Sąd administracyjny nie informuje o terminie posiedzenia niejawnego

Sąd administracyjny nie może naruszyć prawa informując strony o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne bez podania daty tego posiedzenia. Wójt Gminy L. odmówił ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego dla budowy stacji bazowej telefonii komórkowej, co skutkowało uchyleniem zaskarżonej decyzji i przekazaniem sprawy do ponownego rozpatrzenia. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę R.J., uzasadniając, że organ I instancji nie przeprowadził odpowiedniej analizy warunków zagospodarowania terenu. Naczelny Sąd Administracyjny utrzymał zaskarżone orzeczenie, wyjaśniając zasady postępowania w przypadku sprzeciwu od decyzji na posiedzeniu niejawnym.

Tematyka: Sąd administracyjny, posiedzenie niejawne, WSA Poznań, skarga kasacyjna, NSA, Postępowanie administracyjne, pouczenie, nieważność postępowania

Obowiązek informowania stron o planowanym terminie posiedzeń dotyczy tylko posiedzeń jawnych. Sąd
administracyjny nie może zatem naruszyć prawa informując strony o skierowaniu sprawy na posiedzenie
niejawne bez podania daty tego posiedzenia – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny.
Stan faktyczny
Wójt Gminy L. odmówił ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego dla budowy stacji bazowej telefonii
komórkowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Organ wyjaśnił, że na działkach sąsiadujących z terenem
planowanej inwestycji znajdują się budynki mieszkalne, przedszkole oraz boisko sportowe, może również nastąpić
rozwój sieci osadniczej. Budowa stacji bazowej telefonii komórkowej zdecydowanie ograniczy planowany rozwój ze
względu na spadek atrakcyjności okolicznych działek oraz negatywne oddziaływanie na miejsca dostępne dla
ludności. Wójt zaznaczył, że sprzeciw lokalnej społeczności wobec planowanego zamierzenia daje podstawę do
stwierdzenia, że potrzeby lokalnej społeczności są sprzeczne z planowaną inwestycją.
Na skutek odwołania inwestora SKO w L. uchyliło zaskarżoną decyzję w całości i przekazało sprawę do ponownego
rozpatrzenia. W uzasadnieniu stwierdzono, że kontrolowana decyzja nie była poprzedzona wszechstronną analizą,
o której mowa w art. 53 ust. 3 ustawy z 27.3.2003 r. o planowaniu zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U.
z 2023 r. poz. 977). Podkreślono, że projekt decyzji nie został uzgodniony z organami uzgadniającymi, ustalenia
wymaga też czy dla przedmiotowej działki wydane zostały warunki zabudowy i zagospodarowania terenu ustalające
inne niż rolne przeznaczenie gruntu. SKO w L. stwierdziło nieprawidłowości dotyczące map, brak wypisu z rejestru
gruntów działki stanowiącej drogę publiczną i dokumentów potwierdzających zapewnienie dostarczania energii
elektrycznej dla planowanej inwestycji. Z uwagi na powyższe uchybienia konieczne jest przeprowadzenie
postępowania wyjaśniającego w znacznej części, co uniemożliwia wydanie przez SKO w L. orzeczenia
merytorycznego. Powyższe czynności nie mogły zostać w żaden sposób uzupełnione przez organ odwoławczy bez
naruszenia zasady dwuinstancyjności postepowania administracyjnego. Zgodnie bowiem z art. 138 § 2 KPA organ
odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi
I instancji, gdy decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia
zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie.
Orzeczenie WSA
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu po rozpoznaniu sprawy na posiedzeniu niejawnym oddalił skargę R.J.
W uzasadnieniu wyroku stwierdzono, że decyzja Wójta Gminy L. została wydana z naruszeniem przepisów
postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie. Organ I instancji
nie przeprowadził, ani nie sporządził, prawidłowej analizy warunków i zasad zagospodarowania terenu oraz jego
zabudowy, a także stanu faktycznego i prawnego terenu, na którym przewiduje się realizację inwestycji. Projekt
decyzji nie został uzgodniony z odpowiednimi organami. Sąd podzielił również stanowisko SKO w L. dotyczące
braków w materiale dowodowym zebranym w postępowaniu przed organem I instancji.
Sprzeciw od decyzji podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
R.J. wniósł skargę kasacyjną dowodząc, że na skutek rozpoznania sprawy na posiedzeniu niejawnym został
pozbawiony możliwości obrony swoich praw przed sądem. Skarżący twierdził, że nie został poinformowany o terminie
posiedzenia niejawnego, na którym zapadł zaskarżony wyrok, a zawiadomienie o prawie do złożenia pisemnego
stanowiska było sformułowane w sposób niezrozumiały. Naczelny Sąd Administracyjny utrzymał jednak
zaskarżone orzeczenie w mocy wyjaśniając, że na mocy art. 64d ustawy z 30.8.2002 r. - Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1634; dalej: PostAdmU) sąd
rozpoznaje sprzeciw od decyzji na posiedzeniu niejawnym a nie na rozprawie, co jest zasadą w przypadku
postępowania ze skargi. Art. 64e PostAdmU, jako lex specialis w stosunku do art. 134 § 1 PostAdmU,
różnicuje postępowania sądowe w przedmiocie sprzeciwu i skargi. Zgodnie z art. 134 i art. 145 PostAdmU
skarga otwiera postępowanie sądowoadministracyjne prowadzące do kontroli legalności decyzji administracyjnej pod
kątem prawidłowego zastosowania przez organ przepisów prawa materialnego, jak i norm o charakterze
proceduralnym. Natomiast art. 64e PostAdmU wyraźnie zawęża kontrolę sądową do oceny przesłanek
warunkujących wydanie decyzji na podstawie art. 138 § 2 KPA.
Pozbawienie strony możności obrony swoich praw
Pozbawienie strony możności obrony swoich praw, o której mowa w art. 183 § 2 pkt 5 PostAdmU, skutkująca
nieważnością postępowania ma miejsce jedynie w przypadku, gdy na skutek uchybień procesowych sądu

lub strony przeciwnej, strona wbrew swojej woli nie mogła i nie brała udziału w postępowaniu lub istotnej
jego części i nie miała możliwości usunięcia skutków tych uchybień przed wydaniem orzeczenia kończącego
postępowanie w danej instancji (wyrok NSA z 26.6.2023 r., I FSK 2395/21,
). W orzecznictwie podkreśla
się, że chodzi tu o kardynalne błędy dotyczące udziału strony w postępowaniu sądowym, a nie jakiekolwiek usterki
czy utrudnienia w tym zakresie (wyrok NSA z 24.11.2022 r., II OSK 1891/21,
). Pozbawienie strony możności
obrony swych praw w procesie stwarza więc sytuację, w której sąd nie powinien w ogóle przystępować do
ostatecznego merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy. Przy czym każdorazowo należy to oceniać przez pryzmat
konkretnych okoliczności sprawy (wyrok NSA z 22.9.2023 r., III OSK 2872/21,
).
Sąd zawiadamia strony o terminie rozprawy, a nie posiedzenia niejawnego
Odnosząc się do zarzutów skargi kasacyjnej NSA wyjaśnił, że w świetle art. 91 § 2 PostAdmU, obowiązek
informowania o planowanym terminie posiedzeń dotyczy tylko posiedzeń jawnych. Przeprowadzenie rozprawy
z naruszeniem dyspozycji art. 91 § 2 PostAdmU może, w zależności od okoliczności sprawy, stanowić przesłankę
nieważności określoną w art. 183 § 2 pkt 5 PostAdmU lub naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć
istotny wpływ na wynik sprawy - art. 174 pkt 2 PostAdmU (wyrok NSA z 24.8.2023 r., I GSK 1818/19,
, wyrok
NSA z 15.6.2023 r., III OSK 6976/21,
). Jednak sąd I instancji nie może naruszyć prawa informując
strony o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne bez podania daty tego posiedzenia. Ponadto NSA
wskazał, że wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd I instancji poinformował go zarówno o składzie
posiedzenia niejawnego, jak i jego terminie. Zawiadomienie to zostało odebrane osobiście przez R.J., o czym
świadczy znajdujące się w aktach sprawy zwrotne potwierdzenie odbioru korespondencji.
Jednocześnie NSA przyznał, że pierwotnie skierowane do skarżącego pouczenie o możliwości złożenia pisemnego
stanowiska było niezrozumiałe, a prawidłowe pouczenie zostało mu doręczone dopiero w dniu wydania wyroku.
Jednak sama ta okoliczność nie miała wpływu na zapadłe rozstrzygnięcie i nie może prowadzić do stwierdzenia
nieważności postępowania. Skarżący posiadając wiedzę o terminie posiedzenia i zawiadomienie zawierające
ewidentnie niezrozumiałe pouczenie, mógł skontaktować się telefonicznie z sądem i wyjaśnić jego treść.
W okolicznościach tej sprawy nawet gdyby odpowiednio wcześniej skarżący został prawidłowo pouczony i złożył
stosowne pismo przed wydaniem wyroku, to nie oznacza, że rozstrzygniecie Sądu I instancji byłoby inne. Skarżący
przedstawił bowiem uzupełniające stanowisko w piśmie wniesionym do WSA w Poznaniu już po wydaniu
zaskarżonego wyroku, jednak w ocenie NSA nie wpłynęłoby ono na zmianę rozstrzygnięcia Sądu I instancji.
Wyrok NSA z 16.11.2023 r., II OSK 2130/23,

Sąd administracyjny informuje strony tylko o planowanych terminach posiedzeń jawnych. Rozstrzygnięcie na posiedzeniu niejawnym nie może być naruszone, jeśli strona została poinformowana o terminie. Skarżący, mimo problemów z pouczeniem, mógł skontaktować się z sądem. NSA uznał, że brak jasnego pouczenia nie wpłynąłby na decyzję. Uchybienia w procesie nie doprowadziły do nieważności postępowania. Wniosek skarżącego nie zmieniłby rozstrzygnięcia Sądu I instancji.