Granice pasa drogowego w ujęciu trójwymiarowym
Pas drogowy stanowi trójwymiarowy obiekt, który wymaga uprzywilejowania w sferze publicznoprawnej, zachowując jednocześnie granice niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania ruchu drogowego. Sprawa dotyczyła nałożonej kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia w celu umieszczenia reklamy. Organ I instancji i SKO ustalili, że reklama faktycznie zajmowała pas drogowy. WSA oraz NSA podtrzymały decyzję o nałożeniu kary, uwzględniając granice pasa drogowego i umiejscowienie reklamy.
Tematyka: pas drogowy, trójwymiarowy obiekt, granice pasa drogowego, reklama, kara pieniężna, zezwolenie, organy administracyjne, Naczelny Sąd Administracyjny, mapa zasadnicza, materiał dowodowy
Pas drogowy stanowi trójwymiarowy obiekt, który wymaga uprzywilejowania w sferze publicznoprawnej, zachowując jednocześnie granice niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania ruchu drogowego. Sprawa dotyczyła nałożonej kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia w celu umieszczenia reklamy. Organ I instancji i SKO ustalili, że reklama faktycznie zajmowała pas drogowy. WSA oraz NSA podtrzymały decyzję o nałożeniu kary, uwzględniając granice pasa drogowego i umiejscowienie reklamy.
Pas drogowy stanowi obiekt trójwymiarowy, korzystający z niezbędnego uprzywilejowania w sferze publicznoprawnej, ale zawsze w granicach niezbędnych dla właściwego funkcjonowania ruchu związanego z jego prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą. Opis okoliczności faktycznych Przedmiot sprawy dotyczył nałożonej decyzją przez organ I instancji i utrzymanej w mocy przez SKO na skarżącą spółkę kary pieniężnej za zajęcie bez zezwolenia pasa drogowego drogi wojewódzkiej (...), w okresie od 21.3.2019 r. do 16.4.2019 r., poprzez umieszczenie w nim reklamy o treści „(...)”, w kwocie 13 766,22 zł, wynikającej z iloczynu zajętej powierzchni 13,78 m2, 27 dni zajęcia terenu i ustalonej opłaty w wysokości 3,70 zł/m2 dziennie, powiększonej 10-krotnie. Strona w odwołaniu od decyzji podniosła m.in. brak ustalenia, że reklama znajduje się w pasie drogowym, brak rozważenia granicy przestrzennej pasa, brak udziału w czynnościach kontroli pasa drogowego. Zdaniem SKO organ I instancji w sposób prawidłowy ustalił, że opisywana reklama zajmowała pas drogowy w spornym okresie. Stanowisko WSA Wojewódzki sąd administracyjny oddalił skargę S. Sp. z o.o. w W. na decyzję samorządowego kolegium odwoławczego w przedmiocie kary pieniężnej za zajęcie bez wymaganego zezwolenia zarządcy drogi pasa drogowego. WSA wskazał, że za zajęcie pasa drogowego bez stosownego zezwolenia zarządca drogi wymierza, w drodze decyzji administracyjnej, karę pieniężną w wysokości 10-krotności opłaty ustalanej za zajęcie pasa drogowego. Przywołany przepis nie określa innych warunków nałożenia kary niż te, że pas drogowy był zajmowany bez zezwolenia. Zadaniem organu jest zatem ustalenie faktu zajęcia pasa drogowego przez dany obiekt, podmiotu, który dokonał zajęcia, braku stosownego zezwolenia oraz powierzchni zajętego pasa i liczby dni zajmowania pasa bez zezwolenia. Spór w tej sprawie dotyczy zasadniczo dwóch kwestii, tj. reklamowego charakteru oznaczenia umieszczonego przez skarżącą nad witryną prowadzonej przez nią restauracji oraz prawidłowości wykazania przez organ, że oznaczenie to zajmowało pas drogowy. Ustawodawca w art. 4 pkt 23 PrDrog przyjął bardzo szerokie rozumienie reklamy, strona zaś nie postawiła konkretnych zarzutów, nie wiadomo więc, której części zawartej w nim definicji nie realizuje, zdaniem strony, tablica usytuowana nad witryną jej restauracji. W ocenie WSA oznaczenie stanowiło reklamę. Odnośnie zaś do umieszczenia w pasie drogowym główny zarzut skargi sprowadza się do zakwestionowania przyjętych przez wydające decyzje organy ustaleń dotyczących linii rozgraniczających pas drogowy na objętym sporem stron jej odcinku. Skarżąca uważa bowiem, że materiał dowodowy nie potwierdza jednoznacznie zarzucanego jej zajęcia tego pasa. Sąd zarzutu tego nie podzielił, uznając za zasadne stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji co do zaistnienia w sprawie stanu faktycznego (zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia) z konsekwencją wymierzenia z tego powodu kary pieniężnej. W szczególności prawidłowo w sprawie przyjęto, że granicą pasa drogowego na spornym odcinku jest obrys/front budynku, a reklama umieszczona na ścianie/froncie budynku znajduje się w pasie drogowym/przestrzeni tego pasa. Reklama umieszczona w przestrzeni przed ścianą budynku mieści się bowiem w granicach pasa drogowego. Stanowisko NSA Po rozpoznaniu sprawy w przedmiocie kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że zdaniem skarżącej o braku zgodności z prawem zaskarżonego wyroku oraz obu wymienionych decyzji należało wnioskować przede wszystkim na tej podstawie, że nie ustalono przebiegu linii granicznych i przestrzennych pasa drogowego oraz czy należąca do skarżącej reklama zajmowała jego przestrzeń. Ponadto zarzucono, że nie ustalono, jaka powierzchnia pasa drogowego została zajęta przez reklamę, a do tego wymagana była opinia biegłego geodety. Stąd zdaniem skarżącej rozstrzygnięto sprawę na podstawie materiału dowodowego niewystarczającego do uznania, że w sprawie doszło do zajęcia pasa drogowego przez sporną reklamę. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego podniesione zarzuty kasacyjne są niezasadne. Zebrany w sprawie materiał dowodowy był wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy i wydania decyzji. Ustalenia te zostały przez organ odwoławczy należycie rozważone, z wzięciem pod uwagę całokształtu okoliczności sprawy, czemu organ dał wyraz w uzasadnieniu decyzji. Wskazać w tym względzie należy, że oparcie przeprowadzonych w sprawie ustaleń na dowodach w postaci protokołu kontroli pasa drogowego, fotografii, uwierzytelnionego wydruku z mapy zasadniczej ze wskazaną granicą pasa drogowego drogi i z zaznaczonym miejscem usytuowania reklamy, wypisu i wyrysu z rejestru gruntów oraz książki drogi nie mogło być uznane za niewystarczające. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego niezasadne jest stanowisko skarżącej, że niekompletność materiału dowodowego w sprawie ma wynikać z braku operatu geodezyjnego sporządzonego przez uprawnionego geodetę, który wskazywałby na mapie zasadniczej dokładne położenie reklamy względem granicy działki oraz część zajętego pasa drogowego. Uznana przez organy w niniejszej sprawie za wiarygodną i wystarczającą dla celów ustalenia przebiegu granicy pasa drogowego kopia mapy zasadniczej (wydruk w skali 1:500) stanowi prawem przewidziany dokument urzędowy. Mapa zasadnicza jest bowiem standardowym opracowaniem kartograficznym, zawierającym informacje o przestrzennym usytuowaniu punktów osnowy geodezyjnej. Jest więc oczywiste, że kopia takiej mapy odzwierciedla dane dotyczące punktów osnowy geodezyjnej działek ewidencyjnych, co miało znaczenie w rozpoznawanej sprawie w zakresie koniecznym dla ustalenia przebiegu pasa drogowego. Omawiany nośnik reklamowy usytuowany był na zewnętrznej ścianie budynku (elewacji), której płaszczyzna pionowa stanowiła linię graniczną nieruchomości, a w konsekwencji granicę pasa drogowego. Ustalenia organów co do usytuowania nośnika reklamowego w granicy pasa drogowego są jednoznaczne i spójne, znajdują potwierdzenie w zgromadzonym w aktach sprawy materiale dowodowym, w tym protokołach z kontroli pasa drogowego, wypisie wraz z wyrysem z rejestru gruntów, wydruku z mapy zasadniczej z naniesionymi liniami oznaczającymi granice pasa drogowego i miejsca usytuowania reklamy, jak też dokumentacji fotograficznej. Na mapie zasadniczej oznaczono przebieg pasa drogowego oraz posadowienie nośnika reklamowego, przy czym podkreślenia wymaga, że wbrew stanowisku skarżącej zawartemu w skardze kasacyjnej pas ten obejmuje działkę przylegającą do nieruchomości zabudowanej budynkiem posadowionym w granicy nieruchomości. Niezasadny jest też zarzut odnośnie do tego, że w sprawie nie zbadano zasięgu nad powierzchnią pasa drogowego w celu ustalenia, gdzie pas drogowy się kończy, a tym samym czy umieszczone na budynku oznaczenie restauracji skarżącej wchodzi faktycznie w przestrzeń pasa drogowego. Jak już bowiem wskazano, pas drogowy to wydzielony liniami rozgraniczającymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym jest lub będzie usytuowana droga. Pas drogowy stanowi zatem obiekt trójwymiarowy, korzystający z niezbędnego uprzywilejowania w sferze publicznoprawnej, ale zawsze w granicach niezbędnych dla właściwego funkcjonowania ruchu związanego z jego prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą. Granice pasa drogowego w zakresie przestrzeni „nad” i powierzchni „pod” należy wyznaczać z uwzględnieniem obiektów i urządzeń służących realizacji celów związanych z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także zarządzania drogą. Komentarz W powyższym postępowaniu dotyczącym nałożenia kary pieniężnej za zajęcie bez zezwolenia pasa drogowego w celu umiejscowienia reklamy NSA uznał, że w sytuacji gdy budynek przylega do chodnika, który jest częścią drogi dzielącą ten budynek od innych obiektów, urządzeń i jezdni, jest oczywiste, że granica pasa drogowego biegnie po ścianie (inaczej obrysie lub froncie) tego budynku i wszystko, co jest poza tą ścianą (obrysem lub frontem) budynku, wchodzi w przestrzeń nad chodnikiem, należy uznać za umieszczone w pasie drogowym. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19.9.2023 r., II GSK 625/20,
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną dotyczącą kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia. W toku postępowania uwzględniono granice pasa drogowego w kontekście umiejscowienia reklamy. Organy administracyjne oraz NSA uznały, że materiał dowodowy oraz mapy zasadnicze były wystarczające do ustalenia faktu zajęcia pasa drogowego. Decyzje oparto na analizie protokołów kontroli pasa drogowego oraz dokumentacji fotograficznej.