUżytkWieczU22), zaświadczenia potwierdzającego przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, w odniesieniu do nieruchomości, stanowiącej własność Skarbu Państwa, a znajdującej się w użytkowaniu wieczystym wnioskodawców. Do wniosku dołączono decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Augustowie z 2022 r. o legalizacji samowoli budowlanej w postaci domu, który posadowiono na tej nieruchomości, wydaną w tzw. uproszczonym postępowaniu legalizacyjnym. Starosta odmówił wydania zaświadczenia argumentując, że wnioskowana nieruchomość nie jest i nie była na dzień 1.1.2019 r. objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, jak również w stosunku do niej nie została wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. O ile warunek oddania do użytkowania budynku mieszkalnego został spełniony, o tyle nie został on wybudowany zgodnie z mpzp lub decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. W ocenie organu, nie zostały zatem spełnione przesłanki określone w art. 13 ust. 1 PrzekszUżytkWieczU22, warunkujące wydanie zaświadczenia potwierdzającego przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności przedmiotowej nieruchomości. Wnioskodawcy zaskarżyli tę decyzję do wojewody. Podkreślili, że do wniosku o wszczęcie postępowania została dołączona decyzja legalizująca samowolę, wydana w uproszczonym postępowaniu legalizacyjnym. Procedura taka dotyczy obiektów budowlanych, dla których od ukończenia budowy upłynęło co najmniej 20 lat. W zaistniałej sytuacji faktycznej obiekt oddany do użytku jako budynek mieszkalny na mocy przepisów legalizacyjnych w procedurze uproszczonej siłą rzeczy musiał istnieć na gruncie 1.1.2019 r. Zdaniem wnioskodawców starosta powinien był wydać stosowne zaświadczenie, będące podstawą stwierdzenia przekształcenia, uwzględniając stan faktyczny na 1.1.2019 r. W ocenie odwołujących legalizacja samowoli budowlanej jako tryb naprawczy zastępuje procedury prowadzone w postępowaniu oficjalnym, co sprawia, że zachowany jest wymóg wynikający wprost z art. 1 ust. 1 PrzekszUżytkWieczU22. Wnioskujący wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy organowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia i wydania zaświadczenia, potwierdzającego przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności przedmiotowej nieruchomości. Wojewoda podtrzymał w mocy decyzję niższej instancji zgadzając się z nim co do tego, że nie zostały spełnione wszystkie warunki określone w art. 13 ust. 1 PrzekszUżytkWieczU22. O ile bezspornym jest fakt oddania budynku mieszkalnego do użytku 6.12.2022 r., o tyle nie został spełniony wymóg zabudowy nieruchomości budynkiem mieszkalnym zgodnie z mpzp lub decyzją wz. Powyższe wynika wprost z zaświadczenia burmistrza z 2023 r., w którym stwierdzono, że przedmiotowa nieruchomość nie jest objęta planem miejscowym. Ponadto wskazano, że w 2013 r. (tj. od daty wyodrębnienia ww. działki), nie zostały wydane żadne decyzje o ustaleniu warunków zabudowy i zagospodarowania terenu. Sprawa trafiła do sądu. WSA w Białymstoku w wyroku z 29.8.2023 r., II SA/Bk 466/23, , uznał za błąd odmowę wydania zaświadczenia przez starostę. Stwierdził, że rozstrzygnięcie sprawy sprowadza się do udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy możliwe jest przekształcenie prawa wieczystego użytkowania w prawo własności omawianej nieruchomości, a jeżeli tak, to w jakim trybie, tj. czy na zasadach ogólnych, czy w trybie opóźnionego przekształcenia. Jak tłumaczył w uzasadnieniu skład orzekający, uproszczona procedura legalizacyjna nie mogła skomplikować sytuacji z przekształceniem opóźnionym. Trudno bowiem przyjąć, że dyspozycją art. 13 ust. 1 PrzekszUżytkWieczU22, objęta jest procedura, która nie obowiązywała na datę uchwalania ustawy przekształceniowej. Dlatego, zdaniem sądu, ten tryb legalizacji nie stanowi sposobu oddania do użytkowania warunkującego opóźnione przekształcenie. Wyrok WSA w Białymstoku z 29.8.2023 r., II SA/Bk 466/23,
WSA w Białymstoku stwierdził, że procedura legalizacyjna nie może kolidować z przekształceniem opóźnionym. Wyrok jest efektem sporu dotyczącego samowoli budowlanej i przekształcenia własności. Sąd podkreślił, że tryb legalizacji samowoli nie może stanowić warunku opóźnionego przekształcenia, co jest istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.