Termin na wniesienie przez prokuratora sprzeciwu od decyzji w toku

Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że 14-dniowy termin na wniesienie sprzeciwu dotyczy również prokuratora nieuczestniczącego w postępowaniu. Wojewoda uchylił decyzję organu I instancji w sprawie o odszkodowanie za nieruchomość. Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił sprzeciw Prokuratora, co skłoniło NSA do rozważenia legitymacji prokuratora do wniesienia sprzeciwu. NSA odrzucił sprzeciw prokuratora, uznając złamanie terminu na wniesienie sprzeciwu. NSA podkreślił, że przepisy regulujące sprzeciw stanowią lex specialis w stosunku do skargi. NSA uznał, że 6-miesięczny termin dla prokuratora byłby sprzeczny z celem przyspieszenia postępowań. NSA zaznaczył, że przepis określający 14-dniowy termin na sprzeciw jest kompleksowy i wyłącza stosowanie innych terminów.

Tematyka: Prokurator, sprzeciw, termin, Naczelny Sąd Administracyjny, postępowanie administracyjne, lex specialis

Określony w art. 64c § 1 PostAdmU, 14-dniowy termin na wniesienie sprzeciwu dotyczy również prokuratora,
który nie brał udziału w postępowaniu administracyjnym - stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny.
Stan faktyczny
Prezydent m.st. Warszawy odmówił A.P., D.V. i T.D. przyznania odszkodowania za nieruchomość przejętą dekretem
z 26.10.1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz.U. z 1945 r. Nr 50, poz. 279).
Wojewoda uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania organowi I instancji.
W uzasadnieniu decyzji stwierdzono, że organ I instancji dokonał błędnej wykładni art. 215 ust. 2 ustawy z 21.8.1997
r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 344) oraz rażąco naruszył obowiązki przewidziane w art.
7 i 77 KPA. Niezebranie pełnego materiału dowodowego doprowadziło do wydania rozstrzygnięcia niezgodnego
z zasadami postępowania administracyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił wniesiony przez Prokuratora sprzeciw od tej decyzji. W ocenie
Sądu I instancji organ I instancji nie dokonał ustaleń istotnych okoliczności faktycznych sprawy, które wymagają
przeprowadzenia postępowania w znacznej części. Konieczne jest uzupełnienia przez organ I instancji materiału
dowodowego poprzez wystąpienie do wszystkich instytucji mogących posiadać jakąkolwiek dokumentację lub
informacje w celu precyzyjnego ustalenia rzeczywistego momentu utraty przez poprzednią właścicielkę możliwości
faktycznego władania nieruchomością. Ponadto dotychczas zgromadzony materiał dowodowy nie został przez organ
I instancji wszechstronnie rozważony.
Legitymacja prokuratora do wniesienia sprzeciwu
W przepisach ustawy z 30.8.2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U z 2023 r. poz.
1634; dalej: PostAdmU) nie przewidziano wprost dla prokuratora, który nie brał udziału w postępowaniu
administracyjnym, legitymacji do złożenia sprzeciwu od decyzji kasatoryjnej. Stosownie do art. 8 § 1 PostAdmU
prokurator jest bowiem uprawniony do udziału w postępowaniu sądowym oraz złożenia wyłącznie skargi, skargi
kasacyjnej, zażalenia oraz skargi o wznowienie postępowania. Również art. 50 § 1 PostAdmU przewiduje dla
prokuratora wyłącznie legitymację do wniesienia skargi. Jednak w orzecznictwie sądów administracyjnych dominuje,
pomimo częściowo prawotwórczego charakteru takiego stanowiska, pogląd o przyznaniu prokuratorowi legitymacji do
złożenia sprzeciwu od decyzji kasatoryjnej na podstawie art. 8 § 1 PostAdmU w zw. z art. 50 § 1 PostAdmU w zw.
z art. 64b § 1 PostAdmU. Legitymację w tym zakresie przyznaje się również prokuratorowi, który nie brał udziału
w postępowaniu administracyjnym. Stanowisko to jest uzasadniane przede wszystkim potrzebą ochrony
szczególnych wartości, poddanych opiece tego podmiotu, czyli praworządności oraz praw człowieka i obywatela.
Jako podstawę prawną wskazuje się. Pogląd ten został podzielony przez NSA, który rozpoznawał skargę kasacyjną
Prokuratora w tej sprawie.
Termin na złożenie sprzeciwu
Naczelny Sąd Administracyjny uznał jednak, że sprzeciw od decyzji został złożony z uchybieniem terminu,
w rezultacie uchylił zaskarżony wyrok i odrzucił sprzeciw. Zgodnie z art. 64c § 1 PostAdmU, sprzeciw od
decyzji wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia skarżącemu decyzji. Wnoszący skargę kasacyjną
twierdził, że dla prokuratora który nie brał udziału w postępowaniu administracyjnym jako podmiot na prawach strony
termin do wniesienia sprzeciwu wynosi 6 miesięcy. Zdaniem Prokuratora termin ten wynika z art. 53 § 3 PostAdmU
w zw. z art. 64b § 1 PostAdmU. Na mocy art. 53 § 3 PostAdmU prokurator może wnieść skargę w terminie 6
miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej, a w pozostałych przypadkach
w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności uzasadniającej wniesienie skargi.
Natomiast w art. 64b § 1 PostAdmU ustawodawca wskazał, że do sprzeciwu od decyzji stosuje się odpowiednio
przepisy o skardze, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.
Postępowanie ze sprzeciwu jako postępowanie szczególne
W uzasadnieniu wyroku NSA podkreślił, że sprzeciw jest osobnym, obok skargi i wniosku, środkiem prawnym
inicjującym postępowanie sądowoadministracyjne, zaś postępowanie w sprawie sprzeciwu jest szczególnego rodzaju
postępowaniem przed sądem administracyjnym. Wprowadzenie instytucji sprzeciwu do polskiego sytemu prawnego
było podyktowane przede wszystkim względami ekonomiki procesowej, w szczególności potrzebą zwiększenia
efektywności organów administracji publicznej i ograniczenia przejawów oportunizmu procesowego, polegającego na
nadużywaniu przez organy odwoławcze instytucji decyzji kasatoryjnej.

Przepisy PostAdmU regulujące postępowanie ze sprzeciwu stanowią lex specialis w stosunku do przepisów
dotyczących postępowania ze skargi, w zakresie w jakim odmiennie regulują to postępowanie. W ocenie NSA
termin do wniesienia sprzeciwu został w sposób wyczerpujący uregulowany odrębnie od skargi, w art. 64c §
1 PostAdmU i brak jest podstaw do stosowania w tym zakresie przepisów o skardze. Przepis ten ma charakter
kompleksowy w takim sensie, że określa termin do złożenia sprzeciwu dla wszystkich podmiotów uprawnionych.
Z tego też względu art. 64c § 1 PostAdmU, w którym ustawodawca wskazał 14-dniowy termin na wniesienie
sprzeciwu, stanowi lex specialis do art. 53 § 1 PostAdmU i wyłącza możliwość jego zastosowania w postępowaniu ze
sprzeciwu.
NSA zaznaczył, że gdyby intencją ustawodawcy było ustanowienie dla prokuratora dłuższego terminu do złożenia
środka zaskarżenia, uczynił to w drodze przepisu wprowadzającego lex specialis w stosunku do regulacji ogólnej,
w taki sposób jak art. 53 § 3 PostAdmU stanowi lex specialis w stosunku do art. 53 § 1 i 2 PostAdmU. W ocenie NSA
przyjęcie 6-miesięcznego terminu na wniesienie sprzeciwu dla prokuratora stałoby w oczywistej
sprzeczności z ratio legis wprowadzenia tej instytucji. Podstawowym celem wprowadzenia sprzeciwu było
przyspieszenie postępowań dotyczących decyzji kasatoryjnych. Temu celowi służą odrębności przewidziane
w postępowaniu ze sprzeciwu, takie jak: krótsze terminy, zarówno na wywiedzenie sprzeciwu (14 dni) jak i na jego
przekazanie przez organ do sądu (14 dni) a także wprowadzenie terminu dla sądu na rozpoznanie sprzeciwu (30 dni)
łącznie z zasadą rozpoznawania sprzeciwów na posiedzeniu niejawnym, wyłączenie udziału uczestników
w postępowaniu, czy też ograniczenie zakresu kontroli sądu. Przyjęcie możliwości wniesienia przez prokuratora
sprzeciwu w terminie 6-miesięcznym byłoby zaprzeczeniem zamiarów ustawodawcy, zwłaszcza że w tym okresie
sprawa administracyjna powinna już zostać zakończona poprzez wydanie decyzji ostatecznej.
Postanowienie NSA z 28.12.2023 r., I OSK 2608/23,

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że 14-dniowy termin na wniesienie sprzeciwu jest obowiązujący dla wszystkich podmiotów. NSA wykluczył stosowanie innych terminów, uznając przepisy dotyczące sprzeciwu za lex specialis. Przyjęcie 6-miesięcznego terminu dla prokuratora byłoby sprzeczne z celem wprowadzenia instytucji sprzeciwu. NSA podkreślił, że przepisy regulujące termin na sprzeciw są kompleksowe i nie dopuszczają stosowania innych terminów.