Zawieszenie postępowania o podział nieruchomości z uwagi na obowiązek sporządzenia planu miejscowego

Obowiązek sporządzenia planu miejscowego wynikający z przepisów odrębnych powinien być określony także w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Stanowisko WSA w Opolu w sprawie zawieszenia postępowania podziałowego w związku z obowiązkiem sporządzenia planu miejscowego dla nieruchomości. Analiza problemu konieczności zawieszenia postępowania podziałowego w kontekście przepisów odrębnych.

Tematyka: obowiązek sporządzenia planu miejscowego, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, postępowanie podziałowe, zawieszenie postępowania, przepisy odrębne

Obowiązek sporządzenia planu miejscowego wynikający z przepisów odrębnych powinien być określony także w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Stanowisko WSA w Opolu w sprawie zawieszenia postępowania podziałowego w związku z obowiązkiem sporządzenia planu miejscowego dla nieruchomości. Analiza problemu konieczności zawieszenia postępowania podziałowego w kontekście przepisów odrębnych.

Obowiązek sporządzenia planu miejscowego wynikający z przepisów odrębnych powinien być określony
także w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zgodnie z art. 10 ust. 2
pkt 8 PlanZagospU. Dla oceny dopuszczalności prowadzenia postępowania podziałowego lub jego
zawieszenia nie wystarczy jednak wskazanie ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy dotyczących obowiązku sporządzenia planu miejscowego, ponieważ samo studium
nie jest nawet aktem prawa miejscowego.
Stan faktyczny
WSA w Opolu rozpoznał sprawę ze skargi na postanowienie SKO w Opolu w przedmiocie zawieszenia z urzędu
postępowania w sprawie podziału nieruchomości i uchylił zarówno decyzję II, jak i I instancji.
W sprawie tej Skarżący zwrócił się do Prezydenta Miasta Opola o zatwierdzenie podziału nieruchomości, zgodnie
z art. 93 lub art. 94 ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 344; dalej:
GospNierU). Strona wskazała, że podział ma na celu wydzielenie działek dla powiększenia działek sąsiednich,
zgodnie z załączonym do wniosku wstępnym projektem podziału.
Prezydent Miasta Opola zaopiniował pozytywnie wstępny projekt podziału działki na osiem działek oznaczonych
literami A, B, C, D, E, F, G, H. W uzasadnieniu organ I instancji wskazał, że działka A w części znajduje się na
obszarze objętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Na tej części działki A gmina nie
przystąpiła do sporządzenia planu miejscowego, nie ustalono również na tym terenie w Studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego obowiązku sporządzenia planu miejscowego. Brak jest także decyzji
o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu obowiązującej w miejscu projektowanego podziału. Ponadto,
wstępny projekt podziału tej części działki A nie jest sprzeczny z przepisami odrębnymi. Opisane postanowienie jest
ostateczne i pozostaje w obrocie prawnym.
Prezydent Miasta zawiesił, do czasu uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
postępowanie w sprawie podziału nieruchomości działki A. Organ I instancji wskazał, że działka ta znajduje się na
obszarze objętym studium, na którym obowiązkowe jest sporządzenie planu miejscowego, co skutkuje koniecznością
zawieszenia postępowania administracyjnego.
Strona wniosła zażalenie na opisane postanowienie, a SKO utrzymało w mocy zaskarżone postanowienie organu
I instancji. W ocenie organu odwoławczego, w świetle art. 10 ust. 2 pkt 8 ustawy 27.3.2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 977; dalej: PlanZagospU), obszary przeprowadzenia
scaleń i podziału nieruchomości zostały zrównane z obszarami, dla których obowiązkowe jest sporządzenie
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, z uwagi na użycie w art.
10 ust. 2 pkt 8 PlanZagospU łącznika „w tym”.
Skarżący nie zgodził się z tym stanowiskiem i wywiódł skargę.
Stanowisko WSA
Złożona skarga okazała się zasadna.
Według art. 94 ust. 3 GospNierU: jeżeli nie został uchwalony plan miejscowy dla obszarów objętych, na mocy
przepisów odrębnych, obowiązkiem sporządzenia takiego planu, postępowanie w sprawie podziału nieruchomości
zawiesza się do czasu uchwalenia tego planu. Zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 8 PlanZagospU (w brzmieniu do 23.9.2023
r.) w studium określa się w szczególności obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające
przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary przestrzeni publicznej. Ww. przepis został
uchylony z dniem 24.9.2023 r., co wynika z art. 78 ustawy z 7.7.2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1688). Jednak zgodnie z art.
65 ust. 1 tej ustawy, studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin zachowują moc do
dnia wejścia w życie planu ogólnego gminy w danej gminie, jednak nie dłużej niż do 31.12.2025 r., i stosuje się do
nich przepisy dotychczasowe. Z tego powodu, art. 10 PlanZagospU, pomimo jego uchylenia, mógł stanowić
podstawę analizy prawnej i ustalenia sytuacji prawnej strony.



Jeżeli nieruchomość, która ma być podzielona, położona jest na obszarze objętym obowiązkiem sporządzenia planu
miejscowego, to jedynym kryterium dopuszczalności podziału takiej nieruchomości, poza sytuacjami określonymi
w art. 95 GospNierU, są ustalenia planu miejscowego, dlatego postępowanie podziałowe powinno być w takiej
sytuacji zawieszone do czasu uchwalenia tego planu, jeżeli źródłem obowiązku sporządzenia planu są odrębne
przepisy.
Obowiązek sporządzenia planu miejscowego wynikający z przepisów odrębnych powinien być określony także
w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 8
PlanZagospU. Dla oceny dopuszczalności prowadzenia postępowania podziałowego lub jego zawieszenia nie
wystarczy jednak wskazanie ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
dotyczących obowiązku sporządzenia planu miejscowego, ponieważ samo studium nie jest nawet aktem prawa
miejscowego. W tym względzie należy odwołać się do przepisów obowiązującego prawa, na podstawie których został
w studium sformułowany obowiązek sporządzenia planu miejscowego (tak: M. Wolanin (w:) J. Jaworski, A.
Prusaczyk, A. Tułodziecki, M. Wolanin, Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz. Wyd. 8, Warszawa
2023, art. 94).
W wyroku z 18.9.2013 r., I OSK 801/12 NSA, 
, wyjaśnił, że chociaż ustawodawca nie zdefiniował pojęcia
„przepisy odrębne” użytego w art. 94 ust. 3 GospNierU, to zakres tego pojęcia należy wyznaczać, mając na uwadze
skutki prawne decyzji o podziale nieruchomości. Przepisami odrębnymi w rozumieniu komentowanego przepisu
prawa są zapewne te przepisy, z których wynika szczególny sposób zagospodarowania nieruchomości i ograniczenia
w korzystaniu z nich, np. przepisy z zakresu ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, ochrony
dziedzictwa kulturowego, czy prawa budowlanego. Tym samym pojęcie „przepisy odrębne” obejmuje akty prawne
powszechnie obowiązujące, które normują gospodarowanie terenami, czyli w szczególności te, które określają
przeznaczenie terenu oraz sposób korzystania z nieruchomości. Podstawą obowiązku sporządzenia planu nie jest
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, niebędące aktem prawa powszechnie
obwiązującego. Obowiązku sporządzenia planu miejscowego nie sposób wywieść z art. 10 ust. 2 pkt 8 PlanZagospU,
z tego względu, że przepis ten ma charakter przepisu odsyłającego do innych przepisów – „przepisów odrębnych”,
przewidujących obowiązek sporządzenia planu dla określonych obszarów. Odesłanie to obejmuje bez wątpienia
także, wymienione w art. 10 ust. 2 pkt 8 PlanZagospU, obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału
nieruchomości, co wynika z użytego przed wyrażeniem „przepisów odrębnych”, zwrotu „w tym”, opisującego relację
zawierania się. W świetle zatem brzmienia art. 10 ust. 2 pkt 8 PlanZagospU, obowiązek sporządzenia planu
miejscowego dla obszarów wymagających przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości także winien wynikać
z „przepisów odrębnych”. Tym samym nie sposób wywodzić obowiązku uchwalenia planu miejscowego z treści art.
10 ust. 2 pkt 8 PlanZagospU. Za przepis „odrębny” względem danego przepisu odsyłającego, w tym przypadku art.
10 ust. 2 pkt 8 PlanZagospU, nie może zostać uznany sam przepis odsyłający, ani jako całość, ani też żaden z jego
fragmentów. Wynika to ze znaczenia pojęcia „odrębny”, które w analizowanym kontekście znaczy tyle, co
„wydzielony spośród innych, stanowiący samodzielną całość; osobny, oddzielny”.

Komentarz
WSA dokonał analizy problemu konieczności zawieszenia postępowania podziałowego w związku z obowiązkiem
sporządzenia planu miejscowego dla dzielonego terenu. Kluczowe znaczenie miało także odkodowanie znaczenia
pojęcia „przepisu odrębne”, odnoszące się do regulacji, która taki obowiązek sporządzenia planu miałaby
przewidywać. WSA uznał, że w aspekcie procesowym, w kontekście istnienia obowiązku zawieszenia postępowania
podziałowego, art. 10 ust. 2 pkt 8 PlanZagospU nie jest „przepisem odrębnym” w rozumieniu art. 94 ust. 3
GospNierU, gdyż sam ma charakter przepisu odsyłającego do innych „przepisów odrębnych”, przewidujących
obowiązek sporządzenia planu dla określonych obszarów. Art. 10 ust. 2 pkt 8 PlanZagospU nie kreuje obowiązku
uchwalenia planu miejscowego, lecz jest jednym z przepisów wyznaczających treść studium, w konsekwencji - nie
spełnia kryterium przesłanki zawieszenia postępowania w sprawie podziału nieruchomości do czasu uchwalenia
planu miejscowego na podstawie art. 94 ust. 3 GospNierU.

Wyrok WSA w Opolu z 29.12.2023 r., II SA/Op 373/23, 








WSA dokonał analizy problemu konieczności zawieszenia postępowania podziałowego w związku z obowiązkiem sporządzenia planu miejscowego. Kluczowe znaczenie miało odkodowanie znaczenia pojęcia 'przepisu odrębne'. Art. 10 ust. 2 pkt 8 PlanZagospU nie spełnia kryterium przesłanki zawieszenia postępowania w sprawie podziału nieruchomości do czasu uchwalenia planu miejscowego na podstawie art. 94 ust. 3 GospNierU.